Nieuwe pc's bij Vertaalbureau Motte

Eéntje is geentje. En ze toonden me er nog meer...

Vertaalbureau Motte heeft zijn pc's geüpgraded. Onze blogreporter kon daardoor een interview afnemen waarin de chief of chiefs van het bureau ons meer inkijk gaf in de achtergronden van de keuzen die bij de computeraankoop van een vertaalbureau worden gemaakt.

Blogreporter: "Kunt u ons iets vertellen over jullie aankoopstrategie voor computers?"

Peter Motte: "Het is tegenwoordig veel moeilijker dan vroeger om als vertaalbureau bij de tijd te blijven met je computerpark."

BR: "Is het dan zo veel duurder geworden?"

PM: "Nee, helemaal niet. Het is tegenwoordig zelfs veel goedkoper dan een jaar of tien geleden. Maar vertalers werken met woorden, niet met beelden, en sinds 2000 worden computers afgestemd op werken met beeld. Bijvoobeeld: de extra instructies die aan microprocessors worden toegevoegd, hebben bijna altijd met beeldbewerking te maken. Soms ook wel eens met spraakherkenning. Met bestandsverwerking pur sang, wat bij vertalen veel voorkomt, heeft het nog maar weinig te maken."

BR: "En dat is een probleem?"

PM: "Dat is een probleem in die zin dat je als vertaler de hedendaagse pc niet meer nodig hebt omwille van zijn capaciteiten. We kunnen er niets meer mee aanvangen. Maar de nieuwste programma's werken soms alleen maar onder jongere besturingssystemen, en die systemen draaien alleen maar op jonge moederborden. En die jonge moederborden gebruiken jonge processors."

BR: "En daar ligt het echte probleem?"

PM: "Ja, omdat wij tegenwoordig eigenlijk moeten investeren in pc's waarvan de technische vooruitgang ons in de grond niets meer oplevert. Het is alsof alle auto's minstens 250 per uur kunnen rijden, terwijl je niet sneller kunt dan 120 omdat je in de file staat. Er zijn altijd mensen die met plezier zo'n snelle auto kopen, maar er ook die hun geld liever aan wat anders uitgeven. En dan is het vervelend als je beseft dat je moet betalen voor iets dat je niet kunt gebruiken."

BR: "Maar jullie hebben toch de computers van Vertaalbureau Motte opgevoerd?"

PM: "Opgevoerd is het woord niet. Het zijn niet de oude machines waar we een nieuwe processor ingeplant hebben. Het gaat wel degelijk om nieuwe machines. De oude verdwijnen niet. Daardoor hebben we nu een breder scala aan computers en besturingssystemen ter beschikking, en dus ook een grotere keuze aan programma's. Tekstverwerking krijgt bij ons altijd voorrang, maar ook rekenbladen zijn belangrijk. Wat je zeker niet mag onderschatten zijn gespecialiseerde programma's en woordenboeken. Vooral die laatste twee categorieën kosten veel geld."

BR: "Maar voor woordenboeken heb je toch geen nieuwe pc's nodig?"

PM: "Als ik zeg 'woordenboeken' dan bedoel ik woordenboeken die op cd of op dvd staan."

BR: "Is internet dan niet voldoende? Met Wikipedia vind je toch gemakkelijk veel informatie?"

MP: "Wikipedia is een lastig geval. Doordat de artikelen worden bijgehouden door vrijwilligers en amateurs, gebeurt dat niet systematisch. Je kunt uitstekende ingangen hebben, maar als de auteurs ervan hun belangstelling verliezen, kunnen de teksten al na een paar jaar verouderd zijn. Of de fouten blijven erin staan. Wikipedia vergeleek ooit zichzelf met de Encyclopaedia Britannica, en wees er toen op dat er minder fouten op Wikipedia stonden. Maar ze verzwegen dat ze erg veel artikelen overnamen uit oude afleveringen van de Encyclopaedia Britannica waarvan de rechten zijn vervallen, vooral over geschiedkundige onderwerpen. Maar er staat ook soms verkeerde informatie op Wikipedia."

