De aardappelplaag overwint?

Op het gevaar af jullie te vervelen, hier nogmaals de laatste geluiden uit het veld over de aardappelplaag (Phytophtora infestans). Het blijft nu éénmaal de gemoederen bezig houden. Dat blijkt uit de vele reacties onderaan dit artikel.
De toestand is dan ook stilaan dramatisch te noemen. Het is zo'n jaar waar alle goed bedoelde preventiemaatregelen een maat voor niks dreigen worden. Ook minder gevoelige rassen worden aangetast. Enkel wie tijdig begonnen is met preventieve maatregelen kan de strijd nog winnen. Volgend op dit kort advies, kunt u heel veel reacties lezen van lezers ivm aardappelplaag.

Hoe is de toestand in jullie tuin? Valt het toch nog mee? Of is de strijd al lang verloren? Laat het weten op lezersbijdrage@plantaardig.com (Lees de vele reacties die al binnen zijn verderop in dit artikel)

Veel mensen staan weigerachtig tegenover gewasbescherming. De keuze is natuurlijk ieder voor zich. Maar verwijder in ieder geval steeds zieke planten om besmettingen te vermijden.

Wat te doen in deze uitzonderlijke omstandigheden?
- Voor de vroege aardappelen is vanaf nu het advies : het loof verwijderen.

- Voor de tomaten in de glazen kas is het advies : de serre nooit volledig sluiten, wat de temperatuur ook is. Daarbij de ramen zo wijd mogelijk open laten, zonder dat de planten echter nat regenen. Een goede verluchting en luchtcirculatie is uiterst belangrijk bij kastomaten. Nooit condens op de ruiten laten komen.
Het weer is uiterst slecht en de eerste meldingen van aardappelplaag in de kas zijn er al. Volgens mij zijn oude rassen gevoeliger dan hybriderassen. Hoe dan ook, hou de kastomaten goed in de gaten. Hier kan je nog tijdig ingrijpen, maar dan wel bij het eerste vlekje.

- Voor de buitentomaten is het advies zoals gegeven in dit artikel Aardappelplaag nu ook bij tomaten
waar ook de producten vermeld staan. Hier niet afwachten, maar preventief behandelen. En afwisseling in producten is absoluut nodig. Zieke delen verwijderen om herbesmetting te voorkomen
Hierbij een belangrijk aandachtspunt : sommigen gebruiken nog andere middelen, die alleen maar erkend zijn in aardappelen. Dit is ten strengste verboden. In het artikel staat duidelijk vermeld welke producten in tomaten mogen gebruikt worden. Laat u niet misleiden door de verpakking: er staat wel tegen aardappelplaag, maar er staat niet bij dat het ook in tomaten mag gebruikt worden. Het moet duidelijk vermeld staan dat het ook voor tomaten bruikbaar is.


--Voor de late aardappelen blijft het advies : wekelijks spuiten en blijven zoeken naar afwisseling van producten. Het is voor de particulier dit jaar echt niet makkelijk om late aardappel te behandelen. Duur wordt het in ieder geval en je kan je afvragen of het sop hier wel de kool waard is, zeker gezien er nog geen beter weer voorspelt wordt. Staak je de strijd, verwijder dan onmiddelijk het loof om knolinfectie te voorkomen.

Johan schrijft

Hallo!

Ben vroeg preventief beginnen spuiten (doe ik elk jaar). De vroege aardappelen vanavond volledig gerooid - daar was geen aantasting, ze waren volgroeid.Halflate varieteit (Agria) vertoont nu lichte aantasting. Latere varieteit (Desiré) slechts sporadisch een spat plaag. Worden morgen nog eens grondig gespoten. Heb 3 veschillende producten staan die voor voldoende afwisseling moeten zorgen.

Wat betreft tomaten: in mijn oude zelfgemaakte serre nog nooit aantasting gehad, in een nieuw aangekochte plastictunnel wel op één plant lichte aantasting. In die tunnel zal ik latern geen tomaten meer planten!

Johan, dit bevestigt mijn voorzichtige veronderstelling dat in een goed verluchte serre aardappelplaag veel minder kans maakt. Dit jaar is natuurlijk niets meer zeker.

Jan Walta schrijft :

Hallo, mijn vroege aardappels (première) drie weken terug gerooid, niks aan de hand, geen ziekte, ruim gepoot 70cm tussen de paden en 40cm tussen de poters
Drie meter naast me bij de buren een brok ellende: gepoot eerstelingen(veel te laat met veel bemesting)tot gevolg veel loof wat al gouw omviel en veel telang nat bleef, mijn late piepers staan er nog goed bij(e b a ), paar keer gespoten, en staan ruim, wat tochheel belangrijk is, hopelijk kan ik ze laten zitten tot september, we wachten af. gtjes jan walta

Jan noemt hier drie belangrijke preventiemaatregelen voor normale jaren : vroeg planten, ruim planten en een kort, stevig gewas.

