Moeilijk groenten zaaien dit voorjaar.

Mensen die niet buiten werken, snappen er waarschijnlijk geen moer van, maar een beetje malse regen zou voor heel wat groentetelers en groentetuinen deugd doen. Velen hebben grote moeite om de grond zaaiklaar te leggen. Met name op de zwaardere gronden zijn de grote, harde kluiten moeilijk te breken. Wat regen zou dit alvast verbeteren. Ook voor wie moet zaaien zou wat malse regen welkom zijn, daarover meer verder in dit artikel. (in dit artikel : *oorzaak van de kluitvorming, *hoe nu best zaaien, *water geven na zaaien)
update : Blijkbaar ook problemen op zandgronden, zie reacties van lezers onderaan deze pagina.
update 14/04/2007 HLN.be : Boeren beregenen nu al hun velden, zie helemaal onderaan dit artikel.

Omroep Flevoland had het er al over, bekijk de video over de problemen van de landbouwers op zware gronden. 
 kluiten moeilijk te breken.asf

 

Hoe komt dat eigenlijk?
Tot voor twee weken hadden we nog een vrij natte periode die daarna snel omsloeg naar schrale en sterk drogende omstandigheden. De uitdroging is dan ook te snel verlopen.
Verder is het eigenlijk de hele winter vrij nat geweest.
Normaal gesproken wordt aangeraden om zware grond voor de winter te bewerken. Zodat de grond mooi kan "openvriezen" tot een korrelstructuur na de winter. Deze winter is er echter bijna geen vorst geweest, vandaar.

In de volkstuintjes hebben er sommigen ook last van, zo lezen we in het dagboek van Diana

Op onze volkstuin zijn er nog mensen die nu pas beginnen om de zware gespitte kluiten fijn te maken, hetgeen niet eens lukt want door de droogte zijn de kleikluiten keihard geworden, je hebt er bijna een pikhouweel voor nodig :-) Het enige redmiddel is dan bijna om het stuk land te laten freezen. Wij zelf houden niet zo van freezen, met het idee dat alle wortelonkruiden versnipperd worden. Bovendien lijkt het op vette kleigrond, doordat het alleen de bovengrond freest, dat er een harde laag eronder wordt gevormd. En daardoor loopt water van overtollige regenval dan weer niet weg, kunnen diepwortelende groenten niet goed groeien, etc.
Wij spitten liever onze kleigrond in november/december en gooien in de "voren" een goede laag stalmest, ter verbetering van de grond. Dan de volgende laag gespitte grond erop, en zo kom je iets hoger te liggen, wordt de grond in de winter verbeterd en komt er mest met al zijn voedingswaarden in de grond terecht. En dan vervolgens harken we in in februari, na een goede regenbui, de grond rul en fijn. Nou, en dan kunbnen de capucijners, etc. de grond in :-) Werkt heel veel prettiger dan bij de mensen die nu nog moeten beginnen om de keiharde grond fijn te maken.

Ook de professionele uientelers hebben er last van

Veel uienzaad ligt los in te droge grond en kan daardoor niet goed kiemen. Dat komt door de moeilijke bewerkbare grond; het gevolg van veel regen en weinig vorst. De grond is bikkelhard en taai. Het meeste zaaiwerk zit er inmiddels op, maar zeker op zware grond ziet het er niet goed uit. 
”De bodemstructuur is niet goed”, vertelt een teler, die op kleigrond teelt. ”Ik probeer de grote kluiten weg te krijgen. Uitdroging is voor alle zaaigewassen een groot gevaar, aangezien wij hier niet kunnen beregenen. Een klein beetje water is voldoende. Te veel is natuurlijk ook weer niet goed.” (bron zibb)

Hoe nu best zaaien?
1. Op de website van Bejo Zaden lezen we dat er best wat dieper gezaaid wordt -op een manier die ook voor de moestuinbezitter heel makkelijk na te bootsen is- lees maar :

Bij droog weer is het tijdens het zaaien van uien  raadzaam om het zaad iets dieper weg te leggen dan gebruikelijk. Druk het zaad goed in de vaste ondergrond, strijk de losse grond toe en druk het vervolgens weer aan. Bij kluiterige grond kan het goed zijn om het zaad extra aan te drukken met een cambridge rol. De grond houdt dan makkelijker vocht vast, waardoor de kieming beter en uniformer verloopt.

2. Ook een goede tip voor het zaaien vinden we bij zibb.nl

De kunst bij het zaaien van (bieten)zaad is een vlakke, vaste ondergrond voor het zaadje te creëren met eroverheen een laagje losse grond van zo’n twee centimeter. Met de huidige harde kluiten is dat een probleem.

