Het stond in de sterren geschreven. Als een nieuwe Belgische regering een minister van landsverdediging zou aanduiden, dan zou die onder geen enkel beding opnieuw uit het socialistische kamp mogen komen. Althans dat was de stille wens van heel wat militairen. Het was tevens de onwrikbare overtuiging van Pieter De Crem die vaak op een energieke manier tijdens zijn oppositiekuur had te kennen gegeven dat de aanpak van defensie nu echt eens over een andere boeg moest worden gegooid. Ere wie ere toekomst en bijgevolg neemt Pieter de stuurknuppel over van André Flahaut om rigoureus de Belgische defensie een drastische koersverandering op te leggen. Militairen, en zeker diegenen die al jaren volwaardig lid zijn van de NAVO, moeten zich immers toespitsen op de militaire taken. Opdrachten met een humanitaire uitstraling zijn weliswaar nuttig en nodig, zijn ook niet zonder risico maar degenereren op termijn het militair beroep. De strijdkrachten worden in een moderne krijgsmacht bijgestaan door steuntroepen en niet omgekeerd. Niet gouvernementele organisaties hebben de voorbije decennia duidelijk gedemonstreerd de humanitaire opdrachten met een stijgend succes tot een goed einde te kunnen brengen. Ze zijn trouwens niet echt een vragende partij om op het terrein in toenemende mate met hulpverleners in uniform te moeten samenwerken.

Vanaf begin 2008 steekt de nieuwe minister zijn voorkeuren niet onder stoelen of banken. Na enkele verkenningen op het terrein vertaalt de koerswijziging van Pieter De Crem zich overduidelijk  in een belangrijke beslissing van de Ministerraad van 1 februari 2008. Begin september zullen 4 F16’s en een honderdtal militairen extra naar Afghanistan vertrekken. Ze zullen opereren vanuit Kandahar, het warme Afghaanse Zuiden, samen met de Nederlandse luchtmacht, in het kader van de al vaak beproefde en succesvolle formule van de European Participating Air Forces (EPAF) Expeditionary Air Wing (EEAW).
Natuurlijk blijven de reacties niet uit. Op aandringen van de SP.A (wie anders) en van de Groenen wordt bij hoogdringendheid de Commissie voor de Landsverdediging (CLV) bijeen getrommeld om de visie van de oppositie over de verhoogde deelname van België aan de strijd in Afghanistan in de geborgenheid van het parlementair milieu kenbaar te maken. Hun losse flodders van body bags en colateral damage maken weinig indruk. Tijdens wat inleidend en misleidend gekrakeel van de CLV-voorzitter - ondermeer op TV Limburg -, worden de argumenten van de partijgenoten vluchtig herkauwd. De oppositie blijkt echt niet bekwaam om uit een ander vaatje te tappen. De enige politieke activiteit van een Parlementaire Commissie tijdens het krokusverlof is klaarblijkelijk een maat voor niets geweest. Het was echt niet meer dan een weinig overtuigende mediashow.
De media zijn natuurlijk niet mals voor de nieuwe strategie. De 'machohouding', de risico's van een oorlog, een nieuw ministerie van oorlog, gedwee instemmen met de falende Amerikaanse oorlogslogica, het is slechts een greep uit de kreten van verontwaardiging waarmee Pieter De Crem wordt belaagd. Toch tracht Het Belang van Limburg in zijn commentaarstuk onder de titel "Gevolgen aanvaarden" de criticasters de mond te snoeren. "Geen enkele militaire operatie is zonder risico's. Ook vredesoperaties zijn dat niet. ... Maar de vragen moeten wel in NAVO-verband gesteld worden. Willen we ze toch alleen stellen, dan hebben we geen plaats in de NAVO. Dan hebben we géén verplichtingen meer, maar ook geen recht meer op solidariteit. We moeten weten wat we willen, keuzes maken en daar de gevolgen van dragen. Ook nadat men in de oppositie is verzeild."

