www.plantaardig.com
 

Kwakkelzomer brengt aardappelplaag en bladvlekkenziekte in de tomaten.

Zeventien jaar geleden is het volgens de weerman.  Ook in 1988 was er een zomer met ontelbaar veel dagen met ondermaatse temperaturen en op té regelmatige basis een grote portie regen. Dat dit gevolgen zal hebben voor de tomatenoogst in de particuliere tuintjes laat zich raden. Er is niet alleen de oogstverlating. In juni waren er  door het droge warme weer, weinig problemen met de aantasting door de aardappelplaag.  Maar  in het putje van de zomer kregen we dan wel te maken met een plotse opstoot van aardappelplaag in de openluchtteelten van tomaat. Daarnaast werden we  op grote schaal geconfronteerd met een zware aantasting door bladvlekkenziekte.  Wat ook al een tijdje geleden was. Wie geen preventieve maatregelen nam ziet zijn oogst sterk verminderen.

Aardappelplaag

De aardappelplaag of Phytophthora infestans zorgt dit jaar op heel wat plaatsen voor een flinke oogstderving. De aantasting is dikwijls vrij sterk.

Kenmerken
De symptomen zijn volledig gelijklopend met deze van een aantasting door aardappelplaag in aardappelen. Op de stengels en bladstelen (foto 3) zijn vaak grote, bruine tot zwarte vlekken zichtbaar. Onder die vlekken blijft het merg gezond. Op de bladeren verschijnen groen-zwarte vlekken (foto1), waarna de plant al spoedig verwelkt. Alhoewel, een echte verwelking is het niet, je kan het eerder een soort verbranding noemen. Vandaar de Engelse term voor aardappelplaag 'Late Blight'. Wat begint met een paar zwarte vlekken waar, als je goed kijkt, wat schimmelpluis op te zien is, ontaardt uiteindelijk in een zwart geblakerde plant. (foto 2) Aan de buitenkant van van de vruchten zitten donkerbruine, bobbelige, droge plekken en inwendig komt bruin, droog rot voor.(foto1) Alle vruchten kunnen worden aangetast, maar ze vallen niet van de plant.


Klik op de foto's voor een vergrote weergave
foto 1  foto 2


 

       foto 3

Oorzaken
De ziekte treedt meestal pas na half juni op. Planten die in open lucht staan of die in de kas onder luchtramen of lekkende goten staan worden eerst aangetast. Ook in plastiektunnels zal aardappelplaag sneller optreden, er hangen namelijk dikwijls condensdruppels aan de plastiek die dan op de planten vallen. (Lees dit artikel over plastiektunnels) In de glazen kas zijn er normaal gesproken weinig problemen met aardappelplaag. Bij de teelt in open lucht daarentegen is het opletten geblazen.
De schimmel overwintert op aangetaste aardappelknollen. De planten die zich hieruit ontwikkelen zijn door de aardappelziekte aangetast. Vanaf het vroege voorjaar  worden de sporen door de wind verspreid. Tijdens regenachtige zomers treedt aardappelplaag veel meer op.  Als daarbij in de buurt nog eens aangetaste aardappelen staan dan is de kans heel groot dat onze tomaten planten ook aangetast worden.

Voorkomen
Planten droog houden is de boodschap. Teel desnoods de tomaten onder een soort plastiek afdak. De planten worden niet nat van de regen en drogen toch voldoende op. Een carport voor tomaten zeg maar. Enkele preventieve behandelingen in de loop van de maand juni zijn het minst belastend voor het milieu en komen slechts weinig in aanraking met de te oogsten vruchten. Ook de volgende maanden zal het risico op aardappelplaag dan veel minder zijn.

Bladvlekkenziekte

Oorzaken
Terwijl er voor een aantasting door aardappelplaag echt wel regen of kletsnatte planten nodig zijn  gedurende een bepaalde tijd (denk aan druppels van de plastiekfolie of aan een lekkend dak in een glazen serre) is dit voor bladvlekkenziekte niet het geval. Het blijkt dat de aantasting zich ook kan voordoen als de luchtvochtigheid in de kas steeds hoog is. Als de plant weinig zonnestralen kan vangen en de temperatuur aanhoudend laag is zal de aantasting stand houden. In een zomer waar de temperatuur geregeld de 25° haalt zal de ziekte zich zelden manifesteren

Kenmerken
De eerste symptomen zijn kleine gele vlekjes op de bovenkant van het blad. (foto 1) Onderaan het blad zie je dan ook al wat grijsbruin schimmelpluis.(foto 3) De gele vlekken worden geleidelijk aan groter en verspreiden zich verderop de plant en naar de planten ernaast. As de ziekte tot staan gebracht wordt, wat vooral door een weersverbetering met hoge temperaturen en veel zon het geval kan zijn, dan blijven slechts wat verouderde gele vlekken over. (foto 2) Als het slechte, maar vooral koude  weer aanhoudt dan worden de gevolgen steeds erger en verwelkt de plant volledig. De plant ziet geel tot bruin. (foto 4) Vruchten en stengels worden, in tegenstelling tot bi aardappelplaag, niet aangetast.

