Laatste dagen om boontjes te zaaien.

Dit artikel verscheen vorig jaar op precies dezelfde dag. Toen werd er op gewezen hoe je toch met succes de laatste boontjes kon zaaien ondanks de hitte en droogte. Dit jaar is het weer een probleem om de laatste boontjes boven de grond te krijgen. Door de overvloedige regen op sommige plaatsen kunnen de boontjes wel eens gaan rotten.

Naast het gebruik van potjes om in te zaaien, volgt hier nog een andere tip die je kan gebruiken als je vreest voor het wegrotten van de boontjes in de grond is het gebruik van plasticfolie. Leg na het zaaien een stuk plastiekfolie over de boontjes. Gewoon plat op de grond en vastleggen met enkele stenen.
Dit schept twee voordelen :
- Extra warmte onder de folie
- Maar vooral het "droog" houden van de bonenzaden.
(Met dank aan "de bakker op rust met de moestuin" uit Koksijde waar ik dit gezien heb)

Hieronder het artikel van vorig jaar.

Wie nog wat verse boontjes wil in het najaar, die moet nu gaan zaaien. Twintig juli wordt algemeen gezien als de uiterste zaaidatum. Met de huidige warmte zullen ze wel snel kiemen en kan een paar dagen later ook nog net. Tenzij een koude oktobermaand of vroege nachtvorst roet in het eten gooit kan je dan nog oogsten tot na half oktober. Kies eventueel voor een ras dat minder weelderig groeit zoals Chinese boontjes, want die gaan sneller bloeien. Uit de webpagina van Cor :

Je kunt tot laat zaaien, in 2004 zaaide ik mijn laatste boontjes op 24 juli en plukte de laatste hiervan op 2 november. Ik dacht echt dat het te laat zou zijn, het was het ras Ferrari en ze bleven tot het einde mooi groen.

Door de droogte en de hitte is ter plaatse zaaien niet zo’n goed idee. Dan maar noodgedwongen gaan zaaien in potjes, zoals bij de vroegste teelt van bonen. Of zelfs in koffiebekers zoals Jo dat doet. Zie hier en hier.

Op de weblog van Paul en Daniel staat vandaag te lezen dat de boontjes, voorgezaaid in potjes, uiteindelijk kunnen uitgeplant worden, klik hier 2006
en hier 2007.

Reactie van Ad van As

Als je met nat weer een goede opkomst van je boontjes wil leg ze dan even in de slaolie voor het zaaien,dan kunnen ze niet rotten want het vocht kan er niet aan. (succes), groetjes a van as

Dit was mij onbekend, misschien dat in nog een stukje grond vind om het uit te proberen. Dank voor de tip.

Reactie van Philippe

Ik heb een zeer goede oogst gehad dit jaar door mijn boontjes al in april te zaaien waardoor ze van de hitte kunnen profiteren hebben.Soms moet je eens iets anders doen dan dat de kalender voorschrijft.

Dank voor deze reactie. Inderdaad, dit jaar zijn de vroegste boontjes de beste...

Reactie van Henk

Mijn stokbonen zet ik rond 20 April.  Ik steek mijn stok door het midden. Van de bodem van een doorzichtige plastik zak.  Leg de bonen. Doe de plastik zak er over rondom in de aarde en knoop de bovenkant met een stukje touw rondom de stok vast. (een soort piramide). Ik gebruik ook altijd veel Spa flesjes (500ml) snij de onderkant eruit. Ook de kartelkant en je kan er vroeg je bietjes en lage boontjes en andere zaden onderdoen. Veel succes, Henk

Zo vroeg zaaien van stokbonen blijft steeds een risico, maar met deze tip is de kans op mislukking wel heel klein geworden. Bedankt!

Ook zo'n eenvoudige, maar o zo handige tip voor de lezers om de opkomst van de boontjes te verzekeren? Stuur hem dan naar lezersbijdrage@plantaardig.com

De teelt van bonen van A tot Z

Nu al bonen zaaien en zaden kopen: welke kiezen?

Update 2007 : Het is zomer in april! Dit jaar kan je een kleine hoeveelheid van de bonen uit het teeltplan wat vroeger zaaien. Waarom? De grond is  al voldoende opgewarmd, en het weerbericht geeft vanaf nu tot en met 1 mei zachte nachten van 10 graden en meer. (zie de link Negendaagse voorspelling op deze weerpagina)
Het weer is alvast ideaal. Natuurlijk kan een late nachtvorst in mei nog spelbreker zijn, dan dek je ze 's nachts wat af met folie of krantenpapier. De kans op slagen lijkt voor mij alvast bijna 100 %! Ook Cor heeft gisteren al bonen gezaaid, stokbonen dan nog, zie het dagboek van Cor.