In de maanden die volgen is de lont in het Afghaans kruitvat blijkbaar even gedoofd. Na een bezoek aan zijn Amerikaanse collega Robert Gates begin juni, waarbij de ontplooiing van 4 Belgische F16's ongetwijfeld ter sprake komt, heeft het groen rode thuisfront blijkbaar toch nieuwe munitie verzameld om nogmaals van leer te trekken tegen Pieter De Crem en zijn offensieve plannen. Ze willen de gemengde commissie voor de Landsverdediging en Buitenlandse Zaken bijeentrommelen. Pieter De Crem zal echter tijdens de hoorzitting niet aanwezig zijn. Hij gaat in gezelschap van de militaire NAVO bevelhebber op voorbezoek in Kandahar. Tijdens de hoorzitting bestijgen zelfs enkele gerenommeerde experts het spreekgestoelte. De Nederlandse oorlogscorrespondent Arnold Karskens, blijkbaar een rode vrijbuiter, zou onze SP.A maar eens de nodige ruggensteun moeten verschaffen in hun kruistocht tegen de snode plannen. Zijn vaak tendentieuze toelichting over de militaire operaties in Afghanistan en zeker over de inzet van F16’s maakt niet echt veel indruk. Spijtig dat men geen andere en meer objectieve bel wil horen luiden en waarom niet van eigen bodem. Twee verslaggeefsters van de Standaard verblijven immers al een week samen met de Nederlandse militairen in het zuiden van Afghanistan en brengen dagelijks in woord en beeld een zeer verrijkend en objectief relaas van het militaire gebeuren. Hun toelichting op Radio 1 enkele dagen later klinkt immers wat geloofwaardiger dan de prietpraat in het Parlement enkele dagen eerder.
Dat Pieter De Crem tijdens de hoorzitting zijn kat stuurt en verkiest om op hetzelfde ogenblik een terreinbezoek te brengen aan Kandahar zet bij velen kwaad bloed. Zijn wens om de hoorzitting later te houden in zijn aanwezigheid vond blijkbaar geen gehoor. Het bezoek aan Afghanistan is een resolute maar ook logische beslissing. Het is weliswaar niet gebruikelijk dat de minister zelf op voorbezoek gaat voor een militaire ontplooiing maar er staat toch wel heel wat op het spel. Misschien hebben zijn contacten er ondermeer toe bijgedragen dat de logementszone voor de Belgen niet vlakbij de waterzuiveringsinstallatie maar in een meer leefbare omgeving te Kandahar kon worden opgericht.

Ondertussen is het zeer opmerkelijk dat André Flahaut, als lid van een politieke partij die deel uitmaakt van de regering, zich langzaam maar zeker ontpopt als een "éénmans schaduwkabinet" en als een ware oppositiemilitant heftig tekeer gaat tegen de man die zijn droom van een leger met humanitaire hoofdaccenten aan diggelen slaat. Even opmerkelijk is ook hoe de geschreven pers telkens weer de artikels over defensie in het algemeen, en over de F16's in Afghanistan in het bijzonder, illustreert met een foto van André Flahaut als tankcommandant of als para in vol ornaat en van Pieter De Crem met een F16 in de buurt. Nooit eerder ontving de Belgische F16 zoveel gratis publiciteit in de nationale media. 

Een vaststelling, die voor niet de minste parlementaire commotie zorgt, is de werking van de CLV. Indien Afghanistan er bij herhaling op de agenda wordt geplaatst blijkt de verslaggeving van de debatten om onduidelijke redenen onbestaande te zijn. Alhoewel de verslaggever van dienst aangeeft dat de zitting van de CLV een definitieve versie van de beraadslagingen verdient, blijkt dat vanaf 25 juni de commissie vier maal samenkwam met telkens een beschamend eindverslag van 3 titelpagina's. Deze situatie heeft zich nooit tijdens de voorbije legislatuur voorgedaan. Men zou mogen verwachten dat de voorzitter van de CLV de nodige ijver aan de dag legt om de zittingen van zijn commissie met de regelmaat van een klok te laten plaats hebben en er tevens voor zorgt dat de verslaggeving, die naam waardig, ook aan het grote publiek wordt kenbaar gemaakt.

