|
Wortelgroenten en vruchtgroenten : vergeet de kalium niet!
Kalium behoort samen met stikstof, fosfor en magnesium tot de vier
elementen die onze groenteplanten in grote hoeveelheden nodig
hebben. Stikstof, Fosfor en Kalium worden meestal in de formule
N-P-K op de meststofzakken aangeduid. Heel dikwijls vinden we
bij deze formule ook + Mg, wat wijst op het feit dat deze
meststof ook verrijkt werd met Magnesium.
Alhoewel kalium op zich de plant niet sneller doet groeien (dat
is eerder voorbehouden aan stikstof) is het toch een zeer
belangrijk element voor de algemene kwaliteit van de plant.
Bemerk dat telkens als er gesproken wordt van kaliumgebrek, we
wel degelijk bedoelen kaliumgebrek in de plant. Want zelfs bij
een voldoende hoge kaliumvoorraad in de bodem kan kaliumgebrek
optreden. Waarom dit zo is wordt wat verderop in dit artikel
besproken.
Nut van kalium
Een gebrek aan kalium in de plantkan heel wat onvermoede problemen in de
groentetuin teweeg brengen.
Om dit te begrijpen moet je weten dat kalium onder andere de
waterhuishouding in de cel gunstig beïnvloedt. Het element zorgt ervoor dat de
cel het water beter kan vasthouden, ook onder moeilijke omstandigheden. Indien
er niet voldoende kalium aanwezig is in de cel zal deze bij vochttekort of
vochtovermaat in de grond teveel krimpen of te sterk opzwellen. Daardoor kan de
cel beschadigd worden. Eén beschadigde cel is niet erg natuurlijk, maar indien
er tientallen beschadigd worden ontstaat er een probleem. Dan wordt de schade
ook uiterlijk aan de plant merkbaar.
Symptomen van kaliumgebrek op de bladeren.
Eén van de symptomen is de "randjesziekte". De bladranden worden bruin en
krullen in opwaartse richting. Daarmee gepaard zien we ook dikwijls een
vergeling van het blad, met de grootste intensiteit aan de randen. Ook de nerven
blijven langer groen. Nochtans is dit een vorm van gebrek die slechts voorkomt
bij kaliumgebrek van vrij hoog niveau. Randjesziekte wordt dan ook niet zo heel
veel waargenomen.
Kaliumgebrek bij tomaat
Uit : Fotoboek ziekten tomaat
http://www.ping.be/groenteninfo/ziektentomaat/fotopagina1.htm
Kaliumgebrek bij chinese kool
Uit :Potassium Deficiency Index
http://aggie-horticulture.tamu.edu/syllabi/601/kmap.htm
Symptomen van kaliumgebrek bij vruchtgroenten
Er zijn namelijk andere gebrekkenmerken die al vroeger optreden en meer
schadelijke gevolgen hebben voor de oogst.
De vruchtkwaliteit van vele vruchtgewassen wordt negatief beïnvloedt door
kaliumgebrek.
Slechte kleuring
Tomaten zullen een slechte kleuring vertonen (wankleurigheid of gevlamde
tomaten). Vele cellen en vaatbundels in de vrucht zijn beschadigd doordat de
plant de vrucht gebruikt als waterbuffer. 's Nachts en op bewolkte dagen wordt
de vrucht gebruikt als waterreservoir en is er een watertransport naar de
vrucht. Bij zonnig en warm weer is er veel verdamping en zal de plant een
gedeelte van de watervoorraad in de vrucht aanspreken. Deze voortdurende
wisseling in watergehalte vereist een goed watervasthoudend vermogen van de
cellen, wat bij kaliumgebrek niet het geval is. Daardoor raken op termijn
vele cellen beschadigd. Deze cellen kunnen dan ook niet meer overgaan van de
groene naar rode kleur.
Wankleurigheid bij tomaat uit
Tomatoes: Internal Browning and Graywall
(Blotchy Ripening).
http://vegdis.cas.psu.edu/VegDiseases/identification/tomibg.html
Zachte vruchten
Kaliumgebrek bij vruchtgroenten veroorzaakt ook zachtere vruchten. Het is
duidelijk dat ook hier een slechte waterhuishouding van de cellen aan de basis
ligt. Er wordt teveel water in de cellen opgeslagen.
Minder goede smaak
Ook de smaak van vruchtgroenten wordt bij kaliumgebrek ongunstig beïnvloedt.
Logisch, vruchten die meer water bevatten zijn niet alleen zachter, maar hebben
ook een lagere concentratie aan zouten en suikers.
