TERUG OP DE PLAATS DIE IK NOOIT HEB VERLATEN
naar Tobias Schiff

Raamtheater op 't Zuid

Tobias Schiff doet het licht niet uit 's nachts. Want als hij het licht uit doet is hij ogenblikkelijk terug daar, op de plaats die hij nooit heeft verlaten.
De muziek, het schrijven, het schaken helpen hem de confrontatie met zijn demonen aan te gaan.
En in zijn nachtelijke gesprekken met zijn zus Lunia, probeert hij telkens weer te begrijpen.
Wat is er gebeurd? Hoe is het gebeurd?
Er zijn beelden die hij nooit meer kwijtraakt.
Er is het nummer op zijn arm.
Er is het altijd knagende schuldgevoel.
Maar er is ook zijn levensdrang, zijn humor, zijn ontroerend gevoel voor schoonheid.
En er is vooral zijn geloof in de kracht van het getuigen.

Een voorstelling over verleden en heden.
Over ontmenselijking en waardigheid.
Over gruwel en schoonheid.
Over wanhoop en moed.
Over leven na het overleven.

Tobias Schiff is een jongen uit een doorsnee joods gezin in Antwerpen. Zoon van een diamantkliever, broer van Lunia. De oorlog breekt uit en al snel komt er een einde aan zijn gewone bestaan. Als hij met zijn vader en moeder in de beestenwagons van een deportatiekonvooi terechtkomt krijgt die trein, zoals al die andere konvooien absolute voorrang. Het vernietigen van joden en andere bevolkingsgroepen of individuen die door de nazis als minderwaardig of bedreigend worden beschouwd is prioritair.
Tobias komt in verschillende concentratiekampen terecht. Hij wordt nummer 160275, het recht om een mens te zijn wordt hem en miljoenen anderen ontnomen. Maar hij overleeft.

• Iemand vraagt: “Hoe overleeft ge de kampen?”
Ik zeg: “Met 1000 toevalligheden.”

De optelsom van de slachtoffers van deze gruwelijk geperfectioneerde massale uitroeiďng, vastgelegd in statistieken met getallen, is onbevattelijk.
Tobias Schiff geeft met zijn getuigenis elke nummer, elke schim die niet terugkwam, weer een gezicht, een naam. Het inzoemen op zijn persoonlijk verhaal van angst, vernedering, van moed, van honger en uitputting maakt ieder verhaal dat schuilgaat achter elk slachtoffer van vervolging voelbaar.

• 'We liggen met 8 in 1 houten hok, scheef bed... als er 1 bougeert, moeten we alle 8 omdraaien... Ik ga slapen - dčnk ik, maar er zit een stuk brood voor het onbijt verstopt op m'n rug onder m'n vest! ... ik breek er een stukje af... een kruimel - 1 centimetertje... ik begin te bijten, te kauwen... nů ga ik slapen, maar er is daar nňg een stuk... ik denk nog 1 kruimel en ik... bon dat stuk brood dat haalt nooit de morgen!... bij niemand...'s Morgens moeten we 't dan stellen met wat gekleurd warm water... dat moet koffie voorstellen - dat is niks... Dan moeten we naar de toiletten zogezegd, op commando, gezamelijk op die putten, die stank, vuil... dat gewone stukske papier dat niet bestaat... staan ze d'r bij te kijken... Dat is die vernedering, om u maar neer te krijgen voor als het moment komt, dat zij beslist hebben... dat ge niet zult reageren en hen geen last bezorgen bij hun sinister werk...'

Een nacht, 52 jaar na zijn bevrijding. Zoals iedere nacht luistert Tobias Schiff uren naar klassieke muziek op de ene radio naast zijn bed en naar de BBC op de andere, tot de slaap hem inhaalt. Voor hem is er geen troost. Hij kan alleen vertellen en opschrijven.

• Iemand vraagt: “Hebt u nooit geprobeerd dat nummer op uw arm te verwijderen?” Ik zeg: “Wie zal mijn hoofd vervangen?”

Nu de laatste kampoverlevers stilaan verdwijnen is het van wezenlijk belang om hun verhaal te blijven vertellen.

' Wie luistert naar een getuige, wordt zelf een getuige.' (Elie Wiesel)

Met dank aan weduwe Schiff en de kinderen Schiff, Nathan Ramet, het Joods Museum van Deportatie en Verzet te Mechelen, Rab. A.J. Malinsky, Sabine Mols, Jeroen Tilkin, Kristin Arras, hondenschool Politie Halewijnlaan en de vele vrienden die ons hebben geholpen.

Regie en bewerking: Peggy de Landtsheer
Scenografie: Marc Cnops
Digitale scenografie: Harry De Neve / Quidam-Quidam
Kostuums: Erna Siebens
Regie-assistentie: Gitt Bolsens
Met: Ivan Pecnik en Frauke Mariën

Speelperiode: van vrijdag 9 november tot zaterdag 15 december 2007. do-vr-za om 20u, matinee op donderdag 29 november om 13u30 en zondag 25 november om 15u.