Maar niet getreurd, de planning voor de ontplooiing van 4 F16's naar Kandahar in steun aan de ISAF (International Security Assistance Force)  van de NAVO gaat de goede richting uit. De Ministerraad van 25 juli 2008 bevestigt haar engagement van 1 februari omtrent het vertrek van de 4 Fighting Falcons en het ondersteunend personeel vanaf 1 september. Installatiepersoneel zal de hoofdmacht met enkele weken voorafgaan.
De reacties op de beslissing blijven natuurlijk niet uit. Vooral het rode socialistische legioen meent hierin weer eens het voortouw te moeten nemen. Hun argumenten missen toch wel de nodige diepgang. Er is sprake van een verruiming van de missie, een te hoog kostenplaatje, het ontbreken van de caveats en restricties voor de troepen. De uitbreiding van de opdracht is een hersenspinsel van de  defensiefatalist Van der Maelen die toch echt wel moet beseffen dat een omvangrijke ontplooiing van slechts 4 maanden nauwelijks de moeite loont. Dat de Inspectie Financiën een negatief advies uitbrengt omdat er voor dergelijk project geen enkele budgettaire ruimte is, is niets nieuws onder de zon. Indien defensie steeds moet rekening houden met de stereotype aanbevelingen van de Inspectie Financiën dan zouden heel wat investeringen en opdrachten in het buitenland nooit hebben plaats gevonden. Defensie is immers het departement geworden dat steeds als eerste op de kapblok van een begrotingsherziening wordt geslachtofferd en meer en meer gebukt gaat onder de kwalijke gevolgen van beloofde maar niet toegekende budgetten die met een vingerknip worden gekortwiekt. Het pijnlijke budgetverhaal, dat al vele jaren aansleept, wordt overduidelijk geïllustreerd in de grafiek van de schande. Het moment is misschien nu wel aangebroken om deze onhoudbare evolutie te stoppen en het aanzwellend deficit aan te zuiveren.

Op 8 augustus vertrekken 55 militairen naar Kandahar, afkomstig van het 4de Bataljon Genie uit Amay en van de Field Accomodation Unit (FAU) van Bevekom. Zij zullen instaan voor de bouw van de leef- en werkaccommodatie, voorzien voor mens en machine.

Enkele dagen voor het vertrekt neemt de anti-Afghanistan koorts weer toe. Op 29 augustus vergadert een select gezelschap van parlementairen een laatste maal achter gesloten deuren in het kader van de gemeenschappelijke Commissie van Buitenlandse Zaken en Landsverdediging. Het is de zoveelste maal dat de oppositie een vergadering van dit niveau kan bijeen roepen. Toch blijft de SP.A, in de persoon van de orator van dienst Ludwig Vandenhove, rondbazuinen dat de meerderheid het debat over Afghanistan uit de weg gaat. Als voorzitter van de CLV zou hij toch moeten beter weten en is hij zowat de verpersoonlijking van de gemiste kansen geworden vermits hij de leden van zijn commissie in juni en juli blijkbaar niet tot een debat over Afghanistan kon overhalen. Enkele dagen later voelt hij zich geroepen om de partijvisie even actualiseren over het kostenplaatje van Guardian Falcon, dat tot vervelens toe een onvoldoende krijgt. Ludwig kaatst de bal toch wel even mis indien hij een meerkost voor kerosine in rekening brengt. Extra kerosine is geen meerkost omdat elke piloot een jaartotaal aan vlieguren wordt toegekend die hij vliegt van uit Kleine Brogel, Florennes of Kandahar.
André Flahaut, de "super-micro-manager" van defensie tijdens een vorig leven, moet natuurlijk ook even de trom roeren. Hij zou toch moeten beseffen dat "rules of engagement" en "caveats" geheim zijn en blijven. Hij blijft gewoonweg te nieuwsgierig. De oppositie werd wellicht nogmaals met blijdschap vervuld omdat André nogmaals in hun kaarten speelde.

Wel moet gezegd dat de Luchtcomponent, in de persoon van hun chef Luitenant-Generaal Gerard Van Caelenberge, de media duidelijk informeert, wat ondermeer blijkt uit de overzichtelijke en goed gedocumenteerde en objectieve bijdragen in de geschreven pers. Het grote publiek weet nu als nooit tevoren dat de lasergeleide GBU-12 bom van 250 kg zowat het neusje is van de zalm die met een chirurgische precisie zijn doel kan treffen. Het is het wapen bij uitstek tegen de Talibanstrijders en hun trawanten met een minimum risico op colateral damage of nevenschade.

