www.plantaardig.com
 

Ziekten en plagen bij komkommer, augurk, meloen en courgette

plaatje index

#Bacterievlekkenziekte (Pseudomonas lachrymans) (augurk, komkommer)
#Bleke-vruchtenziekte (komkommer)

#Echte meeldauw (het wit) (Sphaerotheca fuliginea)

#Fusarium-verwelkingsziekte (Fusarium oxysporum L sp. melonis) (meloen)

#Fusarium-voetziekte (Fusarium javanicum) (courgette)

#Komkommerbontvirus  (komkommer)

#Komkommermozaïekvirus (1) (komkommer, courgette)

#Komkommernecrosevirus (komkommer)

#Magnesiumgebrek

#Meloennecrosevirus (komkommmer)

#Mycosphaerlla (Didymelia bryoniae)

#Penicillium spec. (komkommer)

#Pseudo-slavergelingsvirus (komkommer)

#Pythium

#Rhizoctonia

#Sclerotinia (rattekeutelziekte)

#Stromijt Tyrophagus dimidiatus (komkommer)

#Valse meeldauw (Pseudoperonospora cubensis) (komkommer, augurk)

#Verticillium

#Zwartwortelrot (Phomopsis sclerotioides)


Bacteriehartrot (Meloen)


meloen, bacteriehartrot

HERKENNING. Bacteriehartrot komt alleen voor bij meloenen die vlakvelds worden geteeld. Als de hoofdscheut wordt getopt, ontstaat een stinkend natrot. Dit wordt veroorzaakt door de bacterie Erwinia carotovora subsp. carotovora. Hierdoor kunnen de planten weg vallen.

LEVENSWIJZE. Natrotbacteriën komen bij veel soorten planten voor. Ze ontwikkelen zich voornamelijk in dode delen van de plant. Meestal is een aantasting van levende planten een gevolg van een beschadiging of aantasting door insecten of schimmels. Het bacterieslijm wordt door werken in het gewas en door insecten overgebracht.

BESTRIJDING. * Cultuurmaatregelen.



Bacterievlekkenziekte
(Pseudomonas lachrymans)
(augurk, komkommer)


bacterievlekkenziekte

HERKENNING. Op de bladeren zien we hoekige vlekken met een enigszins doorschijnende rand. Onder vochtige omstandigheden bevinden zich aan de onderkant van de bladeren druppels met bacterieslijm. Later drogen deze op tot kalkachtige huidjes. Dergelijke vlekken zitten ook op de stengel en de vruchten. De plekken op de bladeren worden bruin. Deze plekken kunnen uit het blad vallen. In het blad ontstaan daardoor hoekige gaten. De vruchten gaan rotten.

LEVENSWIJZE. De eerste besmetting vindt meestal plaats via zaad dat is besmet. Onder invloed van temperatuur en vocht kan de infectie zich snel ontwikkelen. De optimale temperatuur hiervoor ligt tussen 20 en 25°C. De ziekte verspreidt zich via lucht die zich verplaatst en activiteiten die in het gewas worden uitgevoerd (snoeien, oogsten).

BESTRIJDING. * Stoom de grond * Gebruik niet-besmet zaaizaad.plaatje index


Bleke-vruchtenziekte
(komkommer)


bleke vruchtenziekten
Een gezonde en twee verfrommelde bloemen, aangetast door bleke-vruchtenziekte.

HERKENNING. De jonge bladeren in het gewas zijn kleiner en meestal donkerder van kleur. De nerven liggen dieper in het weefsel. Op oudere bladeren is een zwakke chlorose zichtbaar. De stengelleden blijven korter. De vruchten zijn bleek van kleur, korter dan normaal en van onderen iets verdikt. De bloemen zijn verfrommeld. Eik jaar komen op een beperkt aantal bedrijven aantastingen voor.

LEVENSWIJZE. De ziekte wordt veroorzaakt door een viroïde. Een viroïde onderscheidt zich van een virus doordat bij de eerste een beschermende eiwitmantel ontbreekt. De viroïde-deeltjes zijn vele malenkleiner dan de momenteel bekende virusdeeltjes. Het viroïde wordt tijdens werkzaamheden in het gewas overgebracht. Via zaad, grond of substraat kan het niet worden verspreid. Diverse onkruiden, aubergine, paprika en Petunia zijn dragers van het viroïde zonder dat symptomen daarvan zichtbaar zijn.