Bewaring
Voldoende kalium zal er ook voor zorgen dat de vruchten minder snel rotten
bij de bewaring. Een rechtstreeks gevolg van de kleinere waterinhoud en de
betere hardheid van de vruchten
Symptomen van kaliumgebrek bij wortelgroenten.
Knolselder, wortelen, witloof, pastinaak, knolvenkel, rode biet, ajuin, sjalot
zijn alle tuk op een extra dosis kalium.
Vooisheid
Bij kaliumgebrek kunnen de ondergrondse bollen, knollen of wortels (of de
bovengrondse verdikte stengel zoals bij knolvenkel) soms het water niet
voldoende vasthouden met meer kans op vooisheid tot gevolg.
Bewaring
Bij een tekort aan kalium zal de wateropname te groot zijn, met zachtere
wortels of knollen tot gevolg. De bewaarbaaarheid van vele wortelgroenten zal
dan te wensen over laten. De cellen zijn door hun grotere waterinhoud
gevoeliger voor aantasting door schimmels of bacterieën.
Kleuring
De mooie oranje kleur bij wortelen zou wel eens wat bleker kunnen uitvallen
bij een gebrek aan kalium in de wortel.
Dikkere wortels
Door de gebrekkige waterhuishouding en het te sterk wisselend vochtniveau in
de ondergronds plantendelen zal uiteindelijk de omvang en het gewicht van de
oogst ook lager uitvallen.
Oorzaken van kaliumgebrek
De grond
Op lichtere grondsoorten zal tijdens de winter meer uitspoeling optreden dan
op zwaardere gronden. Op de zwaardere gronden wordt kalium beter vastgehouden in
het klei-humuscomplex, waardoor de uitspoeling bijna te verwaarlozen is. Verder
zal leem en kleigrond door de verwering van nature kalium produceren.
Op zandgronden en zandleemgronden kan je dus best een extra hoeveelheid kalium
toevoegen.
De pH
Calcium benadeelt de opname van kalium. Op gronden waar bekalkt werd of de pH
vrij hoog is moeten we ook een extra hoeveelheid kalium voorzien.
Gebruik van de verkeerde meststoffen
Als je vrucht- of wortelgroenten teelt kies je best voor een meststof waar
het gehalte aan kalium minstens het dubbele is van het gehalte aan stikstof.
Voor lichtere grondsoorten of gronden met een hoge pH zal dit 2,5 maal het
gehalte aan stikstof mogen zijn. Doordat dit niet altijd mogelijk is
zullen we een andere oplossing moeten zoeken. Dit wordt verder besproken bij
'adviezen'.
Adviezen
Bij veel scheikundig samengestelde meststoffen is de hoeveelheid kalium
verhoudingsgewijs eigenlijk te klein.
De meeste organische samengestelde commerciële meststoffen lijden ook aan dit
euvel.
Een scheikundige meststof met samenstelling 12-12-17 (stikstof-fosfor-kalium)
bevat verhoudingsgewijs te weinig kalium. Eveneens zo voor een organische
meststof 6-7-9 waar ook een duidelijk tekort aan kalium is.
Moet je nu direct andere meststoffen aanschaffen? Nee, er bestaat een betere
en goedkopere oplossing die geschikt is voor zowel de biologische als
traditionele groenteteler.
Patentkali is een delfstof uit de zoutmijnen die gebruikt wordt als meststof in
beide teeltwijzen. Door zijn hoge gehalte aan kalium (30%) en zijn lage algemene
zoutgehalte is deze meststof een aanrader voor de groentetuin. Mooi meegenomen
is dat Patentkali ook 10% magnesium bevat. Daar hoeven we ons dan ook geen
zorgen meer over te maken, omdat dit meestal wel ongeveer in de juiste
verhouding is.
Hoeveel patentkali moeten we dan eigenlijk toevoegen? Stel je strooit een
meststof 12-12-18, wat dus eigenlijk 6% kalium per kg kalium te weinig is.
Ideaal zou immers zijn 24% kalium in plaats van 18%. Als je van die
meststof 1 kg strooit zal je nog 200 g (30%/5) extra patenkali moeten
strooien. Voor lichtere gronden zullen we daar nog eens 200 g extra patentkali
bovenop doen om de uitspoeling tijdens de winter te compenseren.
Een organische meststof van 6-7-9 strooien zal per kg meststof een tekort
teweeg brengen van 3% kalium. ideaal is hier immers 12% kalium. Voor iedere kg
die we van deze meststof strooien zullen we een extra hoeveelheid van 100g
Patentkali strooien.
Dit artikel is geen wetenschappelijk artikel en is derhalve niet volledig in
de omschrijving van de effecten van kalium op de plant. Het omschrijft enkel de
effecten van kaliumgebrek op de uitwendige en inwendige kwaliteit van enkele
groentesoorten.
| 