Marie schrijft :

Te laat gesproeid, het loof van onze aardappelen(eersteling) is helemaal verdort. Ik wacht op wat droger weer om ze uit te doen.Wat met het loof? Groetjes Marie

Marie, het loof niet inspitten of op de composthoop, meegeven met het huisvuil of naar het afvalpark van de gemeente brengen.

Frans schrijft

Mijn aardappelen zijn licht aangetast. Bij nazicht blijken de knollen dik genoeg te zijn. Mijn vraag: mocht de plaag uitbreiden denk ik er aan het loof dood te spuiten omdat ik denk dat de plaag dan niet tot in de knollen kan komen, is dit een goede redenering? Ik denk dat hierdoor de plaag dan niet meer verder kan gaan?
En afgestorven loof is minder in volume dan uitgetrokken loof om het weg te werken.
Ik zou dan wel de aardappelen nog een 14 dagen laten narijpen na het dood spuiten
graag een reactie op mijn vraag en ook proficiat voor de goede website groetjes.

Inderdaad Frans, verwijderen van het loot is het beste nu voor vroege aardappelen, de aardappelen 14 dagen in de grond laten zorgt later voor een betere bewaring. Doodspuiten van het loof hoeft volgens mij niet voor kleinere oppervlakten en vroege aardappelen.

Jaak schrijft

Ook ik heb de strijd verloren tegen deze boosdoener.

Ik moet er wel aantoevoegen de ik GEEN maatregelen getroffen heb, dus dikke bult is eigen schuld.

Volgend jaar zal ik wel aandachtiger zijn , hopelijk is er tegen dan een degelijk product dat toegelaten is in de BIOTEELT.

Dit jaar heb ik een 35 à 40 percent minder opbrengst, en moesten de aardappels ongeveer 3 weken langer op het veld gestaan hebben het zou OK geweest zijn, maar dat vervelende beestje was me te vlug af.

JAAK

Jaak, wist je dat in België (NIET in Nederland dus) producten op basis van koper toegelaten zijn in de gecontroleerde bioteelt? Deze producten moeten wel preventief toegepast worden.

Henk schrijft:

Na een week vakantie alle loof tot aan de grond verwelkt. Had de aardappels niet behandelt (Frieslanders) Heb nu in 2 dagen alles gerooid hoeveelheid viel mee en maar 3 rotte aardappels.Ik heb ze goed laten drogen en blijf ze controleren.

Marita schrijft

Heb vandaag de planten geïnspecteerd. Toestand momenteel: ik heb één buitentomaat die een zwart plekje vertoont op de stengel (heb tussen de vlagen gespoten op die plant) en dezelfde aardappelplant blijft aangetast. Het verslechtert niet opvallend, maar ik hoop dat de fungiciden hun werk doen en het niet voortgaat.

Rino schrijft

Op de volkstuin in Breda Zuid zijn alle aardappelen en tomaten buiten de kas aangetast. Bij sommigge aardappelrassen ook al in de knollen en bij de tomaten zijn ook de vruchten al aangetast. Zowel bij planten die bespoten zijn als bij onbehandelde planten.

Misschien heeft het er mee te maken dat sommiggen afval niet afvoeren maar laten liggen. Tevens planten vooral de allochtone tuiniers veel te dicht. (tomaten op 30x30 tussen de aardappelen).

Maurits schrijft

Zowel mijn aardappelen (sorry, rasnaam vergeten) als mijn tomaten gaan ten onder aan deze ziekte.
De aardappelen heb ik van de week gerooid. Het loof was al ver heen, maar de aardappels zagen er voortreffelijk uit. Mooi van vorm, regelmatig en middelgroot. Wel veel klein grut ertussen.

Ik probeer nog de naam van het ras te achterhalen overigens. Ben wel benieuwd hoe lang ze zich goed houden. Daar het een klein perceeltje betrof van 20m2 zal ik weinig bewaarproblemen hebben, want als rasechte aardappeleter is de kist gauw leeg.

De tomatenplanten, staande in een kas met open deur en open dakraampje, sterven af. De tomaten die er aan hangen zijn nog groen, maar sommige vertonen al bruine plekken. Het loof valt af gelijk in een droge zomer aan de loofbomen.

Voor mij is niet de centrale vraag: wat en wanneer en hoeveel bestrijden. Deze vraag komt ieder keer terug. Kunnen we ons niet beter richten op preventie?