BESTRIJDING. * Bedrijfshygiëne.plaatje index


Echte meeldauw (het wit)
(Sphaerotheca fuliginea)



HERKENNING. Echte meeldauw veroorzaakt witte vlekken op de bladeren en stengels en kan een ernstige stagnatie in de groei veroorzaken.

BESTRIJDING.  * Teel zo mogelijk resistente rassen.  Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index


Fusarium-verwelkingsziekte
(Fusarium oxysporum L sp. melonis)
(meloen)


fusarium verwelkingsziekte

HERKENNING. Het eerste symptoom van deze ziekte is dat de stengel vlak boven de grond gaat bloeden (gommen). De bladeren krijgen een metaalglans en verkleuren soms geel. Vervolgens verwelkt de plant en ontstaat het witte en roze schimmelpluis. De vaatbundels zijn bruin verkleurd.

LEVENSWIJZE. Van deze schimmel komen verschillende fysio's voor.

BESTRIJDING. *  Stoom de grond * Gebruik resistente onderstammen.plaatje index


 Fusarium-voetziekte
(Fusarium javanicum)
(courgette)

fusarium voetziekte

HERKENNING. Op de voet van de stengel ontstaan rotte, natte plekken die in korte tijd door rotten. De vaatbundels zijn tot ver boven de aangetaste plek licht bruin verkleurd. Op de rotte plekken ontstaat later wit schimmelpluis. De plant sterft af.
LEVENSWIJZE. Zie onder Algemeen.
BESTRIJDING. * Stoom de grond.plaatje index



Komkommermozaïekvirus (1)
(komkommer, courgette)

komkommermozaïekvirus
komkommermozaiëkvirus

HERKENNING. Op de jongste blaadjes vindt u kringvormige geel-groene vlekjes, kringvormige figuren en slingerende lijnen. Op de oudere bladzijden komt geel mozaiëk voor. Het blad verkleurt in korte tijd geel. Soms gebeurt dit zonder dat symptomen van het virus zichtbaar waren. Aangetaste vruchten vertonen lichtgroene vlekjes, bultjes en kringvormige figuren. Bij temperaturen onder 21°C sterven de planten snel af. Bij een temperatuur boven 21°C blijven de planten veel langer leven en komen weinig afwijkingen in de vruchten voor.

LEVENSWIJZE. Een aantasting door komkommermozaiëkvirus treedt vooral 's zomers en in de herfst op wanneer veel gevleugelde bladluizen voorkomen. Bladluizen brengen het virus zeer makkelijk (non-persistent) over. Bij werkzaamheden in het gewas kan de mens het virus in geringe mate verspreiden. Een verspreiding via zaad of grond is niet mogelijk. Het virus heeft veel waardplanten, waaronder sla en onkruiden. Hierin kan het virus overblijven.

BESTRIJDING. * Houd de temperatuur boven 21°C * Bedrijfshygiëne * Voer regelmatig een bestrijding tegen bladluis uit.plaatje index



Komkommerbontvirus 
(komkommer)

komkommerbontvirus

HERKENNING. Op de jongste bladeren zien we donkergroene blaren (pokken) naast lichtgroene vlakke gedeelten. De oudere bladeren zijn vlak en vertonen een groen. mozaïek. De donkere delen van het blad groeien vaak gebobbeld uit. Op de vruchten zijn gewoonlijk geen symptomen zichtbaar. Alleen wanneer ze erg lang aan de plant blijven hangen, ontstaat soms een zwak mozaïek.

LEVENSWIJZE. Komkommerbontvirus wordt tijdens werkzaamheden in het gewas zeer makkelijk verspreid (oogsten, snoeien) Een verspreiding via kleding en fust is eveneens mogelijk. Het virus kan met het zaad overgaan. In grond of substraat kan het zeker een jaar overblijven. Ook via besmet oppervlaktewater kan het virus zich makkelijk verspreiden. Het kan niet door insecten worden overgebracht.

