Geschiedenis van de genees -en verpleegkunde

Inleidende zoekopdrachten:

• Zoek op de site van Hôpital notre-dame à la Rose  [Lessines (Henegouwen)] de reden voor het gebruik van "De klisteerspuit"
  Tip: "Geneeskunde van Hippocrates en Galenus".

• Zoek op de site van Hôpital notre-dame à la Rose.
  Tip: "Geneeskunde van Hippocrates en Galenus".
  Vul volgende zin aan:
  De theorieën van Hippocrates en Galenus betreffende de ‘goede en slechte lichaamsvochten’ prevaleren tot bij het begin van de ....de eeuw.

• Zoek op de site van Museum Dr. Guislain [Gent (Oost-Vlaanderen)] het antwoord op onderstaande vraag:
  Voor Guislain is de geestesziekte op de eerste plaats een gemoedsstoornis. Guislain hecht een grote betekenis aan morele oorzaken, als reden voor een geestesziekte. Wat bedoelt hij met morele oorzaken?
  Tip: Klik op: Collectie>geschiedenis>onderaan heb je foto's.>Guislain en de morele therapie (Vergeet de horizontale schuifbalk niet te gebruiken.)

• Zoek op de site van Het Dolhuys in Haarlem (Nederland) het antwoord op volgende vraag.
  Wat deed men vroeger (toen er nog geen psychiatrie bestond) met iemand die schopt of bijt of naakt door de kou loopt, die in zichzelf snijdt of zwaait met een mes? ging je aan de ketting of in een hok.

• In Rijsel heb je ook een museum, Hospice Comtesse, gesticht in 1237 door gravin Johanna van Constantinopel, de dochter van Bouwdewijn IX van Vlaanderen.
  Zoek op deze site: http://www.musenor.com/ een link naar bovenstaand museum, klik op de link, sla dit bestand op als pdf, in jouw map op de computer, met als bestandsnaam "jouwfamilienaam_jaar_Hospice_Comtesse".
   

1. Het toedienen van kruiden, uitvoeren van schedelboringen, de tempelslaap en droomtherapie, bestond dit al voor de middeleeuwen?
2. Geef één term voor een samenlevingsvorm waarbij God centraal staat.
3. Bespreek volgende afbeeldingen.
   
4. Hoe noemt men het deel van de bijbel dat handelt over de periode voor Christus?
5. Wat verstaat men onder prehistorie?
6. Vul aan met: voor Christus / na Christus / middeleeuwen / nieuwe tijd / 19° E /20° E / 21° E

   Verfaillie Catherine
   Asclepios
   Semmelweis
   ziekte als straf van God(en)
   Marie Curie
   Alexander Fleming
   medicijnmannen en tovenaars
   Louis Pasteur
   Florence Nightingale
   Antonie van Leeuwenhoek

7. In welke periode werd ziekte gezien als een straf van God?
8. Wat is het symbool van de geneeskunde?  Naar wie of wat verwijst dit symbool? 
   Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).

   

9. Hoe noemt men in de Griekse God van de geneeskunde?
10. Situeer in tijd en ruimte: "De eerste ziekenhuizen waren in feite tempels waarin de goden werden vereerd.".
11. Wie schreef de bekendste gedragscode voor geneesheren? 
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
12. Wat had volgens Hippocrates een invloed op het evenwicht tussen de 4 lichaamssappen?
    Hoe kon een dokter het evenwicht herstellen?
13. Wie is de vader van de geneeskunde? Wanneer leefde hij?
14. Mevrouw X is zwartgallig.
    Bespreek de oorsprong van deze uitdrukking.
15. Student X is een echte slijmbal.
    Bespreek de oorsprong van deze uitdrukking.
16. Wat is de eed van Hippocrates?
17. Geef 3 elementen uit de eed oorspronkelijke van Hippocrates.
18. Wat weet je van Celsus?
    Geef de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
19. Wat weet je van Soranus?
    Geef de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
20. Wat weet je van Galenus?
    Geef de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).

