Cato de oudere, volledig Marcus Porcius Cato, was een Romeins staatsman en schrijver.
Hij zag het levenslicht op een boerderij in Tusculum (in de buurt van moderne Frascati) en bleef altijd geïnteresseerd in de landbouwcultuur en het eenvoudige leven van Romeinse grondbezitters in vroege Republikeinse tijden.

Reeds op jonge leeftijd keerde hij zich af tegen de Griekse cultuur, die hij als een slechte raadgever zag voor zijn eigen Romeinse cultuur.

Cato diende als quaestor in 204 v. Chr., als aediel in 199, als praetor in 198 en als consul in 195. Hij diende ook in het leger en werd beroemd door zijn overwinningen in Spanje. Hij is vooral gekend door zijn activiteiten als censor in 184. Hij voerde campagne tegen de immoraliteit en de luxe van het Romeinse leven. Hij gebruikte zijn rechten als censor om de senaat uit te zuiveren. Er was geen plaats meer voor staatsmannen die uitblonken door extravagantie en overbodige luxe.

In 157 werd hij naar Afrika op missie gestuurd om te onderhandelen tussen de Carthagers en Numidische stamleden. Tijdens dit bezoek werd hij bevangen door het idee dat de stad Carthago, die hij minachtte zowel om de rijkdom als omwille van zijn vreemdelingenhaat, een bedreiging voor Rome was. Tot aan zijn dood eindigde hij elke toespraak, ongeacht het onderwerp, met de woorden: Ceterum censeo Carthaginem delendam esse! (Overigens ben ik van mening dat Carthago vernietigd moet worden!)

In het jaar van zijn dood, begon de oorlog tussen Carthago en Rome, de derde Punische oorlog, die drie jaar later de volledige vernietiging van Carthago teweegbracht.
Cato is ook bekend als de eerste die de geschiedenis van Rome beschreef in prozavorm, de Origines. Alleen kleine delen van het werk werden overgeleverd. Een ander werk van zijn pen, De Agri Cultura, behoort tot oudste overgeleverde prozawerk in het Latijn.