Iedereen zal inmiddels ook wel weten dat onze F16's niet tijdens elke vlucht bommen zullen afwerpen of hun boordkanon van 20 mm zullen gebruiken maar dat hun aanwezigheid vooral als afschrikking tegen de Taliban of Al Qaeda bedoeld is. Intimidatievluchten kunnen echter niet eeuwig duren en in geval van nood en bijgevolg bij hoogdringendheid zal het duo van patrouillerende F16's tussenbeide kunnen komen om de grondtroepen te ontzetten of hun offensief te ondersteunen. Gevechtsvliegtuigen zijn echter schaarse middelen en ze zullen pas ter hulp geroepen worden indien de organieke middelen van de grondtroepen (artillerie, mortieren, gevechtshelikopters, uiteenlopende kalibers van aanvalsvoertuigen waaronder tanks) niet meer bij machte zijn, om een overweldigende aanvalsmacht of een hinderlaag met onderhouden trefzeker vuur, het hoofd te bieden. Een sleutelrol voor deze steun uit de lucht ligt bij de grondcontroleur (FAC of Forward Air Controller, meer gebruikelijk JTAC of Joint Terminal Air Controller) die voorzien van een speciale uitrusting (Automatic Target Handsoff System of ATHS, warmtegevoelige camera met GPS en laserafstandsmeting, digitale radio met satellietbeveiliging) de nodige informatie uitwisselt met de piloot over het doelwit via zijn "gesluierde radio" of zelfs via beeldmateriaal om kost wat kost het doelwit te treffen en elke vorm van colateral damage zoveel mogelijk te beperken. Hij zal desgevallend zelf met een laserstraal het doelwit belichten alhoewel de piloot met zijn supermoderne Sniper XR/PANTERA gondel deze taak ook op zich kan nemen. De piloot zal uiteindelijk enkel op zijn bomb release button drukken indien hij absoluut zeker is over de aard en de locatie van het doelwit. Alle activiteiten in de cockpit die de clear hot radiocommunicatie voorafgaan of volgen, worden minutieus geregistreerd en zullen na de vlucht toelaten procedures en tactische manoeuvres bij te sturen en de aangerichte schade te evalueren.

De nieuwe sedert begin 2008 in gebruik genomen gondel heeft echter nog heel wat meer in petto. Het is een verkenningsmiddel van een ongeëvenaarde kwaliteit, zowel in het visuele als in het infrarode domein. De capaciteiten van de gondel om de volgweg van grondpatrouilles te verkennen, al zoekend naar verdachte menselijke activiteit die kan wijzen op een hinderlaag of op de aanwezigheid van de gevreesde bermbommen, zouden wat meer in de kijker mogen geplaatst worden. Een verkenning uitvoeren in het ruige Afghaanse landschap zonder voorafgaande luchtverkenning wordt over het algemeen beschouwd als een grove onvoorzichtigheid en zelfs zelfoverschatting. Dit is trouwens ook de mening van de Franse generaal Michel Stollsteiner, verantwoordelijk voor de centrale ISAF-regio, tijdens de persconferentie naar aanleiding van de 10 Franse soldaten, die op 18 augustus sneuvelden. "Sinned by an excess of confidence" is de meest frappante uitspraak tijdens zijn contact met de pers.
Ter illustratie geeft deze videoclip een goede indruk wat de hulp vanuit de lucht betekent. Het gaat hierbij om het beeldmateriaal van een Lantirn, de voorloper van de Sniper, die met zijn visuele en infrarood uitrusting vier keer verder kijkt dan zijn voorganger. 

Een ander element dat ook enige verduidelijking verdient is het feit dat de Belgen geen JTAC mogen ontplooien op het terrein wegens te gevaarlijk. Franse, Amerikaanse, Canadese, Deense en Nederlandse JTAC's trekken echter wel op met de grondtroepen en zullen bijgevolg vanaf zowat half september, wanneer de Belgische F16's zich hebben geacclimatiseerd, onze Fighting Falcons ter hulp roepen. Over het trainingsniveau van de Belgische piloten mag echter niet de minste twijfel bestaan. De voorbije jaren hebben alle F16 smaldelen hun aandacht immers toegespitst op steun aan de grondtroepen, in uitrusting en in training. Enkele markante trainingsperiodes zijn Green Flag West van 2 tot 17 november 2006 van op Nellis AFB Nevada, de oefening Serpentex van 3 tot 21 maart 2008 samen met de Franse luchtmacht van op Solenzara Corsica, de oefening Livre 6 einde maart 2008 in de Franse Alpen tussen Briançon en Gap. De samenwerking met en de inbreng van de Netherlands Air Ground Operations School van Schaarsbergen, die ondermeer onze FAC's opleidt, moet in deze context tevens benadrukt worden.