Het weer valt niet te bestrijden, maar mogelijk kunnen we ons meer richten op resistentie e.d. Graag zou ik daar de aandacht op willen vestigen.

Inderdaad, richten op preventie, helemaal mee eens. Maar tijdens een rotseizoen zoals dit is alle preventie, vrees ik, een maat voor niks. Er wordt op deze site regelmatig aandacht besteed aan preventie : je kan de maatregelen terugvinden bijna helemaal onderaan dit artikel Aardappelplaag in opmars.

Ann schrijft

Ik heb nu minder goed nieuws, ik heb het zitten denk ik, of beter mijn planten. 8 ervan vertonen plekken op de bladeren twee ervan op de steel.

Ik heb ze zover mogelijk weggezet van de rest, daardoor staat ze helaas ook niet meer in de serre ( een deel stond zowiezo gewoon onder een afdak als het te lang regende)

Doe ik nu best de aangetaste planten volledig weg en zie ik het nog wat aan of....toch spuiten? Ben ik het eigenlijk verplicht van te spuiten?

Ik heb nu alle slechte bladeren weggeknipt en telkens ik andere planten ging controleren mijn handen goed gewassen alsook mijn snoeischaar. Ik doe er enkele foto's bij.

Niemand kan verplicht worden om te spuiten, maar dan moet je de gevolgen verwerken en alle zieke plantendelen onmiddelijk verwijderen. Ik kan begrijnpen dat niet iedereen er op gebrand is om te gaan spuiten, maar dan wel de nodige maatregelen neemt om besmetting te voorkomen.

Hier de foto's van Ann (klik voor vergroting)

Sjef Silvertand schrijft

Sjef is een doorwinterde tuinier en was destijds ook semi-professioneel bezig, hij heeft mij gevraagd nog eens duidelijk zijn professionele visie in verband met bespuiting van aardappelplaag kenbaar te maken. In een jaar als dit kan ik zijn visie wel volgen...

Het begint met gekeurde aardappels te poten.
Als aardappelplanten zich onderling in de rij gaan raken,wordt de eerste keer gespoten(de kans dat er infectie optreed is dan heel groot).
Spuit men niet, dan is de aardappelplant heel gevoelig, als de plant drie dagen bij vochtig warm weer, nat blijft of water op het blad blijft staan,dan gaat het proces beginnen.
Na acht a tien dagen wordt er weer gespoten met een fungide. Waarom? In die acht a tien dagen is de aardappelplant gegroeid in die week heeft zich een nieuw blad gevormd (bladkrans) en die moet beschermd worden met de spuit vloeistof en dat gaat zo door tot de wachttermijn van twee tot drie weken voor de oogst! Koop een gecombineerd breedwerkend middel tegen de schimmelziekte Phytophtora. Let er op dat de naam erop staat en de beschrijving duidelijk is.

Een reactie van Roger

Ik heb op 15/2 berbers geplant als vroege en tegelijkertijd heb ik een nieuwe aardappel van de aveve(bio-halflate) geplant.

Tijdens die droogte heb ik veel gesproeid en wanneer de natte periode begonnen is kreeg ik plots loof om U tegen te zeggen (grote planten.)

Ik vroeg mij af of ik nu loof aan het kweken was of aardappelen.

Al bij al, en met de geruchten over de plaag besloot ik deze week mijn aardappelen te oogsten en niet te wachten tot ze begonnen te rotten

Mijnn eerstelingen heb ik dinsdag uitgedaan. Goede oogst maar wel met bruine plekken.

Vandaag vrijdag ben ik aan mijn halflate begonnen en , daar ook vond ik dat het tijd was dat ze uit de grond waren. Ook plekken maar een uitzonderlijke oogst.
Er waren er bij van meer dan 1 kilo.

Voor halflate heb ik , in principe te vroeg geoogst maar , in functie van het aantal kilos denk ik dat ik een goede beslissing genomen heb.

Succes aan iedereen met "de patat"

Josepha schrijft

Onze vroege aardappelen zijn allemaal gerot.De late aardappelen is nog af te wachten er zijn er al bij met ranken in .Het ziet er niet goed uit voor de aardappelen oogst ze zullen duur worden.Men zegt dan soms dat is niets dan eten we friet.Groeten

Josepha

Jan Visser doet uitvoerig verslag.

Ja, hoe is de toestand van de aardappels?

Ik had in maart 2 verschillende rassen gepoot: de vroege "Frieslander" en middelvroege "Parel". Resp. 2,5 en 1,5 kg poters.

Begin/half juni dacht ik, de berichten over Phytophtora lezend op het net, weet je wat, laat ik maar eens flink spuiten. Alhoewel het weer tot dan toe nog niet eens zo slecht was geweest. Bovendien heb ik de gewoonte om de aardappels ruim uit elkaar te zetten, 60 a 70 cm, zodat de wind er goed tussen kan komen.

