Het kruiden van alcoholische dranken.

Definities:  

Gekruide dranken: Zijn dranken die in hun samenstelling minder dan 50 gram suiker per liter drank gebruiken. Het smaakzetten van de basisdrank kan uitgevoerd worden met kruiden en/of extracten.  

Likeuren: Zijn dranken die in hun samenstelling gebruik maken van 50 grammen suiker of meer per liter drank. Meestal is dit tussen 200 en 350 gr/ltr.

Waneer men eigen kruidendranken aanmaakt mag de basisalcohol, brandewijn of Vodka (geen inmaakbrandewijn), niet al te sterk zijn.  De sterkte van de basisdrank is dan ook meestal ± 40 - 50 Vol % alcohol en is relatief neutraal van smaak. Dit om de kruiden tot hun volle aroma te laten ontwikkelen. Het beste is natuurlijk de basisalcohol zelf te maken. De drank is dan altijd "vers" en men weet wat er inzit....!. Meestal maakt men een extract door de vruchten, zaden of  planten juist onder te dompelen in alcohol. Men laat deze fles of bokaaltje dan een week of twee trekken bij kamertemperatuur en filtreerd hierma de vruchten en plantdelen eruit.
Indien het extract troebel is laat men deze een tijdje "klaren" en hevelt dan het klare gedeelte over in een nieuw flesje. Waneer men eenmaal het extract gereed heeft, mengt men een klein deel ervan in de basisdrank. Men proeft dan telkens, tot men de gewenste sterkte en aroma heeft bereikt. Schrijf dit altijd op voor later hergebruik. Het is wel zo  dat de kruiden niet altijd dezelfde aroma bezitten. Dit moet U dan aanpassen.
De hoeveelheid geconcentreerd (gedistilleerd) aroma-extract dat men normaal toevoegd is zowat minimum 2,5 ml of ½ koffielepel per liter alcohol van 40 Vol%. Voor meer gedetailleerde informatie over het aanmaken en gebruik van extracten of etherische oliën zie hoofdstuk "Kruidenextracten".Men kan bij likeuren met relatief laag suikergehalte ook best wat glycerine (voedingsglycerine...!) toevoegen om de drank een weinig "viskeuzer" (traagvloeiender) te maken. Dit geldt trouwens voor alle likeuren.

Het aanmaken van gekruide dranken is meestal eenvoudig. Het moeilijke is de relatief lange wachttijd alvorens ons toverdrankje te kunnen nuttigen…! Volgens sommigen moeten gekruide dranken heel koud opgediend worden, anderen hebben liever kamertemperatuur. In ieder geval moet een mooi en aangepast glas gebruikt worden. Nooit plastieken bekers of andere rommel....!!!

Hier volgen een aantal beproefde recepten. Als basis wordt hier zuivere "brandewijn", vodka of ethylalcohol van ± 40-50 Vol% gebruikt (mag eender welke relatief-neutrale alcohol zijn). De 50 Vol% alcohol is beter om te trekken en past beter indien men later een suikersiroop wenst toe te voegen om de kruidendrank om te bouwen tot een likeur Deze wordt anders mischien te zwak voor een lange houdbaarheid. Zonder toevoeging van suikersiropen gebruikt men best een drank van ± 40-45 Vol%.

 

Aalbessen	Een van de gemakkelijkste en veel gebruikte smaakzettingen van brandewijn is deze met aalbessen. De  rode, zwarte of witte bessen zijn allemaal even goed  maar worden best niet vermengd. Kies mooie zongerijpte bessen. Kneus de vruchten licht en doe deze in een  bokaal . Giet er brandewijn overheen zodat deze ondergedompeld zijn. Laat  trekken gedurende twee  weken. Na filtreren moet de essence enkele maanden "klaren". De essence kan  gebruikt worden voor smaakzetting van dranken. Voor het maken van likeur moet men suikersiroop toevoegen naar smaak. Meestal is dit 200-350 gr suiker per liter drank. Men gebruikt, zoals reeds gezegd, beter een drank met een sterkte van ± 50 % (of meer) indien men veel suikersiroop wil toevoegen. NOTA:   Soms worden zwarte aalbessen verkeerdelijk als "cassis" benoemd. De naam "cassis" is echter (in de Nederlandse taal) alleen de verwijzing naar de wijn of de likeur die van  de zwarte aalbessen is gemaakt (bv. cassislikeur). De Franse benaming van de zwarte aalbes is wel "cassis".....vandaar!
