Santa Maria di Leuc(emi)a

De wind zit goed vandaag, want in een mum van tijd leg ik zestig kilometer af tot op het uiterste puntje van de Hiel van de Italiaanse Laars. In de lucht tekenen zich grijze wolken af, doch enkel boven land. Zowel de Ionische- als de Adriatische Zee liggen onder een blauwe hemel. Gelukkig maakt de wind korte metten met de regenwolkjes en brengt hij een aangename verkoeling mee. Kwart voor twee aankomst bij het heiligdom aan de vuurtoren.

In tegenstelling tot de Teen bezit de Hiel dus wél een uitgesproken finisterre, waar je niet anders kunt dan weer noordwaarts keren, ditmaal langs de Adriatische Kust. Hier zet ik een punt achter achthonderd kilometer Ionische Riviera: vaak eentonig, soms verrassend, zonder hotelagglomeraties zoals in sommige Spaanse badplaatsen.

Op Santa Maria di Leuca kan ik weer pelgrim zijn. Al is de kerk gesloten – siësta – ik vertoef toch even bij het beeld van Onze-Lieve-Vrouw. Buiten geniet ik maar al te dankbaar van een zeezicht dat aantoont dat de natuur een kunstenares is met veel goede smaak. De kaap verheft zich enkele tientallen meter boven de waterspiegel.

Het stoort me in het geheel niet tot halfzes te moeten wachten voor de mis. Samen met een aantal andere misgangers volg ik die dan ook erg intens. Niet moeilijk in deze vredige omgeving. Ik herinner me een gesprek met collega Giovanni die Santa Maria di Leuca het mooiste plekje ter wereld noemde. Ver bezijden de waarheid zal hij niet zitten…

Italianen, erfgenamen van de Romeinen

Veel noorderlingen die Italië bezoeken ergeren zich aan sommige van ’s lands geplogenheden en aan bepaalde chaotische toestanden. Meestal terecht. Roosters in het wegdek, waarin je je fiets kan parkeren zijn nu eenmaal erg gevaarlijk, wat ik op 21 mei te Bivona, Sicilië, aan den lijve mocht ondervinden. Hier in Apulië geven de automobilisten dan weer iets te weinig ruimte aan de fietsers. En Italianen gooien hun lege bierflesjes zonder scrupules in de goot, waar de scherven dan weer een aanslag plegen op mijn banden.

Ja, erger je dan maar terecht! Maar wat schiet je daarmee op? Niets! Want die Italianen trekken er zich niets van aan, hoor! Net als hun voorouders en bezetters, de Romeinen, zijn de meeste Zuid-Europeanen erg praktisch ingesteld. De Romeinen waren geen grote denkers, neen. Wel namen zij het bruikbare over van de omringende culturen: o.m. van de Grieken en de Etrusken. Dát waren de denkers, de uitvinders, de wetenschappers!

De Romeinen daarentegen waren aanvankelijk eenvoudige boeren met gezond boerenverstand. Zij wisten hoe ze het product van Etruskisch- en Grieks denken op grote schaal konden toepassen. Heel praktisch zonder overbodige franjes, en alles gericht op prestatie en efficiëntie, en alleen daarop. Deze eigenschap, het op grote schaal toepassen van andermans gedachtegoed, bracht één van de grootste wereldrijken aller tijden voort. We geven er ons te weinig rekenschap van dat het Romeinse Rijk niet alleen onze Lage Landen (gedeeltelijk) omvatte, maar bijvoorbeeld ook het Heilig Land. Alle, maar dan ook alle gebieden rond de Middellandse Zee waren Romeins grondgebied; fier noemden die Romeinen de zee Mare Nostrum: Onze Zee!

Italianen – en ook Spanjaarden – bezitten tot op vandaag nog altijd dit praktisch denken. Enkele voorbeelden ter illustratie:

• Mijn ijskast is defect en moet weg. Dus dump ik ze maar in een droge rivierbedding. Het wassende water neemt alles mee. De volgende lente is mijn ijskast – inderdaad – weg.
• Mijn flesje bier is leeg, en hindert me bij het besturen van mijn auto. Raampje open, flesje naar buiten. Probleem opgelost.

Is dit kortzichtigheid? Jazeker, van de bovenste plank nog wel. Begin met zo’n mentaliteit geen boom op te zetten over ecologische problemen. Dat lukt eenvoudig (nog) niet.

Anderzijds is het leven een heel stuk eenvoudiger met dergelijke attitude. Italianen fladderen een heel stuk minder gestresseerd door het leven, en ze zitten niet boordevol complexen. Ook al lijkt op het eerste zicht het tegendeel waar:

• Voor me rijdt een fietser. Even claxonneren, want die moet opzij. Wat? Hoort hij me niet? Nog eens claxonneren. Tja, die kerel moet wel erg doof zijn. Nu ja, even gas terugnemen totdat die tegenligger voorbij is. Zo… prima. En nu inhalen, niet te snel, want die vent moet ik toch eens van nabij bekijken. Hé, hij wuift! Vriendelijke mens. Waar zou hij vandaan komen? “Wat zegt u? Vanuit België?!” De gekken zijn de wereld nog niet uit…

Tja, als die Italianen niet zo met glas strooiden, dan kon ik wat meer rechts houden. Maar het schijnt hun – spijts hun getoeter – weinig te kunnen schelen of ik nu rechts, links of in het midden rij.

Gelukkige zielen. Erfgenamen van Rome…