BR: "Dus die Wikipedia is te vermijden?"

PM: "Het is geen waardeloze informatiebron, maar je moet er wel voorzichtig mee zijn. Behalve Wikipedia heb je nog andere bronnen op Internet. Er wordt wel eens gezegd dat je tegenwoordig minder moet weten dan vroeger, omdat je alles op internet kunt vinden. Maar dat klopt niet, omdat je zelfstandig de kwaliteit van de bronnen moet kunnen beoordelen. Op internet wordt goede en slechte informatie zomaar door elkaar gegooid. Dat is het grote probleem: alles staat door elkaar. Je stopt een zoekterm in een zoekmachine, en hup! je wordt overspoeld door een enorme lijst bronnen waarin de zoekterm voorkomt."

BR: "Handig toch?"

PM: "Ja, maar... Je moet om te beginnen die zoekterm kennen. En waar haal je die? Ofwel ken je hem al, ofwel vind je hem in..."

BR: "In woordenboeken?"

PM: "Precies, ja. Je kennisvergaring moet ergens beginnen. Het begint vooral in het onderwijs, onder andere omdat je daar leert lezen. Maar je moet dat aanvullen met eigen onderricht. Woordenboeken zijn maar één bron. Er zijn ook nog encyclopedieën, tijdschriften, kranten, non-fictieboeken, een of andere hobby... En ja, Internet is een belangrijke aanvulling. Maar je moet altijd in staat zijn om wat je vindt te beoordelen. En Internet eist nog meer dan andere bronnen dat je zelf een oordeel kunt vellen over informatie die je krijgt."

BR: "En daarom die woordenboeken op cd en dvd?"

PM: "Inderdaad, als betrouwbare basis. Ook om de recentste woordenboeken en dergelijke te kunnen gebruiken, hebben we af en toe nieuwe computers nodig. Gelukkig zijn de woordenboekenmakers wel zo slim om ervoor te zorgen dat hun uitgaven flexibel genoeg zijn om ook op oudere systemen te kunnen draaien. Er bestaan wel online versies van sommige woordenboeken, maar die zijn niet gratis, en kunnen op termijn duurder zijn dan papieren of cd-rom-versies."

BR: "Maar nu zijn jullie dus wel sterker uitgerust."

PM: "Jazeker. Maar niet alle problemen zijn opgelost."

BR: "Hoezo?"

PM: "Wel, een computer is één ding, maar uiteindlijk is dat maar een dom blok. Het zijn de programma's die het 'm doen. En eigenlijk zijn die programma's niet meer dan slimme aapjes. Je hebt enorm veel informatie nodig om er iets aan te hebben."

BR: "Daarom die woordenboeken."

PM: "Ja, maar ook onze vorige vertalingen. Een vertaalbureau bouwt in de loop der jaren een enorm archief op. Dat is als het ware onze vastgelegde ervaring. Je zou kunnen zeggen: we hebben onze ervaring geattesteerd in computerbestanden. En die bestanden moeten ook allemaal naar de nieuwe computers worden overgebracht. Wat pas kan nadat de noodzakelijke programma's werden overgebracht. Er kruipt veel tijd in het opzetten van een degelijk computersysteem voor een vertaalbureau."

Dat gaf me het gevoel dat een diepgaand interview over een vertaalbureau eigenlijk alleen maar duidelijk maakt dat een vertaling het topje van de ijsberg is: er schuilt meer achter dan we vermoeden.

Update: pc's kennen zo'n hoog vervangritme, dat het weinig zin heeft om onze blogreporter uit te sturen telkens als er iets aan de werkpaarden van de kenniseconomie verandert. De "pc fleet" van Vertaalbureau Motte werd ondertussen alweer gewijzigd.

Peter Motte tijdens een poëzieavond in Brussel. "Ik moet er af en toe eens tussenuit", zegt hij.