Onze illustere naamgenoot Frans Jozef Theodoor Van der Donckt leek wel voorbestemd om een vooraanstaande rol in de maatschappij te vervullen.

Uit de bijgaande kwartierstaat  blijkt immers dat hij een telg was uit een  geslacht dat drie opeenvolgende generaties griffiers voortbracht voor het Land & Baronie van Schorisse, en sinds de 15de eeuw quasi onafgebroken baljuws, schepenen of burgemeesters leverde in de omliggende gemeenten. 
Als  zoon van een vooraanstaand Oudenaards advocaat ging hij geneeskunde studeren aan de Gentse Universiteit, vestigde zich als huisarts te Kruishoutem en trouwde er in 1821 met een jongedame van het gefortuneerde geslacht Vyvens uit Huise.

Loopbaan

In 1831, meteen na de oprichting van het Belgisch koninkrijk, wordt hij schepen, en in 1836, als de provinciestructuur wordt opgezet, provincieraadslid. Hij wordt aangesteld als burgemeester van Kruishoutem in 1848.
De jaren tevoren had hij zich bijzonder verdienstelijk gemaakt door onverschrokken zijn plicht te vervullen o.m. toen een bijzonder hevige cholera-epidemie Kruishoutem en omstreken teisterde en talloze slachtoffers maakte, waaronder zelfs drie geestelijken en drie geneesheren. Bovendien kende ons land in die periode mislukte aardappeloogsten met hongersnood en veel miserie tot gevolg.
Op 8 juni 1852 wordt hij lid van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, en in 1856 verheven tot Ridder in de Leopoldsorde.
Een wel erg lovende tijdgenoot weet ons verder nog te melden dat hij geen enkele plenaire of commissievergadering oversloeg en derhalve zijn huisartsenpraktijk opzegde, hoewel het lidmaatschap van de Kamer toen blijkbaar onbezoldigd was. Steeds volgens dezelfde bron  gaf hij blijk van een brede belangstelling voor 's lands economie, landbouw, en .. jawel, voor de Vlaamse Beweging .. (*)
Hij bleef lid van de Kamer tot aan zijn dood in 1878, en werd er opgevolgd door Edmond Van Brabandt, eveneens  Kruishoutemnaar en bovendien ook verwant met de familie Vyvens.
Als burgemeester ijverde hij voor de bouw van de nieuwe kerk (1855), een nieuw gemeentehuis en een gemeenteschool (1875). Hij zorgde voor de oprichting van de brandweer door o.m. twee draagbare pompen aan te kopen (1850).
Het was ook op zijn initiatief dat in het oude gemeentehuis, gelegen in het Pompstraatje, een leerwerkhuis of weefschool werd ingericht. Dat bezorgde hem toen heel wat nationale weerklank.
Tevergeefs heeft hij echter gepoogd om een spoorlijn langs Kruishoutem te laten aanleggen. Dat plan werd blijkbaar ook door de plaatselijke bevolking met veel argwaan bekeken.

Patrimonium

Het echtpaar Van der Donckt huisde te Kruishoutem in de Hoogstraat. In een riante woning, toen een van de mooiste van de gemeente, met aangelegde tuin, koetshuis, vier paardestallen.
Men kan hen gerust onder de categorie grootgrondbezitters rangschikken. Volgens de kadastrale leggers van Popp bezaten zij te Kruishoutem en omgeving (Nokere, Wannegem, Huise, Mullem) 163 bunders of circa 244 ha. grond en 57 huizen en hoeven, voor een totaal belastbaar inkomen van ongeveer 12.398,37 fr. Hun dochter Eulalie staat ook vermeld in deze gemeenten als eigenares van ongeveer 61 ha. en 11 huizen voor een belastbaar inkomen van 2.316,25 fr. In aug.1860 kocht hij het kasteel met landerijen van Roborst. Niet om er te wonen maar om het te verkavelen en het terug te verkopen (**)

Zij verbleven echter ook in hun woning te Brussel, en vaak op hun buitengoed te Sint-Kornelius-Horebeke.
Ook dit was een riant optrekje. Een erfenis van zijn grootvader die het in 1702 liet (om)bouwen tot een prestigieus neerhof met herenwoning. In de Horebeekse volksmond wordt het nog steevast "Le petit Chateau"  genoemd, al is het neerhof al lang omgevormd tot plaatselijke basischool, en is het herenhuis na een kloosterfase een "Vluchtheuvel" geworden.

Beide echtgenoten liggen begraven op het kerkhof te Kruishoutem alwaar hun monumentale grafstede nog te zien is. Maar ook te Sint-Kornelius-Horebeke, op het kerkhof tegen de zuidermuur van de kerk herinnert een gedenksteen aan de achtenswaardige familie en nodigt de passant tot een schietgebed: Het is een heilig gedacht van voor de overledenen te bidden (II Mach. XII.46).

Het aanzienlijk patrimonium en vermogen van het echtpaar Van der Donckt-Vyvens ging over in handen van de enige dochter, eveneens rijk getrouwd met notaris en eveneens kamerlid, Philip De Kepper uit Hamme. Dit huwelijk bleef kinderloos zodat hun bezittingen uiteindelijk door verwantschap terecht kwamen bij Edmond van Brabandt, opvolger in de Kamer van Frans Jozef Theodoor Van der Donckt.
 

(*)  E.Bochart, Biographies des membres des deux chambres législatives, 1857-58. Brussel, 1858, p. 101
(**) Rooborst, ses Seigneries, ses Seigneurs  in H.O.K. van Oudenaarde, jrg. 6, p.65 - 89.

 - Met dank aan Imelda D'Huyvetter, Regina De Rodder & Paul Herman voor inlichtingen & illustratiemateriaal.