Absinthalsem  (of    Bitters)	"Bitters" is een welgekende naam bij drankgebruikers. En Alsem is hiervoor  een veelgebruikt kruid. Pas op, indien Uzelf Alsem plukt om deze niet te  verwisselen met  varkenskruid (Chenopodium a´lbum). Absinthalsem is zilvergrijs met een weinig ruigige en harige  bladeren en een harde stam die gemakkelijk breekt. De bloemen zijn klein en  geel. Voor de fijnste bitters worden alleen de bloemen gebruikt. Eerst worden de bloemen opgehangen aan de stelen en gedroogd. Lieft met veel natuurlijke ventilatie. Daarna is het gemakkelijk om de bloemen van de stelen te verwijderen. Leg deze na het drogen dan op een bord, giet er een weinig brandewijn of alcohol over en steek dit in brand. Het vuur stopt snel van zichzelf. Stop dan de bloemen in een  fles en bedek deze met brandewijn. Na een week is het extract gereed voor gebruik. Hoeveelheid extract toevoegen naar smaak. Een andere werkwijze is een tweetal stelen met bloemen in een fles brandewijn (70 cl) te deponeren en deze een  tweetal dagen te laten  trekken. De drank is na het filtreren klaar voor gebruik. De met dit kruid geproduceerde drank is goed voor de spijsvertering. Nooit méér dan ± 10 gram gebruiken....! De grens die NOOIT overschreden mag worden is 15 grammen per dosis.
Anijs	Vul  geplette nijszaden in een fles en vul op  met de dubbele hoeveelheid brandewijn  of alcohol van ± 40 - 50 Vol%.  Goed schudden. Laat hierna het flesje nog een  week staan bij kamertemperatuur. Filtreer de zaden hierna eruit. Voor een  bruikbare  drank voegt men dan een paar centiliter van de essence toe aan elke  ½ ltr basisdrank. De drank moet nu een mooie gele kleur gekregen  hebben.
Berken-scheuten	Juist vóór de berken zg. "muisoren"  krijgen. Waneer de verse knoppen een tipje groen beginnen te krijgen,  is de juiste tijd om de scheuten te plukken. Vul deze in  een fles of bokaal  en giet er brandewijn overheen. Laat een week  trekken bij kamertemperatuur. De  essence is goudbruin en smaakt heel  sterk. Na filtreren mengt men hiervan  ongeveer twee kleine schnapps-glazen in een 70cl fles brandewijn.
Boerenwormkruid  (Wormkruid)	Het in de zomer bloeiende wormkruid kan  als drankenkruid gebruikt worden.  Leg de boemen in alcohol van 40 % AV en laat minstens drie tot vier dagen staan. Filtreer. De  essence wordt mahonybruin. Na toevoeging aan de basisdrank wordt de drank mooi  goudgeel.
Bosbessen	Spoel de rijpe bosbessen en laat deze  drogen. Kneus deze licht en vul  in een fles of bokaal. Giet er  brandewijn  overheen zodat de bessen juist overdekt zijn. Macereer  gedurende een week bij  kamertemperatuur. Filtreer hierna en laat de essence minstens nog een half  jaar narijpen in een gesloten fles. Hevel nadien het klare gedeelte af en  gooi de troebele bodemrest  weg. Men kan dan brandewijn smaakzetten en/of door toevoegen van ± 250 -  300gr  suiker/ ltr of suikersiroop (volgens smaak) er een smakelijk  likeurtje van  bereiden.