Bij deze droogte leg je de bonen eerst een paar uren  in water (niet langer, het zijn geen erwten!). Dan trek je de zaaigeultjes en giet je daar dan water in. Laat dit bezinken en zaai de bonen. Dek af met een paar centimeter grond en dan geef je best nogmaals water. Daarna laten opdrogen, dus slechts om de twee dagen water geven bij warm en drogend weer. Bonen houden niet van wateroverlast!

Hieronder volgen de tips voor normale voorjaarsomstandigheden.....

Bonen zaaien doe je in principe zonder risico vanaf 15 mei.

Waarom?

• De grondtemperatuur moet zowat 10 graden zijn.
• De groeitemperatuur voor bonen is 15°C .
• Als de bonen boven de grond staan kunnen ze absoluut geen lentenachtvorst verdragen.

Vroeger zaaien is een risico. Beter is de bonenteelt te vervroegen door in potten te zaaien rond half-april. Zaai dan zo’n vier zaden per bloempot (diameter 10,5 cm). Je kan ook bonen vervroegen door in een kas te telen, maar daar hadden we het al over in dit artikel.

Als je zaden koopt loont zeker de moeite even na te gaan wat er in het doosje zit. De verscheidenheid aan variëteiten is zeer groot. Ieder jaar worden een aantal nieuwigheden aangeboden. Nieuwe rassen bieden voordelen zoals een hogere productie, betere ziekteresistentie en minder snel vliezig worden. Het onderscheid tussen klassieke rassen en nieuwigheden is snel gemaakt. De prijs van nieuwe rassen is zowat het dubbele van de klassiekers. Hoe het onderscheid maken tussen de verschillende bonenrassen?

1. Stambonen (struikbonen)

De peulen worden geheel of in stukjes gebruikt als groente. Er zijn hierbij verschillende types.

Naaldboontjes Franse selecties die heel fijne en tot 20 cm lange peulen vormen. Het gewas is meestal weelderig en er wordt meerdere keren geplukt. Dit is nodig omdat ze vrij snel vliezig worden. De zaden zijn zwart, bruin, beige of gevlekt. (=Gekleurdzadige soorten). Het is bekend dat gekleurde zaden net iets beter de koude en de vochtigheid verdragen bij een (te) vroege zaai. Soms aangeboden als ‘Haricots verts’.

Chinese boontjes (hotelboontjes) Zijn veel korter, maximum 12 cm. Het gewas is meer gedrongen en de oogst kan gebeuren in één tot maximum twee maal. De peulen zijn zeer recht, fijn en gelijkvormig. Dit maakt dat het soms moeilijk te bepalen is wanneer je nu juist moet oogsten. De zaden zijn wit. Kunnen iets dichter gezaaid worden. ( Rassen Ardes - Autan - Novostar - Pros Gitana - Lipsos en Miracle)

Prinsessenboontjes Hebben witte of bruine zaden, en een iets minder fijne peul dan de naaldboontjes. De peulen zijn vlezig en hebben de neiging snel over te gaan tot zaadvorming in de peulen.

Sommige stamslabonen hebben goudgele peulen, dit zijn dan boterbonen, nog andere soorten zijn paars. De meningen over de smaak van boterbonen lopen uiteen over zeer goed tot ‘flets’. De paarse bonen kleuren groen bij het koken en hebben een uitstekende smaak.

Snijbonen Hebben lange, platte, brede peulen en worden voor het gebruik versneden. Vooral de oudere snijboonrassen (prijs!) moeten iets jonger geoogst worden.

2. Stokbonen Groeien langs stokken of draden.

Stokslabonen Zijn meestal langer dan de stamslabonen. Met stokbonen kan op een kleine oppervlakte een grote opbrengst gehaald worden. Stokslabonen zijn eigenlijk van het type prinsessenbonen.

Stoksnijbonen. De peulen van de stoksnijboon, die ook langs stokken of draden geteeld wordt, zijn langer dan van de stamsnijboon (struiksnijboon)

Spekbonen Lijken, dikke, grote slabonen die als snijbonen kunnen gebruikt worden. Ze leveren dan ook meer kilogrammen dan de gewone stokslabonen.

