Verhalen uit de Arabische Emiraten

Jos Hertecant (°1958) is al jáááren weg uit Berlare. Al tijdens de humaniora zat hij liever een hele week op internaat bij de Jezuïeten dan thuis in de houtzagerij aan de Overheet. Dan ging het naar Gent voor geneeskunde en specialisatie kindergeneeskunde, om pas goed wijde horizonten op te zoeken. Eerst volgde een specialisatiejaar in Montreal, dan een tweede in Groningen. En sinds 1992 werkt hij als kinderarts in Al Ain, een stad in de Verenigde Arabische Emiraten, inderdaad, in een van die oliestaten. Hij heeft beloofd om de Donkgemeenten regelmatig te berichten over het reilen en zeilen in zijn nieuwe thuis, een regio die steeds meer ons dagelijks nieuws, maar ook ons dagelijks leven zou kunnen bepalen ...

nkb informatief vroeg Jos of er de jongste maanden veel is veranderd in zijn huidige woonomgeving. De regio is er immers heel gespannen, met de gebeurtenissen in Irak, de evolutie in Iran en het aanslepen van het conflict in het Nabije Oosten. We kregen een antwoord dat een genuanceerder licht werpt op wat er, althans in dat deel van de regio, leeft.

Hier is alles onveranderd en ongelooflijk stabiel. In alle buurlanden zijn er al bommen geweest, westerlingen vermoord of toch op zijn minst netwerken opgerold, maar niet hier. Iedereen vraagt zich af waarom. Sommigen zeggen dat het geld van Osama Bin Laden hier wordt witgewassen en versluist. Het is natuurlijk zo dat de regering een groot deel van haar geld gebruikt om de bevolking in de watten te leggen en zoet te houden. En er is heel veel geld en weinig bevolking - in totaal zo'n 4 à 5 miljoen waarvan slechts 20% zogenaamde locals. Maar die 80% anderen, daar zouden toch ook terroristen onder kunnen zitten? Zijn de geheime diensten hier dan zo goed dat ze dat allemaal in het oog kunnen houden? Andere Arabieren met dezelfde taal en mentaliteit, tot daar aan toe, maar Pakistani, Bangladeshi, Indonesiërs, Oezbeken....? Enkele maanden geleden heb ik het aan een lid van de Saoudische Raadgevende Vergadering gevraagd - hij was op bezoek bij een vriendin, hij met een gin and tonic in de hand, ik met mijn glas rode wijn - en hij wist het ook niet, of raakte in elk geval ook niet verder dan de speculaties van hierboven. Overigens zouden we het misschien ook niet te horen krijgen als het maar een klein netwerkje was, dat ze in de doofpot konden stoppen.

Weet de bevolking dan wel wat er in de omliggende landen gebeurt en zo ja, hoe staat ze er tegenover, en tegenover westerlingen, vooral dan de Amerikanen ?

Net zoals de grote meerderheid van de mensen in België, liggen er hier weinig mensen wakker van de conflicten in het Midden-Oosten - behalve natuurlijk als hun familie erbij betrokken is, en ik ken heel wat Palestijnen en Irakezen. Van enige vijandigheid tegenover mij is echter zeker geen sprake.. En ik zou het echt wel merken want ik ben nu de enige westerling in een kinderafdeling met meer dan 40 dokters - op een zevental Pakistani na allemaal Arabieren, vooral uit Syrië, Libanon, Irak en Jordanië. In de andere afdelingen van ons ziekenhuis zijn er iets meer Europeanen maar niet veel meer. Daar moet ik wel bij vermelden dat de meeste van die dokters in Noord-Amerika zijn opgeleid en dus met het westen vertrouwd. Bovendien spreek ik nu goed Arabisch en bewijs daardoor, veel meer dan met bombastische verklaringen, dat ik hen respecteer. Ik weet niet hoe zij mij zouden behandelen als ik een Amerikaan op bezoek was maar het zou mij toch verwonderen dat die enige vijandigheid zou ondervinden. Ik vermoed eerder dat hij voortdurend zou blootstaan aan licht geforceerde pogingen om extra voorkomend te zijn, om zo te bewijzen dat niet alle moslims onbetrouwbare terroristen zijn (en Arabieren zijn experts in vriendelijkheid en voorkomendheid).