Op 1 september is iedereen er klaar voor. Bij het ochtendgloren wordt het hoofddetachement uitgeleide gedaan voor hun vertrek van op de militaire luchthaven van Melsbroek. Even later verlaten 8 F16's Florennes en maken een tussenstop op Souda Bay in Kreta. Van uit de Griekse militaire basis zullen 4 toestellen het eindtraject afleggen, vergezeld van Amerikaanse tankers. De 4 overige toestellen, die als reserve fungeren, keren dan ook huiswaarts. Dit is een normale procedure die echt niet in aanmerking komt voor speculatie of cynische commentaar, zoals in enkele lezersbrieven van een handvol snode criticasters in sommige kranten opvalt.
Op dinsdag 2 september strijken de 4 Fighting Falcons neer op het beton van Kandahar. Vanaf dat moment beginnen de fototoestellen en camera's te klikken en worden de toetsenborden van enkele laptops intensief gebruikt. Bij valavond is het hoofdthema op Kandahar Airfield (KAF) immers, voorlopig althans, dat minister De Crem te laat is om de F16's te verwelkomen. De C-130 die hem vanuit Kaboel moet vervoeren heeft immer pech. De uiterst gevoelige sensor die het automatisch afvuren van flares of vuurpijlen aanstuurt, laat het afweten. Een botsing met vogels of met een zwerm resistente muggen kan het gezichtsveld van de sensor belemmerd hebben. De boordcommandant besluit dan ook wijselijk om op zijn stappen terug te keren en Pieter De Crem aan boord te laten stappen van een andere C-130 in Kaboel. Tijdens de erg kritische landingsfase in Kandahar mag men immers niet het minste risico nemen en alleen vertrouwen op het manueel afvuren van de flares door de waarnemer van dienst. En voor alle duidelijkheid, flares zijn geen bommetjes die onder de vleugels hangen maar zijn horizontaal in de romp aangebrachte patronen die omwille van hun hitte, infrarode grond-lucht of lucht-lucht raketten kunnen misleiden. De volledige beschermingsuitrusting van de C-130 kan op deze pagina worden nagelezen.
 