Het loof zag er nog goed uit, toonde hier en daar de normale tekenen van afsterven. Eind juni dacht ik laat ik het zekere maar voor het onzekere nemen en rooien! Prachtige opbrengst! In totaal 93 kg, mooi van formaat ook. Goed laten drogen en toen in platte kisten opgeslagen in donker. Na een week, toch nog eens kijken. En ja hoor! Zeker 2 kg aangetaste en rotte aardappels verwijderd!

Na een aantal dagen, weer overgieten en nu zeker 5 kg weggegooid! Iedere 3 a 4 dagen loop ik alle kisten eens even door en ik vang steeds weer wat. Duidelijk is dat de Frieslanders hier het meeste last van hebben. Van de Parels maar een enkele.We zitten hier op de klei, beste grond. De aardappels hebben niet na het rooien in de regen gelegen. Ik houd me angstvallig aan 1:3 teeltwisseling. Tot nog toe heb ik nog nooit last gehad van de ziekte. Maar ik heb dus dit jaar te vroeg gejuicht! De ziekte zat er blijkbaar al in en zet zich gewoon door ondanks de droge opslag.

jan visser

te barendrecht, ten zuiden van rotterdam.

Dank voor dit leerzame verslag Jan, Parel is dus minder gevoelig voor aardappelplaag in de knol.

Phytophtora slaat her en der zwaar toe.

Welke zomer het wordt, dat weet niemand, maar dat het een moeilijk jaar wordt wat betreft de aardappelplaag, zowel bij tomaten als aardappelen is nu al zeker. Zeker met de nog maar eens zeer slechte weersvoorspellingen (alle dagen regen!) voor de volgende tien dagen.
Hoe is het met de aardappelplaag in het in uw tuin gesteld?

Uit de professionele vakpers : Phytophtora infestans slaat her en der zwaar toe. We zijn pas half-juni en op menig veld is al sprake van aardappelplaag in uitbreiding. De ziektedruk is zo groot dat twee achtereenvolgende behandelingen met systemische middelen deze niet meer kan stuiten. PCA en andere organisaties smeken om het beschermingsniveau tijdelijk nog te verhogen. Bron: [AGRI PRESS BENELUX]

Bij de aardappelen.
Ik heb in ieder geval weet van tuinen waar het aardappelloof al volledig kapot is. Dat bij niet behandelde aardappelen. Wie wel behandeld heeft, is dikwijls niet volledig vrij van aardappelplaag. Vlekjes worden zichtbaar. Een bijkomende behandeling (en waarschijnlijk meerdere, met het slechte weer in het vooruitzicht) dringt zich op. Of u moet binnenkort kiezen om het loof van de vroege aardappelen te verwijderen. Dat is bij de middelvroege en late rassen nog niet aan de orde. Behoed u ieder geval voor infectie van de knollen. (zie waarschuwing aardappelplaag bij aardappelen)

Bij de tomaten
Bij niet behandelde tomaten zijn ook al de eerste symptomen zichtbaar. Een behandeling is nu nodig ( zie waarschuwing aardappelplaag bij tomaten).

Hoe is het in uw tuin? Wat doe jij tegen deze vervelende schimmel. Heb jij al phytophtoravlekjes gezien? Laat de waarnemingen uit uw tuin geworden op groenten@plantaardig.com . (foto is niet noodzakelijk)
Uw reactie wordt hier binnen de 24 uur gepubliceerd.

Reactie van Luc

Ik zal alvast de spits afbijten : na drie behandelingen met twee verschillende middelen en een tussenruimte van tien dagen is er ook op mijn aardappelen hier en daar een phytophtoravlekje te zien? Ik denk dan ook nog één behandeling te voorzien. Daarna, als het opnieuw erger wordt,  zal ik het loof verwijderen om knolinfectie te voorkomen. Het zijn immers allemaal vroege aardappelen. Ook op de tomaten in pot  (nog niet behandeld) zijn de eerste vlekjes zichtbaar. (zie foto's)

 Foto boven : Beginnende aantasting van aardappelplaag (Phytophtora infestans) op tomaten is meestal eerst zichtbaar door zwarte tot bruine vlekje op de bladranden. Meestal is wat fijn schimmelpluis zichtbaar.

 

Foto boven : Ook op de stengel komt vrij makkelijk aardappelplaag. En later vind je zwarte vruchten!Behandelen is absoluut noodzakelijk.

Reactie van Simon

Na dit artikel gelezen te hebben zag  Simon ook de eerste symptomen op zijn tomaten. Hij schrijft (20/06/2006)

"Vandaag heb ik ontdekt dat verschillende van  de tomaten planten zwarte vlekken vertonen op de stam en sommige bladeren sterven blijkbaar af .