    

21. Was Galenus (130-200 na Christus) een filosoof?
     
22. Wie verbeterde er Galenus werk wat betreft anatomie, (het werk van de grote Grieks-Romeinse arts).
    Wanneer was dat?
    Wat was zijn nationaliteit?
23. Hieronder vier afbeeldingen.
    
    Welke afbeelding past bij welke term?
    flegmatische type
    cholerische type
    melancholische type
    sanguinische type
    Welke term past bij welke beschrijving?
    opvliegend van aard/choleriek
    kalm en bedaard/slijmbal
    levendig/warmbloedig
    neerslachtig/zwartgallig
    Welke verklaring past bij welke afbeelding/type/beschrijving?
    overheersing gele gal
    overheersing zwarte gal
    overheersing slijm
    overheersing bloed
    Bespreek de oorsprong van de woorden humor, humeur.
     

24. Het historische jeugdboek "Kruistocht in een spijkerbroek" (van Thea Beckman) speelt zich af, rond het jaar 1212. Op bladzijde 72 kan je lezen:
    "Ondanks slechte verbindingen deden berichten en geruchten in deze tijd snel de ronde. Tot tachtig mijlen in de omtrek was het lot van de stad Spiers bekend geworden. Iedereen wist hoe de burgers van die welvarende stad het kinderleger aanvankelijk zelfzuchtig hadden bejegend en hoe God hen diezelfde nacht het hemelvuur zond om hen voor hun hardheid te straffen. Slechts aan de vurige smeekbeden van de heilige kinderen hadden de burgers van Spiers het te danken dat alleen een deel van de stad werd verwoest."

    1. In welke periode spelen de kruistochten zich af?

    2. Welke Godsbeeld heeft men hier?

    3. Hoe kan men God beïnvloeden?

25. Wanneer situeer je de middeleeuwen?
26. Ik loop rond in de stad Ieper en tref er het Stedelijk Museum. Op een infobord bij een gebouw lees ik: St.-Godelievekapel van het Sint Jansgodhuis.
    Het gebouwtje maakte als wasplaats deel uit van het St. Jansgodshuis. Volgens sommige bronnen zou Godelieve van Gistel ca. 1070 in het godshuis de nacht hebben doorgebracht toen ze voor haar man Bertolf op de vlucht was van Gistel naar Boulogne.
    Godshuizen -bestemd voor opvang van zieken, pelgrims en reizigers verrezen nabij de stadspoorten. Dit 'passantenliedenhuis', zoals het vroeger genoemd werd, gaat terug tot een stichting ontstaan tijdens de crisisperiode (1270-1274) in de Ieperse lakennijverheid ten gevolge van een verbod op de uitvoer van wol.
    
    
    Vanaf welke eeuw was er in Europa een opbloei van handel en steden?
    In welke eeuw werden in vele Vlaamse steden hospitalen opgericht?
27. Wie zorgde in de middeleeuwen voor de zieken?
28. Leg de oorsprong van het woord hospitaal uit.
29. Wanneer werd het Sint-Janshospitaal in Brugge gesticht?
30. Door wie werd het Sint-Janshopitaal opgericht? Pas op laat je niet vangen!
    1. door de zusters Augustinessen
    2. in opdracht van de stedelijke gemeenschap
31. Ik loop rond in de stad Ieper. Niet ver van de Menenpoort staat een gebouw van 75 meter hoog.
    
    In de 12° eeuw werd hier een Romaanse kerk opgericht, maar in de 14° eeuw werd ze vervangen door een gotische hallenkerk, die zwaar heeft geleden onder de godsdienstoorlogen, onder andere de geuzen.
    De kerk werd tijdens de franse revolutie onder andere gebruikt als voedermagazijn. Tijdens de eerste wereldoorlog werd de kerk op de onderbouw na geheel verwoest. De wederopbouw gebeurde identiek zoals voor de oorlog met een hallentoren geflankeerd door 4 hoektorentjes.
    