Water geven?
De eerste tien dagen wordt geen regen voorspeld! Een moeilijke keuze om nu te zaaien of niet. Enerzijds is er natuurlijk de warmte van de zon, die de kieming bevordert, anderszijds is er de sterke uitdroging. Ook hangt het er van af hoe ver je al staat in de moestuin. Sommigen hebben al heel wat gezaaid, anderen moeten nog beginnen, met name de zwaardere gronden.
Wil je toch wat zaaien, dan zal dat hoogstwaarschijnlijk een beetje water nodig hebben.

1. Voor de beroepstelers
Op de website van Bejo Zaden lezen we hoe professionel uientelers dit nu best aanpakken.

I. Omdat veel gronden de nodige kluiten bevatten, is de kans op verslemping nu minimaal. Meer zaad verzaaien heeft geen zin, omdat de uniformiteit daarmee niet verbetert. Wanneer het zaad droog komt te liggen, kan een beregening van maximaal 10 millimeter (10 l/m² met fijne druppel!) nuttig zijn. Doe dit wanneer het windstil is en het liefst in de avond of ‘s nachts. Let wel: beregenen is altijd een noodmaatregel, maar kan soms noodzakelijk zijn

b) Ook de chichoreitelers twijfelen, zo lezen we in dit bericht:

II. De cichoreiteelt in Limburg verkeert ondanks een goede start in problemen. Vanwege de droogte twijfelen veel telers of ze wel moeten zaaien. Maandag lag 30 procent in de grond.(bron zibb.nl/landentuinbouw)

En zopas wordt de unieke situatie voor sommige uientelers aangehaald : 'Lokaal beregenen nodig voor egale uienopkomst (zibb.nl):

III. Op kleigronden is het soms nodig om pas gezaaide uien te beregenen. Dat meldt Jacco van Liere, uienteler en -verwerker in Dronten. Van Liere zegt dat het hem nooit eerder overkomen is dat pasgezaaide uien beregend moeten worden.
In peen is het gebruikelijker dat er vlak na de zaai beregend wordt. Dat dat dit jaar ook in uien voorkomt, ligt aan de verschillen in vochtgehalte van de bodem op zeer korte afstand. Van Liere: ”Soms ligt het zaad op de ene plek vochtig genoeg en is het op dertig centimeter afstand te droog.”
De bijzondere situatie hangt sterk af van hoe de grond in het najaar klaargelegd is.

2. Voor de liefhebbers
kunnen we best te werk gaan zoals beschreven staat in het eerder verschenen artikel Groenten water geven tijdens of na het zaaien.

Wie begint met water geven na het zaaien, moet dit volhouden. Water geven en twee dagen daarna ermee ophouden kan niet (tenzij het dan gaat regenen). Het ondergrondse kiempje mag tijdens het kiemproces niet uitdrogen. Ook wie nu zaait in vochtige grond kan voor dit probleem komen te staan. Er is nog net vocht genoeg om te kiemen, maar enkele dagen later kan het kiempje verdrogen.
Als je water geeft is er ook een probleem met korstvorming (verslemping) op de grond. Droge grond is harder en kan de opkomst van de plantjes belemmeren. Ze hebben dan niet voldoende kracht om door de korst te breken. Zorg voor een vochtige grond bij de opkomst van de kiemplantjes.

Tijdens de warme zomer is het beste het zaaibed af te dekken met een vochtige doek, jutezak of oude (dun) deken. Hierop geven we dan water met de gieter. Het doek is dan tweeerlei  om de uitdroging te vertragen en de grond koel te houden. Ook om korstvorming door het water geven te vermijden. In het voorjaar kan afdekken met (geperforeerde) plasticfolie ook. Hou de grond onder de doek of folie  steeds normaal vochtig. Onmiddellijk bij de opkomst moet het doek verwijderd worden, om te vermijden dat de plantjes lichtgebrek hebben. De folie kan nog wat blijven liggen, maar let toch op voor verbranding van de jonge plantjes (dwz vochtig houden!)....

Reacties van lezers

De heer Willem L. Driesen schrijft :
Mijn lichte zandgrond (geestgronden achter de duinen) droogt ook erg hard uit dit jaar. Om toch te kunnen zaaien, frees ik de eerder gespitte grond. Trek dan (na aandrukken) een voor. Hierin zaai ik en vul dan de voor op met (weinig) bemeste tuinaarde. Daarna licht aandrukken met een hark. Bij erge droogte (matig) begieten. De tuinaarde houdt het vocht goed vast en bevordert aldus het kiemen (en groeien in het vervolgstadium).
Willem, bedankt voor deze nuttige tip!