Sommige van deze planten hebben afgedekt gestaan met een  plastichoes andere niet .Nu staan de tomaatplanten wel onder een plastictunnel. Planten zijn nog niet behandelt.

Zijn deze planten nog te redden met de ene of andere behandeling??????Of moet ik nieuwe planten aanschaffen????"

Alvast goed dat ze onder een plastiektunnel staan. Dit zal de ziekte afremmen. Maak echter niet de fout deze plastiektunnel af te sluiten. Open laten, ook 's nachts en zorgen dat de regen niet binnenslaat. U kunt de ziekte nog behandelen, vraag advies in uw tuincentrum en kijk bij het artikel waarschuwing aardappelplaag bij tomaten voor algemene info over de producten. Na tien dagen herhalen en dan even afwachten wat de weersomstandigheden zijn.

Reactie van Marie-Jeanne

Mogen wij nu nog spuiten tegen de aardappel ziekte?Wij zijn nu al aan het uitsteken

Inderdaad, voor ieder product is er een wachttijd. Dit staat steeds vermeld op de verpakking. Spuit dus niet wat u van plan bent binnenkort te rooien.

Reactie van Neman

Ook ik heb reeds drie maal gespoten op Première en Prior. Als het loof echter nog niet afgerijpt is en je verwijdert het om de ziekte te verhinderen in de knol.....zal de aardappel dan nog goed bewaren aub? Ik meen dat hier geen goede bewaring mogelijk is of ben ik verkeerd?

Dat klopt , hoe natuurlijker het loof kan afrijpen, hoe meer zetmeel de aardappel bevat en hoe beter die bewaart. Het is dus zaak het loof zo lang mogelijk gezond te houden. Als het echter goed fout begint te lopen, dan zit er niets anders op dan het loof te verwijderen.

Waarschuwing aardappelplaag, nu ook bij tomaten in open lucht!

Jammer, maar niks aan te doen. Wie tomaten teelt in open lucht zonder enige bescherming moet vroeg of laat de aardappelplaag (Phytophthora infestans)  bestrijden. Vorig jaar was het weer pas "ideaal" in augustus. En waren er voordien weinig problemen. Resistentie blijkt bij tomaten absoluut onvoldoende. Getuige de ervaring van Herman bij het telen van het ras Ferline, dat door Thompson Morgan omschreven wordt als uiterst tolerant. Niks daarvan blijkt uit zijn ervaringen. (zie deel 4 tomaten telen met Herman in 2006)

Dit jaar is het wel eventjes anders. De klimaatsomstandigheden zijn gewoonweg perfect om infectie van aardappelplaag te veroorzaken. Afgelopen week waren er hoge temperaturen, ook 's nachts, daarbij nu en dan wat regen, een hoge luchtvochtigheid en dikwijls bewolkt weer. Het weerbericht voorspelt toekomende week precies hetzelfde weer. Regen, zwoel, grijs en vochtig...

Aardappelen moeten dus opnieuw behandeld worden indien dit al tien dagen geleden is en u niet van plan bent binnenkort te oogsten of het loof te verwijderen. (en daarvoor is het inderdaad nog een beetje te vroeg). Volgens het PCA verschenen nieuwe vlekken deze week bijna dagelijks bij onbehandelde percelen.

Lees dus ook het artikel waarschuwing aardappelplaag bij aardappelen.

Tomaten in open lucht
Ondertussen wordt het gevaar heel groot dat ook de buitentomaten zullen geïnfecteerd worden!

Preventie.
Eerst dit : tomaten in de glazen kas moeten niet preventief behandeld worden. Er komt geen regen aan de bladeren en de planten blijven steeds droog. De kans op aardappelplaag is heel klein. Als onder glas de eerste symptomen van aardappelplaag verschijnen is er nog tijd genoeg om in te grijpen. De kans daartoe is trouwens heel klein, op voorwaarden dat er geen plaatsen zijn waar het water binnendruppelt tijdens regenbuien.

Bescherming
Daarom dat het een gouden tip is om buitentomaten onder één of andere vorm van 'open' bescherming te telen. Als je de planten kan afschermen van de regen verminder je de kans op aardappelplaag heel veel. Een afdak waarvan de opening naar het oosten gericht is  is ideaal. Je kan dit afdak bijvoorbeeld aanbouwen aan een muur, of vrijstaand in de tuin maken. Sommige firma's hebben dit ook begrepen en bieden al zulke tomaten(serres)(kassen)  aan.