Het hoofdthema van 2 september komt echter uit een totaal onverwachte hoek. Generaal Eddy Testelmans, de commandant van de Landcomponent, kan zich in de omgeving van Kandahar, die blaakt van operationaliteit, moeilijk bedwingen. In een bui van spontaniteit geeft hij onomwonden te kennen dat zijn soldaten klaar zijn om aan de NAVO-missie in Afghanistan deel te nemen. Zijn officieren van de gevechtseenheden hebben immers nood aan gevechtservaring. In de plannen van Verhofstadt III om enkele tientallen officieren te laten deel uitmaken van het Operational Mentoring and Monitoring Team zit immers weinig dynamiek. De generaal is blijkbaar ietwat voortvarend, en dan nog op het slechte moment en niet in de meest voor de hand liggende omgeving, want hij zou toch ook moeten beseffen dat zijn troepen wellicht voldoende zijn getraind maar dat een efficiënte uitrusting, om inzetbaar te zijn in de woestenij van Afghanistan, toch echt wel ontbreekt. We verkondigen geen originele boodschap door te stellen dat tanks, zware artillerie, gevechts- en transporthelikopters, organieke onbemande vliegtuigen tot de standaarduitrusting behoren van elk detachement van grondtroepen die in het hete zuiden ten strijde trekt. Diegenen die deze basisvereisten negeren, hebben tot hun schade en schande moeten ondervinden dat een operationele overschatting of lichtzinnigheid zich vertaalt in een hoge tol van gesneuvelden. De Canadese strijdkrachten, die eindelijk met een inhaalbeweging bezig zijn, kunnen hiervan getuigen.  
Met de uit gebruik name van onze Leopard-1A5 tanks, (waarvan de verkoop van 40 exemplaren eindelijk aan het Libanese leger bevestigd werd tijdens een bezoek op 27 augustus 2008 aan Libanon door Pieter De Crem) en de beslissing dat de nieuwe AIV met zijn kanon van 90 mm niet door de Belgische grondtroepen in gebruik zal worden genomen, is degelijke vervangingsuitrusting nodig vooraleer men zich met een greintje geloofwaardigheid met de Taliban kan meten.
We zouden enkel kunnen zeggen, geduld generaal. Toen de F16’s destijds eindelijk ook aan de luchtoperaties boven het voormalige Joegoslavië mochten deelnemen, liet de toenmalige chef van de Luchtmacht ook regelmatig vruchteloos enkele proefballonnetjes op. Na ruim 4 jaar werd het geduld beloond nadat ondermeer de F16’s eindelijk werden uitgerust met de uitrusting die vitaal is in de moderne elektronische oorlogvoering. Het volledige verhaal kan hier worden nagelezen.
Om de aanwezigheid van Belgische grondtroepen echter in zijn juist kader te plaatsen getuigt de gehanteerde argumentatie, als zou de NAVO niet om grondtroepen gevraagd hebben, van weinig politiek fatsoen uit welke politieke hoek dan ook dit argument afkomstig is. Sedert de start van de ISAF-operatie smeekt de NAVO onophoudelijk om meer grondtroepen die nu uiteindelijk niet door een Europees NAVO-land maar wel door Amerikaanse mariniers, vrijgekomen in Irak, zullen worden ingevuld.

En woensdag 3 september was inderdaad een tragische dag. Een Belgische ontmijner verloor jammerlijk het leven in Zuid-Libanon bij het uitvoeren van zijn moeilijke en gevaarlijke opdracht in het kader van de humanitaire operatie, waarin de Belgen zich al gedurende twee jaar onderscheiden. Dit voorval is inderdaad gruwelijk realistisch maar om vanuit deze invalshoek een polemiek te ontketenen tegen Pieter De Crem en zijn moedige beslissing, om komaf te maken met het leger als humanitair agentschap, is totaal ongepast. Iedere militair die tijdens welke buitenlandse operatie dan ook om het leven komt, zal met dezelfde eer herdacht worden en met dezelfde sociale en psychologische begeleiding van de nabestaanden ondersteund worden. Politieke spelletjes zijn hier totaal misplaatst.

Ter afronding van deze bijdrage kunnen we besluiten dat het politieke doorzettingsvermogen van de nieuwe minister van Landsverdediging Pieter De Crem, om de krijgsmacht terug het gelaat, het aanzien en het respect te geven dat het verdient, alleen maar kan worden toegejuicht. Het is echt wel de hoogste tijd dat de macht van het profitariaat wordt omgebogen naar een meer doortastend visionair optreden dat respect verdient zowel in binnen- en buitenland en niet alleen bij de militairen. Partijfatalisten met hun eentonig misprijzen vallen gelukkig steeds meer uit de toon.
De kern van de zaak of het waarom van de aanwezigheid van Belgische F16's in Afghanistan vinden we terug in deze kernachtige volzin, van de hand van Rob de Wijk, directeur van het Centrum voor Strategische Studies in Den Haag, en onlangs gepubliceerd in De Standaard: "België speelt een belangrijke rol om de bondgenootschappelijke solidariteit te onderstrepen en een exitstrategie te helpen ontwikkelen waardoor de NAVO zonder kleerscheuren Afghanistan kan verlaten." Een mislukking van ISAF is echt geen verkwikkelijk vooruitzicht voor de NAVO. Het defensieagentschap moet er zowat in een uiterst belangrijk examen lukken, zo niet staat zijn voortbestaan op het spel. En dit laatste staat echt wel niet ingeschreven op de verlanglijst van de modale Belg.
Operation Guardian Falcon is goed gestart. "Polom" en zijn troepen blaken van motivatie, kwaliteit en inzetbaarheid. We wensen hen allen, en ook de Nederlandse en Franse vrienden, het allerbeste. Good luck and many happy landings at Kandahar.