Duizendblad	Een veel voorkomend  kruid met witte tot lichtrose bloemen. Droog de  bloemen (zonder de stelen). Vul één deciliter bloemenkruid in een fles en giet  er onvermengde Brandewijn of Vodka overheen. Laat drie tot vier dagen  trekken bij  kamertemperatuur. Geeft een scherpe maar toch goede smaak aan de brandewijn. Is goed tegen allerlei kwaaltjes en pijnen. OPGELET 1: grote hoeveelheden kunnen duizelingen veroorzaken en bij overvloedig en langdurig gebruik zelfs krankzinnigheid...!!!  OPGELET 2: niet verwisselen met de dodlijk giftige gevlekte scheerling of zijn broertjes...! Het "Duizendblad-kruid" en zijn eigenschappenstaat is omschreven in hoofdstuk "Kruiden A - F". Indien U direct wilt overschakelen activeer de onderlijnde titel.
Gagel (Wilde)	Wilde gagel wordt in dranken vooral gebruikt voor het aanmaken van gagelbier of het kruiden van vodka, brandewijn of alcohol van 40-45 %. Hierdoor ontstaat een snapsdrank die uitermate geschikt is om te consumeren tijdens alle maaltijden. Voor het aanmaken van een geschikte essence plaatst men 3 á 4 verse takjes gagel (met bladeren en als het kan met bloemen) in een fles of bokaal. Giet hierover de zuivere brandewijn, vodka of alcohol tot de takjes onder staan. Voeg hieraan volgende geplette kruiden toe: anijs, korriander, pommerance, enkele kruidnagels alsmede een goede scheut sherrywijn. Desgewenst kan men er nog een eigen kruid aan toevoegen voor het verkrijgen van een eigen creatie. Laat trekken gedurende een viertal dagen tot een week (macereren). Filtreer daarna doorheen een koffiefilter (zg. mellitafilter) en sla dit basisextract op in een zuivere fles. Voor het aanmaken van een bruikbare gagelsnaps (in Scandinavië "Porsesnaps") gebruikt men een deel van het aangemaakte gagelaftreksel voor het op smaak brengen van een fles vodka, brandewijn of alcoholmengeling (± 40-45%) en dit volgens eigen smaak. Het resultaat is een echte Wilde-gagelsnaps waarvan de smaak nog verbeterd door het "rijpen" ervan gedurende enkele weken op een donkere plaats. Gagelsnaps wordt koud gedronken (zoals trouwens alle snapsdranken zoals bv jenever etc). Een goede bewaarplaats voor direct gebruik is dan ook de ijskast. Schol......!!! .
Jeneverbes	Met de jeneverbes als smaakzettingskruid kan men zijn eigen gin of genever produceren. Pluk  alleen de rijpe en donkere bessen. Of  koop deze gereed in de winkel. Voor het maken van gin plet men de bessen, plaatst deze in een fles en giet er brandewijn (of vodka) overheen. Als de alcohol is opgenomen door de bessen vult men opnieuw brandewijn toe. Laat twee weken staan bij kamertemperatuur en  filtreer hierna de bessen uit de drank. Daarna laat men de drank "klaren" gedurende minstens een paar weken. Hevel af. De smaak is heel  fijn, maar niet zo scherp als de "gereed-aangekochte" gin. Voor een "rijkere" gin-smaak kunnen volgende kruiden toegevoegd worden : koriander, accacia-bast, kaneel, zoethout, liswortel, citroenschllen, schillen van  bittere-sinaasappel (pomerans) en gember. Voor jenever wordt behoudens het basiskruid (jeneverbessen) aan het  kruidenmengsel meestal nog volgend  toegevoegd: St. Janskruid, Engelwortel, wat kaneel, snuifje nootmuskaat, 1 kruidnagel, wat geplet