3.Droogbonen Hardschillige bonen, waarvan de volgerijpte en gedroogde zaden kunnen bewaard worden en later gekookt gegeten. De peulen kunt u ook in een zeer jong stadium eten. Er is de gele citroenboon, de kievitsbonen, de soldatenboon, borlottobonen. Op dekooktips.com vind je een mooi overzicht van zeer rijke variatie aan droogbonen. Het zijn vooral stambonen of struikbonen.

Flageoletbonen. Een aparte groep bij de droogbonen. Bij flageoletbonen worden de bonen gedopt bij afgerijpte, doch nog groene peulen. (zoals erwten) of worden geoogst zoals droge bonen. Ze behouden wel hun groene kleur

4. Pronkbonen

Deze klimmende bonen onderscheiden zich door een robuustere groei, en doordat de wortel vaak knolvormig verdikt is. Is sterker tegen ziekten en verdraagt goed gure weersomstandigheden. De lange brede peulen worden in jong stadium regelmatig geplukt om te eten als snijboon. Te harde peulen gebruiken als droogbonen.. Vele variëteiten zijn roodbloeiend zijn, en hebben sierwaarde Pronkbonen behoren tot een andere soort, namelijk Phaseolus coccineus.

Was je op zoek naar meer specifieke namen van bonenrassen? Dan helpt Cor , een ervaren bonenverzamelaar, je graag verder. (eventjes door zijn pagina scrollen, de bonen staan meer onderaan)

Lees hier een artikel over het kweken van bonen

Boontjes telen

Lees het vernieuwde artikel over de teelt van bonen met
grond, vruchtafwisseling, zaaien, watervoorziening, bemesting, aanaarden, ziekten en plagen, vervroeging en nog veel meer......

De teelt van bonen

Vergeten groenten : heilig boontje (bonen)

Vandaag een artikel in http://www.bndestem.nl over "Boomspinazie en Heilige boontjes"

Wel eens boomspinazie gegeten? Ooit een heilig boontje of een brave Hendrik geproefd? En hoe bekend is de smaak van haverwortel en Bredase put? Deze vergeten groenten prijken vanaf september op de menukaart van restaurant Wolfslaar.
Het naburige Milieu Educatief Centrum (MEC) aan de Wolfslaardreef kweekt de gewassen op in de moestuin. „Verser kan dus niet“, zegt Ton Pinxten, mededirecteur van het landgoed.

Het MEC stond zaterdag in het teken van de Nationale Zaaidag. Landgoed Wolfslaar zorgde voor de ambiance. Pinxten plantte een aantal boontjes in een grote pot.....
......„Wij hebben ons verdiept in de historie van het landgoed. Behalve de moestuin willen we ook de kruidentuin terugbrengen. We zoeken naar authenticiteit in onze gerechten en op dat gebied kan het MEC veel voor ons betekenen“, zei Pinxten.

Lees verder in het artikel in BN/DeStem

Het heilig boontje behoort tot de groep van de droogbonen. Droogbonen zijn hardschillige bonen, waarvan de volgerijpte en gedroogde zaden kunnen bewaard worden en later gekookt gegeten.
Als uitleg over het heilig boontje vinden we op de website van het MEC:

Het Heilig Boontje is een witte boon met een aantal bruine vlekken. De tekening op het Heilig Boontje doet denken aan een biddende Maria en is daarmee de naamgever van de boon.

Op de website van www.vergeteneten.nl lezen we waarom de boon ook adelaarsboon genoemd wordt:

De boontjes groeien in 16 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je gedopt eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een rood-bruine tekening in de vorm van een lofprijzende engel of een roofvogel, net wat je er in wilt zien….! De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée. Lage plant.

De boon is ook gekend als soldatenboon lezen we op de website van www.dekooktips.com

Soldatenbonen hebben rond het oog (de plek waarmee ze aan de peul vastgezeten hebben) een tekening, die - met enige fantasie - doet denken aan tinnen speelgoedsoldaatjes uit de 18e eeuw (met zo'n rare helm met pluim er op).
De tekening blijft na koken behouden, maar de bonen moeten erg voorzichtig gekookt worden, ze splijten makkelijk (en vallen dan uit elkaar).

Engelstalige benamingen zijn Dove of Spread Eagle maar vooral European soldier beans
(klik hier om de afbeeldingen van deze bonen te zien)

Tenslotte nog enkele Franse benamingen van deze boon, waar deze variëteit ook heel goed gekend is.
Saint-Sacrement
St-Esprit à œil rouge
Nombril de bonne soeur (Afbeelding in groen stadium)

Deze bonensoort kan geteeld worden als alle andere bonen van de soort Phaseolus vulgaris, meer info is terug te vinden in het uitgebreide artikel over de teelt van bonen.