De heer Jan Dijkstra (http://jansmoestuin.blogspot.com) schrijft

Je moet nu ook uitkijken met het spitten en frezen op zand. Voor je het weet zit je met uitgedroogde poeier. De aansluiting met de ondergrond gaat makkelijk verloren en daar moet het vocht nu vandaan komen.

Ik hark direkt na het spitten. Binnenkort wordt aandrukken ook nog noodzakelijk.

De heer Ton Broekman schrijft
Ik woon in Lelystad en heb ook last van kluitvorming op mijn volkstuin.
Voor de winter omgespit maar inderdaad geen vorst en flink nat.
De tuin gefreesd maar er blijven toch een aantal kluiten over.
Een remedie is een stuk begieten cq beregenen en dan met de hark erover. Is wel wat extra werk maar het werkt wel.
Succes!   Ton

De heer Joop Bakker schrijft vanuit Hongarije (!)

Al jaren heb ik in Hongarije een gigantische moestuin, zo groot dat deze door een bevriende boer wordt geploegd, verder bewerkt en zonodig bemest. De grootte van de tuin maakt volledige handbewerking niet mogelijk. De zomer is hier zeer warm en ook in het vooorjaar zijn er hoge temperaturen. En het regent niet veel. Ik had  mezelf aangewend om na het zaaien en planten te beregenen.
Totdat ik in een Engels boek boek las dat men na het zaaien juist NIET zou moeten watergeven. Dat zou heel wat werk besparen. En uiteindelijk doen de boeren het hier ook niet. Ik heb het geprobeerd en..... surprise het werkt! Ik zaai desnoods in droge, warme grond en, eigenlijk tegen mijn gevoel in, komt het zaaigoed gewoon op. Misschien wat later dan wanneer gezaaid zou zijn in vochtige grond, maar in ieder geval veel beter dan wanneer droge grond direct na het zaaien beregend wordt. Vooral bij maïs is het verschil opmerkelijk. Ik heb sterk de indruk dat de planten aanvankelijk wat kleiner blijven, doch een flink wortelstelsel vormen. De achterstand wordt weer ingehaald met een groeispurt als er regen komt. Een bijkomend voordeel is dat het onkruid in die droge losse grond effectiever bestreden kan worden. Als het zaaigoed opgekomen is en het onkruid is bestreden, kan alsnog worden beregend.
Het scheelt in ieder geval veel werk en de resultaten zijn prima.

Hoe is het bij jou gesteld met de grond? Klik op Reageren? Vragen? hieronder en uw reactie wordt binnen de 12 uur gedeeld met de vele andere lezers.

Addendum : Uit de pers van 14/04/2007 uit HLN.be 

Boeren beregenen nu al hun velden
Sommige boeren zijn nu al hun velden aan het beregenen. «Door de droogte gebeurt dat een maand vroeger dan normaal», zegt landbouwspecialist Luc Busschaert. «Het zaad wil niet kiemen. Eén derde van het vlas komt niet boven de grond, veel vlasboeren zijn zelfs gestopt met zaaien tot het weer regent.
Hetzelfde voor de bietenteelt. En ook 40% van de spinazie schiet niet. Regent het de eerste twee weken niet, dan wachten ons grote problemen.» De volgende dagen wordt alvast geen regen verwacht. «In april is nog geen druppel gevallen», zegt Busschaert nog. «Normaal beregenen de landbouwers hun gronden om de plantjes groter te laten worden. Nu moet het gebeuren om het zaad te laten kiemen. Anders moet al het werk opnieuw gedaan worden.»
KLUITEN
Daarnaast speelt ook de kwakkelwinter de boeren parten. «Het heeft niet echt gevroren», vertelt Busschaert. «Vorst is nodig om de grond open te breken, zodat die in het voorjaar mooi dun vermalen kan worden. Daarin kiemt zaad het best. Maar nu ligt het tussen dikke kluiten.» Over de aardappeloogst kan Busschaert nog niets zeggen. «Daarvoor is het nog iets te vroeg, net als voor de maïs want die is nog niet gezaaid. Maar blijft het droog, dan mogen we over enkele weken al van een tweede rampjaar op rij spreken. Vooral voor de aardappelen zou dat dramatisch zijn. Door de tekorten van vorig jaar liggen de prijzen al veel hoger dan normaal. Gaat het nu weer fout, dan zouden de aardappelen wel eens heel duur kunnen worden.»