anijszaad, een weinig koriander, citrusschillen en gedroogde schillen van de bittere sinaasappel  (pomerans). Men moet natuurlijk niet alle kruiden gebruiken, maar het mag  wel. U kunt dus wat  gaan spelen…..en proeven maar…tralalalala…! OPGELET: Het gentiaankruid (gentiana lutea) dat ook bij elke jenever is toegepast kan men spijtig genoeg niet toevoegen door "trekken op fles". Dit kruid moet eerst vergist worden in een beslag en daarna afgestookt. Eerst dan verliest gentiaan zijn enorm bittere smaak en wordt het aromatisch...!!! Nietegenstaande dit allen blijft het toch sterk bitter. Normale hoeveelheden zijn hier dan maximum 0,1 - 0,25 gram per 10 liter beslag....!. Basisrecept voor 1 ltr jenever: Benodigheden: 1 litr vodka, brandewijn of alcohol van ± 40 Vol%. 20 gram jeneverbessen, 0,5-1 gram koriander (± ¼ -½ theelepel), ½ kruidnagel, 1-2 stokjes zoethout (kalichenhout),1 theelepel honing (of suiker). Werkwijze: Giet de Vodka, alcohol of brandewijn in een oplegbokaal of  aangepaste fles en vermeng de kruiden in de drank (zonder de honing). Men kan ook een klein glaasje Vodka "nuttigen" en dan de originele fles gebruiken....! Sluit fles of bokaal af en laat een tweetal weken trekken bij kamertemperatuur. Zo nu en dan schudden. Proeven. Indien te zwakke jeneversmaak verhoog aantal jeneverbessen tot 15 gram of laat langer trekken. Indien te zwakke kruidensmaak verhoog de hoeveelheid koriander een weinig. Indien een aanpassing werdt uitgevoerd laat dan weer enkele dagen trekken. Daarna de drank laten "klaren" (bezinken) en hevel het klare gedeelte voorzichtig af. Na dit alles wordt de drank gefiltreerd bv. doorheen een koffiefilter. Voeg hierna (na filteren) aan de drank een theelepel honing toe (of wat suiker) die eerst werd opgelost in een weing van de klaargemaakte drank. Dit wordt gedaan om de bitter-scherpe smaak van de jenever wat af te ronden (U mag gerust méér aanzoeten...!). Giet dan de drank nu in een zuivere fles of kruik. Laat nog wat narijpen. De drank wordt "voller" van smaak met de tijd maar kan direkt gebruikt worden. De geproduceerde jenever bezit de licht-vaalgele kleur van een "oude jenever". Indien een meer uitgesproken geelheid gewenst wordt voeg dan nog een weinig karamel (gebrande rietsuiker) toe. (Deze werkwijze wordt bij alle industrieel gemaakte oude-jenever toegepast...!). Jenever "Luie Pedro": Ingrediënten voor 1 liter: 50 tot 60 gram geplette Jeneverbessen, 6 gram gesneden hopbloemen, 6 gr suiker of 8 cc suikersiroop of 8 cc hazelnotenlikeur, 500 ml zuiver (of gedistilleerd) bronwater, 500 ml alcohol van 85 AV%. 1 tot 2 theelepels caramel (alleen indien men "oude genever" wenst). NOTA: In plaats van alcohol van 85 % en water kan man ook gewoon ± 1 liter zuivere vodka van ± 40 - 45 VOL% gebruiken. Bereiding: Meng alles goed en laat alles minstens 2 weken macereren in een afgeloten bokaal van ± 1,5 liter bij kamertemperatuur. Zo nu en dan goed omschudden. Pers hierna uit en filtreer doorheen dubbele koffiefilter. Opslaan in een aangepaste fles of kruik. Het "narijpen" verbeterd de smaak. Voor het zelf aanmaken van karamel zie "Caramel" onder hoofdstuk "Likeuren .Algemeen" of klick op onderlijnde titel. Koud serveren en nuttigen. Proost!
