Kwakkelzomer brengt aardappelplaag en bladvlekkenziekte in de tomaten.
Zeventien jaar geleden is
het volgens de weerman. Ook in 1988 was er een zomer met ontelbaar veel
dagen met ondermaatse temperaturen en op té regelmatige basis een grote portie
regen. Dat dit gevolgen zal hebben voor de tomatenoogst in de particuliere
tuintjes laat zich raden. Er is niet alleen de oogstverlating. In juni waren er
door het droge warme weer, weinig problemen met de aantasting door de
aardappelplaag. Maar in het putje van de zomer kregen we dan wel te
maken met een plotse opstoot van aardappelplaag in de openluchtteelten van
tomaat. Daarnaast werden we op grote schaal geconfronteerd met een zware
aantasting door bladvlekkenziekte. Wat ook al een tijdje geleden was. Wie
geen preventieve maatregelen nam ziet zijn oogst sterk verminderen.
Aardappelplaag
De aardappelplaag of Phytophthora infestans zorgt dit jaar op heel wat plaatsen voor een flinke oogstderving. De aantasting is dikwijls vrij sterk.
Kenmerken
De symptomen zijn volledig gelijklopend met deze van een aantasting door aardappelplaag in aardappelen. Op de stengels en bladstelen
(foto 3) zijn vaak grote, bruine tot zwarte vlekken zichtbaar. Onder die vlekken blijft het merg gezond. Op de bladeren verschijnen groen-zwarte vlekken
(foto1), waarna de plant al spoedig verwelkt. Alhoewel, een echte verwelking is het niet, je kan het eerder een soort verbranding noemen. Vandaar de Engelse term voor aardappelplaag 'Late Blight'. Wat begint met een paar zwarte vlekken waar, als je goed kijkt, wat schimmelpluis op te zien is, ontaardt uiteindelijk in een zwart geblakerde plant. (foto
2)
Aan de buitenkant van van de vruchten zitten donkerbruine, bobbelige, droge plekken en inwendig komt bruin, droog rot voor.(foto1) Alle vruchten kunnen worden aangetast, maar ze vallen niet van de plant.
Klik op de foto's voor een vergrote weergave
 |
 |
| foto 1 |
foto 2 |
 |
| foto 3 |
Oorzaken
De ziekte treedt meestal pas na half juni op. Planten die in open lucht staan of
die in de kas onder luchtramen of lekkende goten staan worden eerst aangetast.
Ook in plastiektunnels zal aardappelplaag sneller optreden, er hangen namelijk
dikwijls condensdruppels aan de plastiek die dan op de planten vallen. (Lees
dit artikel over plastiektunnels) In de glazen kas zijn er normaal gesproken
weinig problemen met aardappelplaag. Bij de teelt in open lucht daarentegen is
het opletten geblazen.
De schimmel overwintert op aangetaste aardappelknollen. De planten die zich
hieruit ontwikkelen zijn door de aardappelziekte aangetast. Vanaf het vroege
voorjaar worden de sporen door de wind verspreid. Tijdens regenachtige zomers
treedt aardappelplaag veel meer op. Als daarbij in de buurt nog eens aangetaste
aardappelen staan dan is de kans heel groot dat onze tomaten planten ook
aangetast worden.
Voorkomen
Planten droog houden is de boodschap. Teel desnoods de tomaten onder een soort
plastiek afdak. De planten worden niet nat van de regen en drogen toch voldoende
op. Een carport voor tomaten zeg maar. Enkele preventieve behandelingen in de
loop van de maand juni zijn het minst belastend voor het milieu en komen slechts
weinig in aanraking met de te oogsten vruchten. Ook de volgende maanden zal het
risico op aardappelplaag dan veel minder zijn.
