Oktober 2007

Eeuwige Ganga

De betekenis van de Gangesrivier in India blijft uniek en fascinerend. Haar bekendheid evoceert het ganse panorama van India’s geschiedenis, opkomst en verval van grote heerschappijen, waarbij aan haar oevers vele steden en bedevaartcentra ontstonden welke op religieus en cultureel vlak nog steeds een rol spelen. Zo werd met de tijd de Ganges voor de Hindoes de meest heilige en vereerde rivier van de wereld. Het is zeker niet de lengte welke deze rivier zo belangrijk en bekend maakt. De totale loop vanaf de bron (of bronnen) in de hoge Himalaya tot aan de zeemonding, de Sunderbans aan de Golf van Bengalen, is zowat 2.500 km.

Het bezoek aan de vele bedevaartoorden langs haar oevers, het baden in haar heilbrengende water, het drinken van het Gangeswater, het sterven aan haar oevers en het zich laten verassen gevolgd door de asuitstrooiïng in deze rivier, dit zijn zowat de diepste verlangens van praktisch iedere Hindoe doorheen de eeuwen. Zo wordt de Ganges ook aanbeden bij gevreesde droogteperiodes of bij rampzalige overstromingen. Dit vinden we reeds terug in de Mahabharata (200 voor Chr. – 400 na Chr.) alsook in de Vishnu Purana (circa 200 na Chr.). Indien men de Ganges aanbidt wordt men verlost van zonden en kan men het Vishnupada (de hemel) bereiken. Zelfs ziektekiemen van o.a. cholera en dysenterie zouden volledig worden vernietigd?. Ook als waterweg en als irrigatiemiddel brengt de Ganges erg vruchtbare oogsten voort.

	De volksverering van deze rivier doorheen gans India bewijst dat de Ganges door iedereen wordt beschouwd als heilzaam voor gezondheid en voorspoed, welvarend in de zuivering en loutering der zonden, al bij al als de “Moeder Ganga”. Niet alleen de vroegere Ariërs, maar eveneens het Jaïnisme en het Boeddhisme ontstonden en bloeiden er. Vanaf haar bronnen in Gaumukh in de Himalayaketen tot de grote ontmoetingsdelta met de Golf van Bengalen toont dit ganse stroomgebied ons sporen van een levendige en bewogen geschiedenis van in de verre Oudheid. Als cultusobject voor zoveel miljoenen Hindoes is deze rivier eveneens de voedster van een groot bevolkingsdeel van Noord India. Zo is nog steeds voor een massa vrouwen en mannen een bedevaart naar deze Ganges een fundamentele handeling geworden. De onderdompeling in dit zuiverende Gangeswater en de rites die dit vergezellen, met hun verschillende variaties naar gelang de regio, dragen bij tot vervulling van ieders lot. Zo, uit de blauwe schittering van gletsjers in de hoge Himalayazone, waar de Ganges opduikt uit sneeuw en ijs, uit de schoot der aarde, trekt zij reeds daar, hoog in de bergen, devote en dolende sadhoes aan. Volgens legenden is haar kracht, zoals haar onstuimige afdaling op aarde alleen mogelijk dank zij de god Shiva die de Ganges laat afdalen via talrijke watervallen langsheen haar verwarde haarlokken. Hiermee roept dit kolkende water in deze koude bergregio met het door de bergen versterkt dondergeraas de mystieke geboorte van deze verlossende en heilbrengende rivier op. Shiva is één van de samengestelde krachten der fundamentele trilogie van het Hindoepanteon. Zij is de middelpuntvliedende kracht van vernietiging, maar eveneens is zij de god van de schepping. Vishnu stelt de middelpunt-zoekende kracht van de samenhang voor: de beschermende god. Ten laatste, Brahma, als het onmetelijke Zijn welke de wereld denkt.
In Varanasi (Bénarès, Kashi), de religieuze hoofdstad van Shiva aan de Ganges, de heilige en eeuwige stad waar elke Hindoe de treden van de ghats wenst af te dalen, komen massa’s vrouwen, mannen en kinderen vanuit alle Indische staten, zich reinigen, zuiveren, louteren in deze hoogst uitzonderlijk rivier. Ook is Benares een bevoorrechte plek om te sterven, zijn as te laten verspreiden in die stromende Ganges en zich wellicht te bevrijden uit de kringloop van wedergeboorten. In deze erg landbouwgebonden regio, wordt de komst van het regenseizoen steeds met uitbundigheid begroet. Deze aangeslibde erg vruchtbare Gangesvlakte levert overvloedige oogsten, in het bijzonder van rijst, suikerriet en allerhande oliezaden. Het verklaart ook het grote aantal Indiërs die in deze uitgestrekte Gangesvlakte leven (een derde van de Indische bevolking), in de 3 staten Uttar Pradesh, Bihar en West-Bengalen. Van al deze positieve eigenschappen wordt de verontrustende hoge graad van watervervuiling, en dit voornamelijk aan de “ghats” in Varanasi, erg aangevochten, zodat er nu een groot waterzuiveringproject in uitvoering is. Van al de bekende steden aan de Gangesoevers is Varanasi met zijn 70-tal ghats, één van de oudst bewoonde steden ter wereld en één van de oudste pelgrim-steden sinds meer dan 2.500 jaar! Zo worden er bad-festivals gehouden bij de conjunctie van de planeet Jupiter met de Zon, de Aarde en de Maan enz. Dit zijn steeds erg druk bijgewoonde voorname gelegenheden, waarbij men speciale gunsten kan verwerven.
Zoals de Kumbh Melas in Allahabad, bij de samen-vloeiing van de Yamunarivier met de Ganges, waar een 15 miljoen Hindoes samenkomen om zich te zuiveren in het Gangeswater, een integraal en essentieel deel van de Indische cultuur. Al deze zich jaarlijks herhalende sfeerscheppingen en riten begeesteren nog steeds zovele Hindoes en geven deze erg boeiende kleurvolle picturale Gangeswereld een eeuwig karakter en brengen natuurkrachten tot filosofische reflectie. Zijn dan de mens als pelgrim de bewegende Gangesgolven, de werkelijkheid die God verdoezelt, de stille Oceaan... onbereikbaar? Toch een unieke kennismaking met een nog levend facet van dat bijzonder waardevolle Indische erfgoed van een eeuwenoude cultuur.