Kaneel- en Appel-     Vodka	Benodigheden: 4 Granny Smith appelen (of andere sterk smakende appelsoort) 3 kaneel staafjes, 1 kruidnagel, 2 gram anijszaad en 1 eetlepel honing. 1 (750ml) fles Vodka of Brandewijn. Werkwijze: Vul een oplegbokaal met de sterke drank en voeg daar de gewassen,ontpitte maar ongeschilde appelen aan toe die eerst in kleinere stukken werden versneden. Voeg de verbrijzelde kaneelstokjes en de andere kruiden toe en macereer de gesloten bokaal gedurende een tweetal weken  kamertemperatuur. Na het macereren voegd men de eetlepel honing toe die eerst werden opgelost in een weinig opgewarmde (niet koken!) drank. Goed naschudden. Daarna filtreren en overhevelen in zuivere fles. Kan direct gedronken worden maar verbeterd nog door "narijpen". Koel serveren. NOTA: Deze drank kan ook met een viertal peren (liefst soort Williams of gelijkwaardig) in plaats van appelen worden aangemaakt. Voor het aanmaken van likeur, voeg dan ± 200-250 gram suiker toe.
St. Janskruid  Johanneskruid	Het St. Janskruid bloeit gloeiend geel in alle greppels, dijken en kanten  vanaf de hoogzomer tot laat in de herfst. Het is een van de fijnste kruiden  voor het smaakzetten van  dranken. Als men onzeker is of het hier wel het St. Janskruid   betreft kan men op een bloem knijpen. Als de fingers dan rood kleuren is het  wel degelijk het juiste kruid. Pluk de bloemknoppen juist voor het openbloeien ervan. Plaats in een fles of  bokaal en giet de brandewijn erover heen tot de bloemkoppen juist onderstaan.  Na drie tot vier dagen hebt U een sterke mahonybruine essence. Het kruid  wordt aanzien als de verdrijver van het kwade en de slechte  geesten.  Gebruik de esence voor het smaakzetten van dranken volgens Uw eigen smaak.  Dit kruid wordt ook in zeer veel likeuren toegepast als smaakzetter en kleurstof.
Kersen	Plaats een deel zon-gerijpte en  smaakrijke kersen in een bokaal en voeg  hier een viertal kapot  gestampte kernen aan toe. Vul brandewijn over en laat  een week trekken bij kamertemperatuur. Filtreer nadien en vul in mooie fles.  De kersendrank is dan klaar. Indien men kersenlikeur wil hebben voeg dan suikersiroop  toe (of 250-300 gr suiker per liter ) volgens  smaak. Voor meer informatie over deze vruchten zie "Kersen en Krieken" onder hoofdstuk "Kruiden G -M".
Lelietje van dalen Meiklokje	Men legt de volledig  uitgeslagen  bloemen in een fles en overgiet met brandewijn. Laat een week   trekken. Filtreer en verdun de essence met  zuivere brandewijn  volgens smaak. Deze drank is goed voor het hart en voorkomt of verminderd het risico op hartaanvallen. De chemische stof "Digitalis" wordt hiervoor ook in de farmaceutische industrie gebruikt. OPGELET: Omdat het "Lelietje van dalen"  zwak giftig is  mag men er hiervan slechts twee, tot maximum een  drietal "slokjes" per dag van "achterover" drukken.
Lijsterbes	Pluk volrijpe bessen. Deponeer in een  fles na het kneusen ervan. Giet er brandewijn overheen en laat een   week trekken (macereren). Filtreer de bessen weg. De drank is gereed om te  drinken. De drank is mooi om naar te kijken en heeft een frisse licht-zurige smaak. Voor likeur suiker (± 250 -300 gr/ltr) of suikersiroop toevoegen volgens smaak.