Mij over die conflicten vragen is bovendien toch een beetje zoals een Amerikaan die indertijd zou gevraagd hebben of wij in België wat merkten van de oorlog in ex-Joegoslavië en hem begrepen. Het is ver van hier, ook al staat de krant er vol van en ook al ken ik veel mensen uit die landen. Collega's uit Irak lijken niet meer te weten dan wat er bij ons in de kranten staat. En ik probeer wel degelijk af en toe om er iets uit te krijgen. En de Palestijnen vertellen ook alleen maar wat je al weet. Hetzelfde geldt trouwens ook voor de toestand in ex-Joegoslavië. Ik ken hier een paar Servische professoren geneeskunde maar die laten zeker het achterste van hun tong niet zien.

Zorgden de gebeurtenissen in de regio dan niet voor het versterken van een godsdienstige reflex ?

De meeste van mijn collega's lijken de islam heel serieus te nemen, meer dan ooit tevoren. Dat geldt ook voor de vrouwelijke collega's, ongeveer een derde van het totaal, waarvan zowat twee derde een hoofddoek draagt. Maar tegelijk begint de zelfkritiek op gang te komen. En bovendien uiten ze die ook tegenover mij. Dat had ik voor de elfde september nooit gemerkt. De volgende uitspraak heb ik al meer dan eens gehoord: de moslims wonen hier maar de ware islam vind je in het westen. Daarmee bedoelen ze - en geven ze toe - dat de waarden uit de koran zoals echte sociale rechtvaardigheid, echte inspraak, arbeidsethos etc veel eerder in het westen te vinden zijn dan bij hen. Met die uitspraak kunnen ze tegelijk vasthouden aan hun morele zekerheden, d.w.z. aan het idee dat hun godsdienst de juiste principes vooropstelt. Net zoals met het communisme indertijd: er was niets verkeerds aan, meer nog, er was - in theorie - geen beter systeem, maar het werd verkeerd toegepast.

Het is overigens heel goed mogelijk dat die godsdienstigheid te vergelijken is met die van bij ons in de jaren 50, en dat zij dus even snel en compleet zal verdwijnen, dat weet ik niet. Maar nu is er inderdaad een godsdienstig reveil bezig. Een minder fraai gevolg is - en dat gerucht heb ik uit heel betrouwbare bron - dat twee vrouwelijke collega's aan grote druk blootstaan om ook een hoofddoek te beginnen dragen.

In deze eerste bijdrage wil ik een kort overzicht geven van het land en vooral van zijn bewoners.

De Verenigde Arabische Emiraten zijn een oliestaat aan de Perzische Golf. Het land, onafhankelijk sinds 1971, is een federatie van zeven emiraten met Doebai en Aboe Dhabi als de meest bekende. Het heeft een oppervlakte van 83 duizend vierkante km - bijna drie keer Belgie -, waarvan het grootste deel woestijn.

De laatste jaren doet het inspanningen om zijn economie te diversifieren. Er komt meer en meer toerisme en Doebai wordt steeds belangrijker als overslaghaven, knooppunt van luchtroutes, financieel centrum en regionale vestigingsplaats van multinationals.

Er zijn meer dan 3 miljoen inwoners. Hoewel officieel een Arabisch land, maakt de plaatselijke bevolking niet meer dan 20-30% van het totaal uit. De rest is een bonte verzameling van gastarbeiders uit bijna heel de wereld. Het Engels is hier de lingua franca. De grootste groepen gastarbeiders komen uit de Arabische wereld, maar ook uit India, Pakistan en de Filippijnen. Dat het daar niet mee ophoudt, kan ik nog het beste illustreren met een overzicht van mijn directe collega’s. Die komen uit Syrië, Jordanië, Libanon, Pakistan, Hongarije, Duitsland en Zweden. Ook op religieus vlak is het een bonte mengeling. Zo is een van de Libanezen een christen, die aan de Franstalige universiteit van Leuven heeft gestudeerd. De Duitser heeft zich tot de islam bekeerd en is met een Indonesische getrouwd.

Het dagelijkse contact met mensen met een verschillende achtergrond is een eindeloze bron van fascinatie, maar maakt het tegelijk onmogelijk om te generaliseren over dit land - voor zover dat ooit mogelijk is over om het even welk land. Met berichtjes over wat ik hier meemaak, hoor of lees wil ik voortaan de Donkgemeenten een idee geven van wat hier gebeurt en hoe men hier denkt.