    
    In welke periode situeer je het ontstaan van deze kerk? Geef de meest gekende naam voor dit tijdperk.
    Wanneer was de Franse Revolutie (jaar + eeuw)?
    Wanneer was de eerste wereldoorlog (jaar + eeuw)?
32. "In de middeleeuwen werden mensen die leden aan een besmettelijke ziekte opgevangen in pesthuizen en leprozerijen.
    Wat is de oorzaak van de pest en lepra?
33. Wat weet je van de ziekte de pest?
    1. Synoniem?
    2. Infectieziekte?
    3. Verwekker?
    4. Voorkomen?
    5. Besmettingsbron?
    6. Besmettingsweg?
    7. Incubatietijd?
    8. Symptomen?
    9. Diagnose (onderzoeken)?
    10. Behandeling (vroeger)?
    11. Preventie (vroeger)?
    12. Prognose?
34. Wat weet je van de ziekte de lepra?
    1. Synoniem?
    2. Infectieziekte?
    3. Verwekker?
    4. Voorkomen?
    5. Besmettingsbron?
    6. Besmettingsweg?
    7. Incubatietijd?
    8. Symptomen?
    9. Diagnose (onderzoeken)?
    10. Behandeling (vroeger)?
    11. Preventie (vroeger)?
    12. Prognose?
35. Vul aan, met de naam van "de grootste Belg".  Tweemaal dezelfde naam.
    Bij aankomst in Honolulu (1864) wordt ...................... bij gebrek aan priesters meteen tot priester gewijd. De melaatsenkolonie op Molokaï wordt al in het daaropvolgende jaar gesticht. Maar tot aan de komst van ....................................  blijven de lepralijders aan hun lot overgelaten.

36. Het historische jeugdboek "Kruistocht in een spijkerbroek" (van Thea Beckman) speelt zich af, rond het jaar 1212. Op bladzijde 72 kan je lezen:
    "Op het hoogtepunt van de roodvonkepidemie, drie dagen nadat ze het kamp hadden ingericht, stierven er dertig kinderen op een dag."

    1. Leg uit: epidemie

    2. Zoek betekenis van roodvonk in je "zakwoordenboek der geneeskunde".

    3. Hoe behandelde men in die tijd roodvonk?

    4. Hoe zou men nu roodvonk behandelen?

    5. Waarom waren ze toen niet bang van de dood?

37. Bespreek de functie van een barbier, doctor en chirurgijn.
38. Wat weet je van steensnijden of keisnijden?
39. Wat weet je van de schilder van "Het Laatste Avondmaal" en de "Mona Lisa".
40. Welke kunstenaar kreeg van de paus toestemming om menselijke lichamen te ontleden?
41. Wie is de auteur van "De Humani Corporis Fabrica Libri Septem", (Over de structuur van het menselijk lichaam)?
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
42. A. Vesalius verwierp een theorie over de anatomie van het menselijk lichaam die 1400 jaar had stand gehouden.  Van wie was deze theorie?
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
43. Wat weet je over William harvey?
44. Vul aan:  In Nederland vervaardigde ............................................................. (1632-1723) een krachtige microscoop uit één lens waarmee hij nietige organismen kon waarnemen, of 'kleine dierkens' zoals hij ze noemde.  In de 19° eeuw onderkende de Fransman ........................................................... (1822-1885) het verband tussen micro-organismen en ziekten.   In 1876 bewees de Duitse bacterioloog ............................................ (1843-1910) dat een ziektekiem de oorzaak is van antrax, een ernstige bacterie-infectie van vee die een enkele keer op mensen overgaat.
45. Wie is deze man?
    