BESTRIJDING. * Geef het zaad een temperatuurbehandeling  Bedrijfshygiëne Stoom de grond zeer grondig.

plaatje index



Komkommernecrosevirus
(komkommer)

komkommernecrosevirus

HERKENNING. Op jonge bladeren zien we kleine, gele plekjes, die later groter en grijs. bruin van kleur worden. De vrucht vertonen geen symptomen. In combinatie met het komkommerbontvirus ontstaan op de vruchthuid ingezonken, licht gekleurde plekjes, die zijn omgeven door een donkergroene, waterige rand. Als de vrucht ernstig is aangetast, zijn grote stukken van het weefsel bruin en ingezonken.

LEVENSWIJZE. Komkommernecrosevirus wordt verspreid door de zwermsporen (zoösporen) van de schimmel Olpidium. De rustsporen (oösporen) kunnen lange tijd in grond, water of substraat achterblijven. Bovendien wordt het virus tijdens werkzaamheden in het gewas verspreid. Bij hoge temperaturen blijft de plant langer leven en komen minder symptomen op de vruchten voor. Bij te lage temperaturen sterven de planten af. Het virus is verwant aan het meloennecrosevirus. Komkommers die op de onderstam Cucurbita ficifolia zijn geënt, worden niet aangetast.

BESTRIJDING. * Stoom de grond of het substraat * Bedrijfshygiëne.plaatje index



Magnesiumgebrek

magnesiumgebrek

HERKENNING. De oudste bladeren verkleuren geel tussen de nerven. De grote nerven blijven groen. Bij een ernstig gebrek aan magnesium sterven de bladeren af. Dat gebeurt het eerst aan de rand.

OORZAAK. Magnesiumgebrek wordt onder andere veroorzaakt door een gebrek aan fosfaat, door overmatig water geven en een te lage pH. Op natte gronden met een slechte structuur komt veel magnesiumgebrek voor. Dat is, eveneens het geval bij geënte komkommerachtigen, die vroeg worden geplant. Een zware belasting van de plant kan een tijdelijk magnesiumgebrek veroorzaken.

BESTRIJDING.* Spuit het gewas met magnesiumsuifaat * Cultuurmaatregelen.plaatje index


Meloennecrosevirus
(komkommmer)


meleonnecrosevirus

HERKENNING. Op de jonge blaadjes zien we lichte vlekjes. Na enige tijd sterft het weefsel in die vlekjes af. De afgestorven pIekken zijn omgeven door een waterige, gele rand. Op oud blad zijn de vlekken groter. Ze vloeien samen tot grote, afgestorven vlekken. Uiteindelijk sterft de hele plant af. Vooral in de herfstteelt is komkommer erg gevoelig voor dit virus. De vrucht vertoont geen symptomen. In combinatie met komkommerbontvirus ontstaan op de vruchthuid ingezonken, licht gekleurde plekjes die door een waterige rand zijn omgeven. Het virus komt sinds enkele jaren voor; met name in steenwol, maar ook in teelten in de grond.

LEVENSWIJZE. Het meloennecrosevirus wordt voornamelijk verspreid door de zwermsporen van de schimmel Olpidium. De rustsporen kunnen lange tijd in grond, water of substraat overblijven. Het virus kan door werkzaamheden in het gewas (via sap) worden overgebracht. Overdracht door zaad of via insecten vindt niet plaats. Komkommers die op de onderstam Cucurbita ficifolia zijn geënt, worden niet aangetast.

BESTRIJDING. * Stoom de grond of het substraat * Bedrijfshygiëne.plaatje index


Mycosphaerlla
(Didymelia bryoniae)

mycospaerella

HERKENNING. Mycosphaerella kan bladeren, stengels, groeipunten en vruchten aantasten. De eerste symptomen zijn bruin tot zwart gekleurde resten van vruchtdeeltjes bij de knopen van de hoofdstengel. De vruchtlichamen zijn hierin als kleine, zwarte puntjes zichtbaar. Bij een aantasting van de stengelvoet kan de hele plant weg vallen. Een beginnende aantasting in het blad uit zich door kleine gele vlekjes in dat blad en misvorming van de bladrand. Als de aantasting uitbreidt, ontstaan bruine tot zwarte plekken. De vrucht kan zowel in- als uitwendig worden aangetast. Vaak is de vrucht bij het bloemeinde iets ingezonken. Als de vrucht door wordt gesneden, is binnenin een bruinverkleuring zichtbaar.