De vroegste bonen

Klik op de foto's voor een vergrote weergave

Wie al eind mei, begin juni boontjes wil oogsten kan vanaf nu tot einde maart zaaien in potjes, drie zaadjes per pot. Zorg wel voor een omgeving waar het tijdens de kieming niet onder de 10°C gaat. En het overdag makkelijk 15°C wordt. Eenmaal de plantjes gekiemd kunnen ze wel wat meer koude verdragen, indien ze overdag maar warm genoeg staan (koude kas). Vanaf begin april kan je deze plantjes planten in een onverwarmde kas. Laat ongeveer 50 cm tussen de rijen en plant in de rij om de 25 cm een potje. De plantjes moeten dan al een tweetal echte blaadjes hebben en de potkluit moet al doorworteld zijn.
Komt er in april een periode met koude nachten, dek dan de plantjes af met een vliesdoek of folie. Bonen kunnen nu eenmaal geen vorst verdragen.

Als alles goed gaat heb je einde mei - begin juni een mooi bonengewas in de kas en kan de oogst beginnen.

Lees ook de teeltbeschrijving van bonen
11

Schimmelaantastingen bij bonen

Klik op de foto (Sclerotinia, rattekeutelziekte)
Alhoewel bonen in het algemeen weinig problemen stellen met schimmels kan het toch gebeuren dat er wat problemen opduiken. Vooral als de gewasstand te weelderig is (bonen vragen weinig tot geen stikstofbemesting!) en bij vochtige weersomstandigheden. Meestal valt de schade (voor de hobbytuinder) nogal mee.
Op de eerste foto ziet u rot door de schimmel Sclerotinia. Het sneeuwwitte schimmelpluis is een heel typisch kenmerk voor deze schimmel. Meer info over deze schimmel in dit artikel over sclerotinia bij wortelgroenten Sclerotinia is immers, net zoals Botrytis een schimmel die heel veel verschillende groenten (en ook ander planten) kan aantasten. Misschien dat deze schimmel bij bonen weinig aantasting veroorzaakt, maar het probleem is dat deze schimmel overleeft in de grond . De verharde, als rattekeutels uitziende, zwarte deeltjes (sclerotieën) blijven in de grond achter en kunnen dan de volgende jaren andere gevoelige groenten zoals andijvie, knolvenkel, sla en seldersoorten kan aantasten Daarom moeten zieke bonenplanten volledig opgeruimd worden en mogen ze in geen geval op de composthoop terecht komen.

Klik op de foto (Botrytis cinerea, grijsrot).
De punten van de bonen zijn rot? En u ziet grijs tot bruin schimmelpluis. Dan hebt u te maken met de schimmel Botrytis. De infectie gebeurt door sporen die in de lucht zweven. Vooral de afgestorven bloemetjes worden door de schimmel aangetast, waardoor soms ook de punten van de bonen aangetast raken. Afgestorven plantendelen gecombineerd met hoge vochtigheid zijn hier meestal de oorzaken. Deze ziekte komt op zowat alle planten voor als de omstandigheden gunstig zijn. Bij de groenteteel onder glas is deze shimmel een algemeen probleem. Door de juiste teelttechniek kan deze ziekte vermeden worden.

De allervroegste teelt van boontjes

Klik op de foto's voor een vergrote weergave

Wie al eind mei, begin juni boontjes wil oogsten kan vanaf nu tot einde maart zaaien in potjes, drie zaadjes per pot. Zorg wel voor een omgeving waar het tijdens de kieming niet onder de 10°C gaat. En het overdag makkelijk 15°C wordt. Eenmaal de plantjes gekiemd kunnen ze wel wat meer koude verdragen, indien ze overdag maar warm genoeg staan (koude kas). Vanaf begin april kan je deze plantjes planten in een onverwarmde kas. Laat ongeveer 50 cm tussen de rijen en plant in de rij om de 30 cm een potje. De plantjes moeten dan al een tweetal echte blaadjes hebben en de potkluit moet al doorworteld zijn.
Komt er in april een periode met koude nachten, dek dan de plantjes af met een vliesdoek. Bonenplantjes kunnen nu eenmaal geen vorst verdragen.

Als alles goed gaat heb je einde mei een mooi bonengewas in de kas en kan de oogst starten.