Bespuiting
Jammer, maar ik vrees dat wie nu geen maatregelen neemt, al heel vroeg dit jaar in de problemen zal komen. Wie zijn tomaten in open lucht staan heeft, die moet, gezien de optimale weersomstandigheden voor infectie, nu ingrijpen. Het is ondertussen al bekend dat niet ingrijpen onvermijdelijk tot een misoogst zal leiden (bij buitentomaten). Met dit weer zal er om de tien dagen moeten behandeld worden. Wordt het daarna normaal zomerweer kan je de behandeling uitstellen.

Belangrijke opmerking In regel zijn zelden meer dan drie bespuitingen nodig in de periode juni tot half juli. Dit beschermt telkens de nieuw gevormde bladeren. Tenzij er een zeer slechte zomermaand aankomt, zoals augustus 2006. Tomaten zijn toch wel iets minder gevoelig dan aardappelen.

Producten
Let op! Niet alle producten die bij aardappelen mogen gebruikt worden zijn ook erkend in de tomatenteelt. Eigenlijk zijn er in België slechts drie groepen producten erkend om aardappelplaag te bestrijden in tomaten. Dit zijn producten op basis van koper, de producten op basis van maneb en op basis van mancozeb en deze op basis van chloorthalonil. Je kan dus afwisselen. In Nederland zijn er heel weinig producten erkend bij tomaten, blijkbaar alleen deze op basis van chloorthalonil! 

Dit geringe aantal producten is omdat men er van uit gaat dat in de professionele teelt tomaten onder becherming geteeld worden en dat bespuiting tegen aardappelplaag dus eigenlijk niet nodig zal zijn. Vraag advies in uw tuincentrum! 

Al de gegeven adviezen in dit artikel vallen buiten onze verantwoordelijkheid.

• Meer info over aardappelplaag bij tomaten : hier en hier

Bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen dienen de volgende 10 regels in acht te worden genomen (bron http://www.bayergarden.be/ )

1. Lees aandachtig de gebruiksaanwijzing op het etiket
Deze bevat naast de aanwijzingen voor een juiste toepassing ook informatie over de wachttijden, gevareninstructies en voorzorgsmaatregelen.
2. Beschermende kleding dragen
Bij het mengen en toepassen van de spuitvloeistof dient u beschermende kleding te dragen. Daartoe behoren rubberen laarzen, lange rubberen handschoenen; bij de behandeling van bomen en hogere struiken horen een hoed en - wanneer voorgeschreven - ook een beschermingsbril. De gebruiksaanwijzing bevat veelal deze speciale voorzorgsmaatregelen.
3. Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen niet eten, drinken of roken
4. Dosering nauwkeurig vaststellen
De door de leverancier aanbevolen dosering is het resultaat van jarenlang onderzoek. De dosering moet strikt worden opgevolgd, er mag niet over- of ondergedoseerd worden. Vele producten voor gebruik in de tuin worden reeds in de juiste dosering in praktische doseerzakjes of flacons aangeboden en vergemakkelijken daardoor de toepassing.
Bij vloeibare producten dient bij het bereiden van de spuitvloeistof eerst het apparaat te worden gevuld en daarna dient het gewasbeschermingsmiddel te worden toegevoegd, niet omgekeerd. Een poedervormig product wordt met water tot een dunne brei gemengd en dan in het met water gevulde apparaat gegoten. Ten behoeve van een grondige vermenging van de spuitvloeistof dient het spuitapparaat telkens krachtig te worden geschud.
5. Slechts zoveel spuitvloeistof gebruiken als nodig is
6. Windstilte en koele temperaturen afwachten
Daardoor kan grotendeels voorkomen worden, dat bij de toepassing van de spuitvloeistof een deel verwaait of verdampt. Bij zeer warm weer zijn koelere ochtenden of avonden meer geschikt om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Niet spuiten wanneer regen verwacht wordt.
7. Alle gebruikte gereedschappen zorgvuldig schoonmaken
Het schoonmaakwater mag in geen geval in vijvers, sloten, beken of het rioleringssysteem terechtkomen. Dit restant moet conform de regionale reglementering afgevoerd worden.
8. Na toepassing zorgvuldig wassen
Na het werk dient u zich met zeep en rijkelijk water te wassen (gieters worden telkens meteen schoongemaakt). Kleding die met het gewasbeschermingsmiddel in aanraking is gekomen, dient u meteen uit te trekken en te wassen.
9. Gewasbeschermingsmiddelen veilig bewaren
Gewasbeschermingsmiddelen dienen steeds goed afgesloten, in de originele verpakking en op een veilige plaats bewaard te worden, zodat ze buiten het bereik van kinderen en huisdieren blijven. De verpakking van gewasbeschermingsmiddelen mag voor geen enkel ander doel gebruikt worden. Alvorens de verpakking weg te brengen naar de geschikte container (containerpark), moet ze worden leeg gemaakt en driemaal gespoeld.
10. Wachttijd in acht nemen
De wachttijd geeft telkens het tijdbestek aan, dat tussen de toepassing van een gewasbeschermingsmiddel en de oogst van eetbare producten moet liggen, zoals bij fruit en groenten. Het is in de gebruiksaanwijzing opgenomen en moet strikt worden nageleefd.

