Havensanering in de Noordzeedelta

Erik Ver Eecke

Havensanering in de Noordzeedelta

1. de plannen van de havenbesturen in de Noordzeedelta gaan uit van een 'traditionele' overdrijving van de groeiprognoses, waarbij elke haven een te groot aandeel van deze groei voor zichzelf opeist. Het gevolg is een waanzinnige, concurrerende en onafhankelijke groeihonger van alle havenbesturen in de Vlaams-Nederlandse Noordzeedelta. Rotterdam verlangt nieuwe terreinen op een tweede Maasvlakte. Een studie van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam komt tot een tekort van 2.355 ha tegen het jaar 2020; door het Nederlands Centraal Planbureau werd deze behoeftenraming als volkomen onrealistisch bestempeld. Antwerpen wenst de realisatie van het strategisch plan voor de Linkeroever, met de verdwijning van Doel en tientallen landbouwbedrijven. de bouw van twee open getijdedokken voor containerterminals en de verdieping van de Schelde tot 15,5 meter. Gent wil expansie met de bouw van het nieuwe Kluizendok en de latere bouw van een tweede zeesluis. Vlissingen wil met een laagwaterdiepgang van 18 meter en de bouw van een diepzeecontainerterminal een wereldhaven worden voor containervervoer. Zeebrugge wil functioneren als diepzee- en snelhaven en mikt op de expansie van roro en containertrafieken.

2. De verwezenlijking van de wensen van de havenbesturen zou leiden tot een ongeëvenaarde overcapaciteit, concurrentie en trafiekverschuivingen tussen de havens om elk hun deel van de zogeheten 'containerisatie' binnen te rijven. Een studie in opdracht van de Europese Commissie uitgevoerd door Ocean Shipping Consultants concludeerde dat de geplande capaciteitsuitbreidingen voor containerfaciliteiten in de havenrange Le Havre-Hamburg tegen  het jaar 2000 een overcapaciteit zouden doen ontstaan van 20 tot 40 procent.

3. De overinvesteringen leiden tot een enorme geld- en energieverspilling. te meer daar ze gepaard gaan met een voortschrijdende milieuverloedering. De vereniging Groen vzw vindt het ecologisch onverantwoord in Zeebrugge toekomstige inplanting te voorzien van nieuwe roroterminals in de achterhaven, aan getijdewater van het Boudewijnkanaal of van een kanaal ernaast, in rechtstreekse verbinding met de zee, omdat zoiets een vernietiging zou betekenen van het Europees vogetrichtlijngebied in de Zeebrugse achterhaven en een bedreiging worden voor omliggende dorpen.
Het Deurganckdok bij Doel en het onrealistische .strategisch plan Waaslandhaven' leiden tot onverantwoorde milieuverloedering. Een uniek vogelrichtlijngebied, 154 landbouwbedrijven en enkele dorpen worden bedreigd, tot aan de Nederlandse grens.

4. De Vlaamse overheid tilt tot nu toe niet zo zwaar aan de mogelijke negatieve gevolgen van een verdere verdieping van de Westerschelde voor de veiligheid van de bevolking achter de Scheldedijken en in de zeepolders. Een memorandum aan de Nederlandse regering over de verdieping van de Westerschelde kwam op de agenda van de Vlaamse regering.
Er moet nog altijd met Nederland worden gepraat. Verdere uitdieping van de Westerschelde vergroot de kans op overstromingen, is ecologisch nadelig en veel te duur. De verdieping zal leiden tot een afname van het intergetijdegebied. een toename van het overstromingsrisico en kustontzanding. Economisch zal een verdere uitdieping leiden tot een verdere verhoging van externe kosten.

5. Als een optimale Vlaamse en Europese havenpolitiek blijft ontbreken. zou het voorgaande in de toekomst catastrofale gevolgen kunnen hebben. Gemeenschappelijke en gecoördineerde infrastructuurplanning in het deltagebied van de Vlaamse en Nederlandse havens is een noodzaak. Er is immers het havendecreet met negatieve verdiepingseffécten. Geldverspilling en concurrentievervalsing. Verder worden alternatieven niet onderzocht, is er een gebrek aan inspraak, en ligt er een regeerakkoord op tafel met beloften, maar ook veel onzekere gevolgen.

6. Overleg tussen de verschillende belanghebbende partijen moet resulteren in het nemen van milieuvriendelijke en sanerende maatregelen voor een beter havenbeleid.
Als gevolg van bovenstaande vaststellingen dringt Groen vzw bij de regering ten eerste aan op regelmatig overleg met de Nederlandse havenbesturen en de Nederlandse regering om tot een gecoördineerde en billijk verdeelde planning van de haveninfrastructuur te komen, zodat samenwerking en afspraken de overhand krijgen op verspillende en verlammende concurrentie.
Verder wenst ze van de regering de opmaak van één plan voor alle Vlaamse havens tegelijk. waarbij de verschillende havens complementair zijn aan elkaar en de infrastructuur daarop afstemmen. Daarbij moeten onmiddellijk volgende dringende opties genomen worden:

1. Beperking van de baggerwerken in de Westerschelde en geen verdere verdieping.

2. De intrekking van de bouwvergunning voor het zinloze en milieuvernietigende Deurganckdok en maatregelen ter verbetering van de leefkwaliteit in Doel.

3. Een milieuvriendelijke ingreep in het 'Strategisch Plan Waaslandhaven' met de nadruk op 'inbreiding'. zodat het haventerrein op de Linkeroever beperkt blijft tot zijn huidige oppervlakte.

4. Voorrang geven aan het volledig benutten van de bestaande containerinfrastructuur in de voorhaven van Zeebrugge en investeren in meerdere dokschepen voor het goederenvervoer naar het achterland.

5. De huidige nog onbezette terreinen in het zuidwestelijk deel van de Zeebrugse achterhaven langs het Boudewijnkanaal behoren tot Europees Vogelrichtlijngebied en dienen als natuurgebied en bufferzone bevestigd en erkend te worden in een uitvoeringsplan van het Ruinitelijk Structuurplan.

6. Toekomstige terreinwinst in de Zeebrugse voorhaven moet nu al in het vooruitzicht worden gesteld voor de afbouw van de risicovolle en overbodige LNG-trafïeken.

Erik Ver Eecke
De Morgen, 17 januari 2000.

[Home page][Overzicht Doel Blijft][Jaaroverzichten]