Al van bij het prille begin van de republiek was er al sprake van de groeiende onenigheid tussen de plebejers en de patriciërs.

De patricische stand bestond uit oude en rijke Romeinse families. Zij waren van mening dat enkel hun stand het voorrecht had om bevoegdheden en ambten om te regeren op te nemen. Ze onderdrukten het gewone Romeinse volk, de plebejers. De rijke plebejers kwamen hiertegen in opstand en eisten dat ook zij meer rechten kregen. Ze wilden dat er duidelijke wetten opgesteld werden die de macht van de patriciërs aan banden zou leggen. De meest gekende is de wet der twaalf tafelen. Dankzij de standenstrijd verkregen de plebejers dat ze volkstribunen, vertegenwoordigers van hun stand, konden verkiezen om deel te nemen aan het bestuur van Rome.

De standenstrijd werd beëindigd met de instelling van de Lex Hortensia. Deze wet bepaalde dat besluiten van het concilium plebis golden voor het volledige Romeinse volk, wat betekende dat de plebejers wetten konden stemmen die zowel voor de plebejers als voor de patriciërs van toepassing waren.