 

foto 1

Klik op de foto's voor een vergrote weergave

foto 2

 

foto 3


foto 4
.
Levenswijze
Bij het kiemen van de schimmelsporen spelen de RV en de temperatuur een rol. Bij een temperatuur van 15°C moet de RV hoger dan 90% zijn. Wanneer de temperatuur 20°C bedraagt, is voor de kieming een RV van 75% voldoende. Als de temperatuur boven de 20°C komt, wordt het kiemen van de schimmelsporen geremd. Van deze schimmel zijn verschillende fysio's bekend. het gaat om de fysio's C1 to C9. Om geen aantasting te hebben moet het ras resistent zijn tegen alle  fysio's.
Vooral oudere rassen zijn gevoelig voor deze bladvlekkenziekte, de recente hybriderassen zijn resistent. Dit geldt evenwel niet voor oudere tomatenhybriden die dikwijls geliefd zijn bij de liefhebbers.

Preventie
Teel minder gevoelige rassen. Zorg voor een warm, maar tegelijkertijd droog klimaat. Een goede verluchting is dus noodzakelijk. Verwijder onmiddelijk aangetaste bladeren. Ook hier is een preventieve bespuiting op zijn plaats als je gevoelige rassen teelt. Je kan ook afwachten en behandelen vanaf het moment dat het eerste vlekje waargenomen wordt. Met wat geluk ( goed weer) kan deze ziekte misschien achterwege blijven.

Botrytis
Tot slot duiken er in dergelijke zomer ook wel problemen op met Botrytis. Wie blad geplukt heeft in de loop van de maand juli, zag in augustus op de wonden dikwijls grijs schimmelpluis ontstaan. Ook op gebroken blad manifesteerde de schimmel zich. Wil je de plant niet verliezen dan moet de wonde op de stengel behandeld worden. Bladeren aangetast door Botrytis moeten voorzichtig verwijderd worden door ze onmiddelijk in een plastiekzak te stoppen. Zo kunnen de sporen zich niet door de kas verspreiden.

Een foto van stengelbotrytis, ontstaan op een plaats waar het blad afgebroken is in plaats van afgesneden.
Tip: Doe aan bladsnijden in plaats van bladplukken, zo zal de kans op botrytisaantasting sterk verminderen. Zorg er bij het snijden voor dat er geen stompje van de bladsteel blijft staan.

Een foto van Botrytisstip en meer info over Botrytis vind je op deze pagina http://207.44.238.243/tkarchief/tk/72/tomaten_ziekten_0002.htm#196609

 

Foto's en tekst Copyright www.plantaaardig.com Behalve foto 1 en foto 3 bezorgd door An, waarvoor zeer veel dank.
 

Nog meer over groenten


Erwten

Aubergine

Tuinbonen

Knol

selder

Wortelen

Rode kool

Paprika

Knoflook

Artisjok

Bloem

kool

Bl
mk2

Bonen

komkom

mer

Rode kool

Koolrabi

Veldsla

Babyleaf

Pastinaak

Rabarber

Spinazie

Selder

Aardbeien

Veldsla

Knol

venkel

Tomaten

Daikon

Kardoen

keuken

raap

Witloof

Plantajuin

Aardappelen

Courgettes

Rammenas

Broccoli

Chinese kool

De Groente & Fruit Encyclopedie
is vekrijgbaar bij uw plaatselijke
Horta winkel


Boekentip!
De Groente- en Fruit Encyclopedie met beschrijvingen van 99 % van alle groente- en fruit soorten en van alle technieken nodig om succesvol groenten en fruit te telen.



Winnaar Beervelde Award voor het beste Belgische tuinboek
.
- "...de compleetste encyclopedie wat groenten en fruit betreft..." (uit De Volkstuin) "...een prima doe-boek..." (uit Nest).
 Klik hier voor meer info en talrijke recensies over dit boek 
 
© Copyright  Luc Dedeene (Contact) & Plantaardig.com (1998-2009)
 Alle rechten voorbehouden.