LEVENSWIJZE. Mycosphaerella houdt van vochtige omstandigheden. De schimmel vormt geslachtelijke (asco-sporen) en ongeslachtelijke sporen (conidiën). Deze bevinden zich in kleine bruin-zwarte bolletjes: de vruchtlichamen. De conidiën worden via waterspatten en oogstmesjes verspreid. De asco-sporen kunnen via luchtbewegingen over grote afstanden worden verplaatst. De schimmel overwintert in aangetaste resten van planten in en buiten de kas.

BESTRIJDING. * Bedrijfshygiëne * Cultuurmaatregelen, vooral klimaat * Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index


  Penicillium spec.
(komkommer)

penicilliumPenicillium

HERKENNING. Op de breukplaatsen van de bladeren en op plaatsen waar vruchten zijn geoogst: ontstaat een zacht-rotte plek. Op die plek ontwikkelt zich later een blauwgroen schimmelpluis. De stengel rot helemaal door, waardoor de plant gedeeltelijk afsterft.

LEVENSWIJZE. Penicillium-soorten ontwikkellen zich zowel op dood als levend organisch materiaal. De schimmel vormt alleenmaar vegetatieve sporen. Welke soort Penicillium deze aantasting veroorzaakt, is nog niet bekend.

BESTRIJDING. * Cultuurmaatregelen  *Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index


Pseudo-slavergelingsvirus
(komkommer)

HERKENNING. Bij de meeste virusziekten beginnen de eerste symptomen in de kop of het hart van de plant. Bij dit virus is dat juist niet het geval. Halverwege de planten ontstaan gele vlekken op het oudere blad. Deze vlekken zijn onregelmatig over het bladoppervlak verspreid. Pas later worden ook de jongere bladeren aangetast en neemt de vergeling toe. Het blijft een onregelmatig en willekeurig vlekkenpatroon. In de praktijk worden deze symptomen wel voor magnesiumgebrek aangezien, maar het vlekkenpatroon dat daarbij optreedt, is veel regelmatiger. Na verloop van tijd worden de bladeren geel-wit van kleur. Ze krullen meestal naar beneden om.

LEVENSWIJZE. Pseudo-slavergelingsvirus wordt uitsluitend door de kaswittevlieg overgebracht. Ook sla, andijvie en onkruiden worden door dit virus aangetast.

BESTRIJDING. * Bedrijfshygiëne * Bestrijd de kaswittevlieg.plaatje index


Pythium

HERKENNING. Op de grens van grond en lucht ontstaat lichtbruin natrot. De voet rot ter  plaatse door. De plant verwelkt en sterft af  De ziekte treedt meestal direct na het planten op.  Pythium kan ook de wortels aantasten. Er treedt een bruin natrot op.  Kenmerkend is dat de schors los is van de central cylinder.

BESTRIJDING. *Ontsmet de grond    *Cul tuurmaatregelen * Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index



Rhizoctonia
(broeipoot)

rhizoctonia

HERKENNING. De stengel is ter hoogte van het grondoppervlak ingedroogd, ingesnoerd en zwartbruin verkleurd.  Het merg blijft aanvankelijk gezond. Aangetaste planten blijven in groei achter en kunnen afsterven.

BESTRIJDING.  *Stoom de grond   * Cultuurmaatregelen  *Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index


  Sclerotinia
(rattekeutelziekte)

sclerotinia

HERKENNING. Op de plant komt een wit, wollig schimmelpluis voor. Hierin ontwikkelen zich later zwarte sclerotiën (rattekeutels). Ook de vruchten kunnen worden aangetast.

BESTRIJDING. * Stoom de grond  *Cultuurmaatregelen  * Bedrijfshygiëne *Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index



Stromijt
Tyrophagus dimidiatus (komkommer)

stromijt

HERKENNING. In de jonge blaadjes zien we kleine gaatjes met een witte rand. Later worden de gaatjes groter. Deze schade wordt door de stromijt veroorzaakt. De uitzonderlijk kleine mijt is bol van vorm, verplaatst zich snel en heeft lange haren op het achterlijf. De aantasting treedt kort na het planten massaal op, maar kan ook bij oudere planten voorkomen. Ook bij de teelt op steenwol komt dit beestje voor.