Bladvlekkenziekte
Oorzaken
Terwijl er voor een aantasting door aardappelplaag echt wel regen of kletsnatte
planten nodig zijn gedurende een bepaalde tijd (denk aan druppels van de
plastiekfolie of aan een lekkend dak in een glazen serre) is dit voor
bladvlekkenziekte niet het geval. Het blijkt dat de aantasting zich ook kan
voordoen als de luchtvochtigheid in de kas steeds hoog is. Als de plant weinig
zonnestralen kan vangen en de temperatuur aanhoudend laag is zal de aantasting
stand houden. In een zomer waar de temperatuur geregeld de 25° haalt zal de
ziekte zich zelden manifesteren
Kenmerken
De eerste symptomen zijn kleine gele vlekjes op de bovenkant van het blad.
(foto 1) Onderaan het blad zie je dan ook al wat grijsbruin schimmelpluis.(foto
3) De gele vlekken worden geleidelijk aan groter en verspreiden zich
verderop de plant en naar de planten ernaast. As de ziekte tot staan gebracht
wordt, wat vooral door een weersverbetering met hoge temperaturen en veel zon
het geval kan zijn, dan blijven slechts wat verouderde gele vlekken over.
(foto 2) Als het slechte, maar vooral koude weer aanhoudt dan worden de
gevolgen steeds erger en verwelkt de plant volledig. De plant ziet geel tot
bruin. (foto 4) Vruchten en stengels worden, in tegenstelling tot bi
aardappelplaag, niet aangetast.
.
Levenswijze
Bij het kiemen van de schimmelsporen spelen de RV en de temperatuur een rol. Bij
een temperatuur van 15°C moet de RV hoger dan 90% zijn. Wanneer de temperatuur
20°C bedraagt, is voor de kieming een RV van 75% voldoende. Als de temperatuur
boven de 20°C komt, wordt het kiemen van de schimmelsporen geremd. Van deze
schimmel zijn verschillende fysio's bekend. het gaat om de fysio's C1 to C9. Om
geen aantasting te hebben moet het ras resistent zijn tegen alle fysio's.
Vooral oudere rassen zijn gevoelig voor deze bladvlekkenziekte, de recente
hybriderassen zijn resistent. Dit geldt evenwel niet voor oudere tomatenhybriden
die dikwijls geliefd zijn bij de liefhebbers.
Preventie
Teel minder gevoelige rassen. Zorg voor een warm, maar tegelijkertijd droog
klimaat. Een goede verluchting is dus noodzakelijk. Verwijder onmiddelijk
aangetaste bladeren. Ook hier is een preventieve bespuiting op zijn plaats als
je gevoelige rassen teelt. Je kan ook afwachten en behandelen vanaf het moment
dat het eerste vlekje waargenomen wordt. Met wat geluk ( goed weer) kan deze
ziekte misschien achterwege blijven.
Botrytis
Tot slot duiken er in dergelijke zomer ook wel problemen op met Botrytis. Wie
blad geplukt heeft in de loop van de maand juli, zag in augustus op de wonden
dikwijls grijs schimmelpluis ontstaan. Ook op gebroken blad manifesteerde de
schimmel zich. Wil je de plant niet verliezen dan moet de wonde op de stengel
behandeld worden. Bladeren aangetast door Botrytis moeten voorzichtig verwijderd
worden door ze onmiddelijk in een plastiekzak te stoppen. Zo kunnen de sporen
zich niet door de kas verspreiden.
Een foto van stengelbotrytis, ontstaan op een plaats waar het blad afgebroken
is in plaats van afgesneden.
Tip: Doe aan bladsnijden in plaats van bladplukken, zo zal de
kans op botrytisaantasting sterk verminderen. Zorg er bij het snijden voor dat
er geen stompje van de bladsteel blijft staan.
Een foto van Botrytisstip en meer info over Botrytis vind je op deze pagina
http://207.44.238.243/tkarchief/tk/72/tomaten_ziekten_0002.htm#196609
Foto's en tekst Copyright
www.plantaaardig.com Behalve foto 1 en
foto 3 bezorgd door An, waarvoor zeer veel dank.
| 