Paardebloem Leeuwentand    Pisbloem	Het zijn de nieuw uitgeslagen bloemen  die gebruikt worden. De bloem bestaat uit vele lintbloemetjes, die elk  apart bestaan en tot zaad uitgroeien na de bestuiving. De bloem gaat twee keer per jaar bloeien, in de lente én in de herfst. Als men voldoende  bloemen geplukt heeft begint men met deze te kuisen. Geen groen mag  meevolgen, dus alleen de gele bloemblaadjes.! Men deeld de bloemenknop door met een scherp mes zodat men gemakkelijker de ca. 200 kleine gele lintbloemen van een bloemkroon kan  lospluizen. Vul een bokaal met de gele bloemdeeltjes en overgiet met Brandewijn of Vodka tot de plantdeeltjes onder staan. Sluit af en laat een  minstens een tweetal dagen trekken. Men verkrijgt dan de "milde" smaakvariant. Als men het geheel een tiental dagen laat trekken verkrijgt  men een essence op "volle" sterkte. Filtreer de zwak-gele essence en meng deze daarna met Brandewijn of  Vodka volgens eigen smaak. De meesten voegen aan het geheel (per liter afgewerkte drank) een afgestreken eetlepel suiker toe (of  enkele cl suikersiroop) om de topscherpte wat te dempen. Voor meer informatie over deze plant zie "Paardebloem" onder hoofdstuk "Kruiden N -Z".
Schil bittere  appelsien (pomerans)	Schil de appelsien of koop gedroogde (onbespoten) pomerans-schillen. Bij gebruik van verse appelsienen, verwijder dan de witte  binnenkant van de schil zoveel als mogelijk is. Snij de schil in stukjes. Plaats in een  fles of bokaal en giet er brandewijn over. Bewaar op een warme plaats gedurende een week. Filtreer nadien de schillen eruit en smaakzet Uw drank met dit extract. Bij gebruik van dit extract met 50% suikersiroop en samen met enkele kruidnagelen en whisky (15-20%) krijgt men "Cointreau". Bij toevoeging van een aangepaste hoeveelheid cognac in de plaats van whisky verkrijgt men "Grand marnier".
Sleutelbloem	Men  neemt de gele bloemen en vult deze in een fles. Overgiet met brandewijn. Laat  een week trekken bij kamertemperatuur en filtreer hierna het hele boeltje. Meng  de verkregen essence met brandewijn naar smaak
Vogelkers	Zelfs als de oogst overvloedig is  geweest moet men snel bij de pinken zijn  want de vogels zijn hierop  verlekkerd! Plaats de volrijpe bessen in een fles  na het licht kneusen ervan. Giet er brandewijn overheen en laat een week  trekken bij kamertemperatuur. Filtreer en meng (sterkte volgens smaak) met  brandewijn.  De drank wordt mooi donkerlila van kleur met een licht  aroma van  bitteramandels. Voor meer informatie over deze plant zie "Vogelkers" onder hoofdstuk "Kruiden N -Z".
Wilde aardbei	Van wilde aardbeien kan men geen konfituur of sap bereiden. Maar in  brandewijn behouden ze hun geur en smaak. Plaats de bessen in een bokaal of  fles, giet er brandewijn  over en macereer voor minstens een week bij kamertemperatuur. Filtreer. Smakelijk!.  Voor het maken van likeur moet men 200 - 300 gr suiker per liter of suikersiroop toevoegen.
Zweedse-                 Kruiden  Elexir	Zie hoofstuk "Zweedse Kruiden"
	Dit zijn slechts een handvol kruiden-mogelijkheden die U vast en zeker veel kunt uitbreiden. Wij hebben ons beperkt tot kruiden en vruchten die men relatief gemakkelijk kan vinden en/of algemeen gekend zijn. Het toevoegen van andere kruiden is ook geen probleem. Overdrijf echter niet ! ( toevoegen van een paar kruidnagels...etc. etc).. Denk eraan dat voor fruit de werkwijze bijna steeds dezelfde is. Meestal  gebruikt men echter een hoeveelheid brandewijn, vodka of jenever in een drinkglas en slaat er dan wat fruitsap (geconcentreerd of niet) en een paar ijsblokjes bij in het glas zelf. Men heeft dan maar één fles sterke drank nodig. Het soort fruitsmaak en de "sterkte" ervan kan dan elkeen voor zich aanpassen…! Het is dus ten zeerste aangeraden steeds enkele flesjes fruitsiroop of concentraat bij de hand te hebben. Dit spaart dan een massa flessen uit....!