Traag, snel, sneller

Gisteren iets over dorpskerkjes, vandaag veeleer over de inboedel van kastelen. Toen ik gisterenavond onderdak vroeg, nabij het gemeentehuis te Blain, verwees men me door naar het kasteel, even buiten het stadje. Daar kreeg ik de keuken ter beschikking, want het gebouw is niet bewoond: overal expositieruimten en een drukkerijmuseum met echt werkende, oude apparaten, persen en boekbindersgereedschap. Een paradijs, zeker voor mijn broer, die de stiel nog beheerst zoals vroeger, vóór de opkomst van informatica.

Onvoorstelbaar, die evolutie van het geschreven woord! Het begon met tekenschriften, later de uitvinding van het alfabet. Dan eeuwenlang handgeschreven – handgetekende! – tekst, bibliotheken vol, gekopieerd door monniken in hun scriptoria, met tonnen en tonnen engelengeduld. Gutenberg vindt de drukpers uit: een revolutie, want de snelheid van het kopiëren loopt op van weken per pagina tot honderdvijftig pagina’s per uur!!!

Geduldig werd de tekst nog met de hand gezet, ten koste van het gezichtsvermogen van de letterzetter. Daarin kwam alweer verbetering met de komst van de linotype: door de gewenste letters op een klavier aan te slaan werden de tekstregels machinaal gezet.

Ook de persen zelf werden beter, sneller. Vandaag evolueert alles sneller dan ooit: de linotype behoort reeds tot het industrieel-archeologische erfgoed, nu hij werd vervangen door de computer, in combinatie met gesofisticeerde software die ieder van ons in staat stelt professioneel ogend drukwerk af te leveren voor de prijs van een kleuren-TV. Internet maakt papier zelfs overbodig: documenten liggen voortaan vast op zilverkleurige plastic schijfjes met een opslagcapaciteit die elke verbeelding tart.

Vroeg wakker, flink ontbijt, klaar om te vertrekken wanneer Pierre, één van de conservators, me aanbiedt de toren van het kasteel te bezichtigen. Met plezier, uiteraard! Daarna per auto naar de kapel van Sint-Rochus, het interieur onlangs met nieuwe fresco’s beschilderd: het kasteel herbergt o.m. een academie waar de oude frescotechniek opnieuw wordt onderwezen. De directeur deed vorig jaar zelf ook de Camino, maar op dit ogenblik is hij afwezig. Jammer.

Duikt dan Jean-Claude op, sympathieke Bretoen en vriend van Pierre, plaatselijk correspondent voor een paar lokale dag- en weekbladen. Na het interview amuseert de journalist zich aan het fornuis, wat resulteert in een heerlijk middagmaal.

De opendeurdag vandaag trekt wat volk, en ik besluit een rustdagje in te lassen, zodat er tijd is voor een mail. Ze mogen dan minder spontaan zijn, die Fransen, vergeleken met de Italianen of de Spanjaarden, maar meestal ontvangen ze me heel correct. En dat niet zozeer o.w.v. de wet die een burgemeester verplicht een reiziger gratis onderdak te verschaffen, maar in de eerste plaats omdat die Fransen ook op een pósitieve wijze chauvinist kunnen zijn: fier op hun cultuur, hun identiteit, waaraan ze de toevallige passant willen deelachtig maken. Ja, dit land is nog steeds mijn grote favoriet!