Aardappelplaag : waarschuwing en bestrijding

Momenteel doen zich algemeen verspreide en tamelijk zware infectiekansen voor. Bovendien worden hier en daar al vlekken op het gewas gesignaleerd.

(1 juni 2007) Sinds afgelopen weekeinde, en vooral sinds maandag 28 mei werd de aardappelziekte gesignaleerd in meer dan 20 percelen, ook in opgeschoten aardappelloof (tussen mais bv.), een aantal tuintjes, en enkele afvalhopen.
Vaak ook gaat het om enkele volledig zieke struiken, met soms nog geen vlekken in de buurt (dit bij een goede preventieve gewas bescherming) of in een aantal gevallen toch reeds (lichte) verspreiding in het perceel. Een niet-zichtbaar besmette poter is heel waarschijnlijk de oorzaak bij dergelijk ziektebeeld.

Bovenstaand bericht verscheen vandaag op de website van het proefcentrum voor de aardappelteelt, op deze pagina met de meldingen van aardappelplaag op een kaart van het Vlaamse land (klik).

Wie nog niet behandeld heeft die moet het nu doen! Voor vroege aardappelen is het eigenlijk al rijkelijk laat. Zeker dit jaar, nu het loof zo'n twee weken voorsprong heeft.
We krijgen regelmatig wat regen te verwerken. De nachten zijn ook warmer. Dat betekent extra kans voor aantasting van Phytophthora. Als de bladeren van aardappelen gedurende een bepaalde tijd nat blijven, dan is de kans op de kieming van de sporen van de schimmel groot. Een preventieve bestrijding moet nu zeker uitgevoerd worden, indien nog niet gebeurd.

Preventief
Het is zaak de kieming van de sporen van de aardappelplaag voor te zijn. In principe moet de behandeling tijdig gestart worden zodat ook de onderste bladeren beschermd worden. Dit is nog moeilijk te verwezenlijken als het gewas helemaal dicht gegroeid is en al in bloei staat. Best wordt met de bespuiting begonnen als de planten elkaar in de rij beginnen te raken.

Indien er al aardappelplaag aanwezig is moeten de zieke plekken zo grondig mogelijk verwijderd worden en onmiddelijk gevolgd worden door een bespuiting. Zo kan je de kieming van sporen - (afkomstig van de zieke planten) -  op het gezonde aardappelloof voorkomen.

Bespuiting
Gebruik bij de bespuiting voldoende water zodat het loof volledig nat wordt. De planten goed bevochtigen, maar afdruipen van de spuitvloeistof voorkomen. Dit betekent bij een volgroeid gewas meestal zo'n tien later water per 100 m².
De aandroogtijd van de middelen schommelt, afhankelijk van het middel,  tussen de 1 en maximaal 6 uur. Het hoeft dus geen hele dag droog te blijven vooraleer een behandeling kan uitgevoerd worden. Een viertal uur is meestal voldoende.

Hou rekening met de wachttijd van het product, meestal twee tot drie weken voor het oogsten. Vooral belangrijk bij de vroege aardappelen. Behandel enkele rijen die je binnenkort wenst te oogsten dan maar niet.

Bespuiting gebeuren bij vochtig, warm weer met bijna dagelijks regen op zijn minst wekelijks. Bij normaal weer, toch op zijn minst drie keer deze junimaand. Daarna zou het ergste achter de rug moeten zijn, behalve bij de late aardappelen.
Het behoort tot de wettelijke plicht van iedere aardappelteler, professional of liefhebber, om de aardappelplaag te voorkomen en indien nodig te bestrijden!

Productkeuze
Vraag advies in uw professioneel (tuin)centrum omtrent de te gebruiken producten. Door het verschil in erkenningen tussen Vlaanderen en Nederland is het niet mogelijk hier producten te publiceren. Zo is  bijvoorbeeld in België het gebruik van koperhoudende producten (contact, preventief) erkend in de biologische teelt van aardappelen, maar in Nederland niet.
Gebruik een afwisseling van minstens twee producten, liefst één met preventieve contactwerking die de kieming van de sporen verhindert en één met terugwerking die de kieming van de sporen onderbreekt (moderne middelen).

