De ervaringen van een NAVO-hoofdkwartier.


NATO Headquarters AAFCE at Ramstein
Vanaf begin oktober 1987 ruil ik de bossen van Kleine Brogel in tegen de bossen van Ramstein, een plaats op een tiental kilometer ten westen van Kaiserslautern in de Pfalz in de Duitse Bondsrepubliek, op een driehonderdtal kilometer van de heimat. AAFCE ofte Allied Air Forces Central Europe is er gevestigd en is het hoogste NAVO-hoofdkwartier dat de zes luchtmachten in Centraal Europa onder haar hoede heeft. Ik word aangeduid als de "executive officer" van de Engelse generaal, die er verantwoordelijk is voor de operaties.
Mijn eerste indrukken over mijn verblijf aldaar zijn uiteenlopend. De operationele plannen van de NAVO in duidelijke directieven neerschrijven, toepassen en controleren is weliswaar geen eenvoudige taak. Toch kan ik me niet van de indruk ontdoen dat de personeelsstructuur en de middelen eerder aan de rijke kant zijn. Niemand schijnt onder echte tijdsdruk te werken. Tevens bestaat bij velen de neiging, en zeker niet in het minst bij onze landgenoten, om redelijk wat tijd door te brengen op nationale bodem. Een werkweek is weliswaar voor velen niet erg aantrekkelijk namelijk op maandagmorgen met het vliegtuig vertrekken en op vrijdagnamiddag huiswaarts keren. Nochtans wordt weinig ondernomen om ons van de kwalijke reputatie, "as available as a Belgian", te ontdoen.
Mijn aanpassing aan de werkomgeving met zijn toch wel zeer strenge veiligheidsvoorschriften verloopt rimpelloos. Alle documenten van en naar mijn generaal passeren langs mijn bureau, soms ook wel eens de "British eyes only", die normaal enkel voor mijn Britse assistent bestemd zijn.
Regelmatig organiseren we conferenties met het senior management waarbij gepoogd wordt om over netelige problemen een NAVO consensus te bereiken. Minstens eens per jaar nemen we actief deel aan een grote NAVO oefening. Als stafchef van de dag- of nachtshift sta ik in voor de vliegoperaties vanuit het alternatief hoofdkwartier, ergens te velde in een tentenkamp of een vliegtuigloods. Wanneer volgens het scenario de bunker van Erwin wordt uitgeschakeld, neemt onze ploeg, met slechts één generaal, de planning van de vliegoperaties over. Ik onthoud dat de planningscyclus vrij lang duurt en dat de piloot in de cockpit een opdracht moet uitvoeren die te vaak gebaseerd is op te oude informatie.
Tijdens de zomer van 1988 word ik aangeduid als hoofd van de Taceval-divisie. In Centraal Europa word ik verantwoordelijk voor de tactische evaluaties van alle vlieg- en raketeenheden. Mijn evaluatiechefs gaan na in hoeverre de eenheden beantwoorden aan de NAVO-normen tijdens een realistisch oefeningscenario van een drietal dagen. Zij geven hun bevindingen weer in een gedetailleerd verslag, dat aan de nationale en NAVO autoriteiten wordt overgemaakt.
Nochtans komt Ramstein tijdens dezelfde zomer omwille van een dramatisch voorval in het wereldnieuws. Tijdens een airshow komen drie vliegtuigen van de Frecce Tricolori met mekaar in botsing. Een van de vliegtuigen komt in het publiek terecht. Meer dan veertig toeschouwers vinden de dood. Zoals velen met mij vraag ik me 's anderdaags op de plaats van het ongeluk af hoe dit kon gebeuren? Ik ben geneigd om mijn toenmalige Nederlandse collega en gewezen patrouilleleider te geloven. Indien meerdere patrouilles deelnemen bestaat de neiging om de limieten te verleggen. Een strenge supervisie en een gepast ingrijpen van de verantwoordelijke voor de airshow is een absolute noodzaak.
Alhoewel mijn taak als divisiechef mij uitermate bevalt, kan ik niet nalaten om al met enige aandrang uit te zien naar een terugkeer naar België. In totaal vier jaar los gekoppeld zijn van de eigen luchtmacht is naar mijn gevoel wat te veel van het goede. Tegen alle verwachtingen in krijg ik tijdens een Taceval van een Nederlandse vliegbasis via telefoon te horen dat ik in februari van 1989 commandant word van Kleine Brogel. Dit wordt de eerste mutatie in mijn loopbaan, waar ik al sedert geruime tijd naar uitkijk, en die me door een gelukkige samenloop van omstandigheden, vroeger dan verwacht wordt aangeboden. We zullen er in alle geval het beste van maken.