46. Bespreek de ontdekking van het koepokvaccin.
    
47. Bespreek de oorsprong van het woord vaccinatie.
48. Wie is Vincentius a Paolo?
49. Waardoor werden pokken veroorzaakt?
    Wat waren de symptomen van pokken?
    Waaruit bestaat is de behandeling?
    Bestaat er een vaccin? Wie ontwikkelde dit vaccin?
50. Wat is de oorzaak van dysenterie?
    Wat zijn de symptomen van dysenterie?
    Waaruit bestaat is de behandeling?
51. Wat is de oorzaak van tyfus?
    Symptomen?
52. Wat is de oorzaak van cholera?
    Symptomen?
53. Wie is de "Lady with the lamp"?
54. Op 12 mei is er elk jaar de internationale dag van de verpleegkunde. Geef de oorsprong van deze datum.
55. Werden zwakzinnigen voor de 19° eeuw behandeld?
56. Hoe noemde men de huizen waarin krankzinnigen geboeid en gefolterd werden?
57. Geef een ander woord voor dollen.
58. Welke Gentse psychiater zorgde ervoor dat krankzinnigen een behandeling kregen? In welke eeuw was dat?
59. Wie leefde eerst? Sigmund Freud of Guislain.
    Guislain
60. Wie was de oprichter van onderstaande congregaties?
    1. de zusters van Liefde van Jezus en Maria
    2. de broeders van Liefde
    3. de broeders van Sint Jan de Deo
    4. de zusters van Kindsheid Jesu
61. Wie bedacht de rotatietherapie?
62. Wat typeerde de bouw van de krankzinnigeninstelling in Gent?
63. Met welk onderzoek meet men de stroomsnelheid van het bloed?
64. Wie lag aan de oorsprong van het blindenschrift?
    Geef de naam, de nationaliteit en de eeuw.
65. Van wie moest men voor het eerst zijn handen  wassen en ontsmetten voor het assisteren bij bevallingen?
    Geef de naam, de nationaliteit en de eeuw.
    
66. Wie beschreef de pathogenese van een embolie en een trombose
    Geef de naam, de nationaliteit en de eeuw.
67. Wie lag aan de oorsprong van de erfelijkheidswetten?
    Geef de naam, de nationaliteit en de eeuw.
68. Wie gaf zijn naam aan een werkwoord die het volgende betekent: "Bewerking waarbij een consumptieartikel, zoals melk of bier, zodanig wordt verhit, dat dit wel zijn gunstige eigenschappen blijft behouden, maar geen schadelijke micro-organismen meer bevat en dus langer houdbaar is."
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
69. Wie is de grondlegger van de microbenleer (microbiologie)? 
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
70. Wie zei: "De rol van het oneindig kleine lijkt me oneindig groot"?
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
71. Wie gaf zijn naam aan de verwekker van tuberculose?
    Geef de naam, de nationaliteit, de eeuw en de belangrijkste verwezenlijking(en).
72. Geef de naam van 4 bacteriologen en situeer hen in de tijd.
73. Wie lag aan de basis van de oprichting van het Rode Kruis?
74. Vul aan:  Tot ongeveer 1960 traden na een operatie meestal infecties op.  Den Schotse chirurg ............................................... (1827-1912) gebruikte carbolzuur als ontsmettingsmiddel.  Toen de Hongaarse arts ....................................................... (1818-1865) dokters kon overtuigen om, voor een bevalling hun handen te wassen, traden infecties van kraamvrouwen veel minder op.
75. Waarom schrijven verpleegkundigen vaak RR als ze de bloeddruk bedoelen?
76. Wie ligt aan de basis van de psychoanalyse?
77. Wie ontwikkelde de bloedgroepentheorie, het A B O-systeem?
78. Wie bereidde voor het eerst het hormoon dat de β-cellen van de eilandjes van Langerhans produceren? Hoe noemt dat hormoon?
79. Wie ligt aan de oorsprong van een RX?
80. Wie lag aan de basis van de ontdekking van radioactiviteit?
81. Hoe noemt men, het eerst ontwikkelde antibioticum? Wie ontdekte dat?

Extra werkmateriaal:

• Verkennende toets
• Vraagstelling bij 2 DVD's.

Opleiding tot gediplomeerd verpleegkundige                                                                                  HBO Verpleegkunde Ic dien Roeselare