LEVENSWIJZE. De stromijt bevindt zich normaal in en op de grond en leeft van organisch materiaal. Incidenteel komen de stromijten in de planten voor waar ze schade veroorzaken. Alleen bij een hoge relatieve luchtvochtigheid kunnen ze zich boven in de plant handhaven.

BESTRIJDING. * Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index



Valse meeldauw
(Pseudoperonospora cubensis)
(komkommer, augurk)

valse meeldauw
valse meeldauw

HERKENNING. De eerste verschijnselen van valse meeldauw zijn kleine, gele vlekjes aan de bovenkant van de bladeren. Deze vlekjes zijn aanvankelijk onregelmatig van vorm, maar ze worden al snel hoekig door de scherpe begrenzing van de bladnerven. Aan de onderkant van het blad is een paarszwart schimmelpluis zichtbaar.

BESTRIJDING. *Cultuurmaatregelen * Voer een chemische bestrijding uit.plaatje index



Verticillium

verticillium

BESTRIJDING. * Stoom de grond * Cultuurmaatregelen.plaatje index


 

Zwartwortelrot
(Phomopsis sclerotioides)


zwartwortelrot PhomopsisZwartwortelrot Phomopsis sclertioïdes

HERKENNING. Het eerste symptoom van zwartwortelrot is dat de onderste bladeren geel verkleuren. De plant gaat vervolgens slap hangen. De hoofdwortels verkleuren geelbruin en de zijwortels sterven af. Met name het schorsweefsel wordt aangetast. Men kan dit er dan makkelijk af stropen. Bij bodemtemperaturen boven 20'C vormt de schimmel micro-sclerotiën. Deze zijn op de wortels als kleine zwarte puntjes zichtbaar. Bij een ernstige aantasting blijven uiteindelijk alleen de vaatbundels over.

LEVENSWIJZE. De micro-sclerotiën zijn de rustsporen van de schimmel. Deze kunnen zeer lang - soms wel tien jaar - in de grond overblijven. Vanuit de micro-sclerotiën tast de schimmel de wortels van waardplanten aan. De onderstam van meloen (Benincasa cerifera) wordt ook aangetast. De onderstarn van komkommer en augurk (Cucurbita ficifolia) is veel minder vatbaar, maar wordt bij een ernstige besmetting eveneens aangetast. In de teelt op substraat kunnen de matten worden besmet door stof dat met deze schimmel is besmet.

BESTRIJDING. * Stoom de grond * Ent op Cucurbita ficifolia * Bedrijfshygiëne.     plaatje index

Bronnen - Literatuur - foto's :

Ziekten en plagen glasgroenten in beeld, Ministerie van Landbouw en Visserij, CAD Gewasbescherming, Wageningen, 1987 Deze brochure is al  niet meer verkrijgbaar in gedrukte vorm en wordt daarom voor zuiver educatieve doeleinden gedigitaliseerd door Groenteninfo© Dit is het eerste deel over komkommer, augurk, meloen, courgette.


Nog meer over groenten


Erwten

Aubergine

Tuinbonen

Knol

selder

Wortelen

Rode kool

Paprika

Knoflook

Artisjok

Bloem

kool

Bl
mk2

Bonen

komkom

mer

Rode kool

Koolrabi

Veldsla

Babyleaf

Pastinaak

Rabarber

Spinazie

Selder

Aardbeien

Veldsla

Knol

venkel

Tomaten

Daikon

Kardoen

keuken

raap

Witloof

Plantajuin

Aardappelen

Courgettes

Rammenas

Broccoli

Chinese kool

De Groente & Fruit Encyclopedie
is vekrijgbaar bij uw plaatselijke
Horta winkel


Boekentip!
De Groente- en Fruit Encyclopedie met beschrijvingen van 99 % van alle groente- en fruit soorten en van alle technieken nodig om succesvol groenten en fruit te telen.



Winnaar Beervelde Award voor het beste Belgische tuinboek
.
- "...de compleetste encyclopedie wat groenten en fruit betreft..." (uit De Volkstuin) "...een prima doe-boek..." (uit Nest).
 Klik hier voor meer info en talrijke recensies over dit boek 
 
© Copyright  Luc Dedeene (Contact) & Plantaardig.com (1998-2009)
 Alle rechten voorbehouden.