De contactmiddelen : Preventieve behandeling zonder knolbescherming. (producten op basis van mancozeb, chloorthalonil en eventueel koperhoudende producten)
Contactmiddelen met knolbescherming
-beter regenbestendig
-preventieve werking, sterke werking tegen sporen.
Lokaal systemische of translaminaire middelen
- middelen die worden opgenomen door het gewas.
- weinig gevoelig voor afspoeling door regen.

Deze laatste twee bestaan steeds uit twee actieve stoffen, waarvan één een contactmiddel is. Zo kunt u ze ook herkennen.

Eerst en vooral voorkomen
Natuurlijk mogen wij de preventie van aardappelplaag niet uit het oog verliezen.

• Een ruime rijafstand zodat het loof goed kan opdrogen.
• Pas om de vier jaar terugkeren op hetzelfde perceel met aardappelen.
• Opslagplanten en afvalhopen verwijderen.
• Gekeurd pootgoed gebruiken (dit is op diverse ziekten en aantastingen gekeurd en onderzocht).
• Vroeg gewas (voorkiemen of vroeg rijpend ras nemen).
• Evenwichtige bemesting en juiste plantenafstand.
• Op percelen die aangetast zijn wordt het aangetast loof verwijdert, de knollen kunnen dan nog afrijpen. Het loof gaat mee met het huisvuil.
• Tolerante rassen kiezen. Let wel, resistentie bestaat niet!

De cyclus
(klik figuur voor groter)De ziekte verspreidt zich via sporen en overwintert in knollen en in afvalhopen. Oösporen zijn (geslachtelijke) overlevingssporen die in de grond en in loofresten achterblijven. Ze kunnen in de grond enkele jaren overleven. Aantasting door oösporen kunt u voorkomen door niet vaker dan eenmaal per 4 jaar op hetzelfde stuk tuin aardappelen of tomaten te telen. Als u ziek loof op de composthoop gooit en later de compost onderspit, verspreidt u de oösporen met de compost over uw hele tuin.

De gewone (ongeslachtelijke) sporen zijn de ziektekiemen die zich via de lucht verspreiden en zo de buurpercelen kunnen aantasten. Ze worden gevormd in het witte schimmelpluis op de onderkant van aangetaste bladeren en stengels. Verwijder daarom onmiddelijke aangetaste plantendelen.

Rassen en aardappelplaag
Vroeg
Vroege aardappelen zijn over het algemeen gevoelig voor aardappelplaag, vandaar een selectie van drie rassen die in deze groep behoren tot de minst vatbare voor aardappelplaag, zeker wat betreft overzetting naar de knol.
’Première’ - Kan zeer vroeg geoogst worden. Bloemige aardappel met gele gladde schil en lichtgeel vruchtvlees.
‘Prior’ - Vast in de kook. Geschikt voor kleigrond.
‘Fresco’ - Vroeg aardappel. Vastkokend. Zeer goede keukenaardappel, geschikt voor frieten. Lang bewaarbaar.
Halfvroeg
Eén ras is bijzonder tolerant tegen aardappelplaag en wordt zelfs aangeraden voor biologische teelt.
‘Sante’ Bloemige aardappel met lichtgeel vruchtvlees. Geschikt voor alle bereidingen. Goede bewaaraardappel.
Middenlaat en laat
‘Agria’, ‘Nicola’,  ‘Charlotte’ zijn gekende, vrij tolerante soorten tegen aardappelplaag.
Bijzonder resistent tegen aardappelplaag zijn :
‘Ditta’, ‘Remarka’ , ‘Disco’,  ‘Surprise’, ‘Allure’, ‘Aziza’  en ‘Texla’ , deze laatste heeft eigenlijk nooit last van aardappelplaag.

Waarom aardappelplaag voorkomen?

Niet alleen sterft het loof volledig af en zal de productie dus niet heel groot zijn. Het meest vervelende  is dat een groot deel van de knollen ziek worden en niet meer geconsumeerd kunnen worden, ook tijdens de bewaring worden nog veel knollen ziek.

Kenmerken

Phytophthora herkent u aan bruinzwarte vlekken op het blad, waarbij aan de onderkant van het blad op de grens van ziek en gezond, groen weefsel onder vochtige omstandigheden wit schimmelpluis ontstaat. Op de stengels kunnen bruinzwarte vlekken ontstaan, die vaak beginnen in de bladoksels. Op de knollen vormt Phytophthora bruinachtige, iets ingezonken plekken; de knol is roestbruin verkleurd met 'eilandjes' van gezond weefsel. De knol verrot.

kenmerken aardappelplaag  op het loof, klik om te vergroten
 

Kenmerken op de knol (uit het artikel Aardappelen met zwarte of bruine huid) klik op de foto om te vergroten.