Eenheid

Wat maakt iets tot onderwerp van haiku?  Waarom schrijft de dichter over iets dat zo alledaags en gewoon is, dat het bijna niets is?  Of lijkt dat alleen maar zo?  Het antwoord ligt in de ervaring van de eenheid van het moment.  Als onze aandacht niet voortdurend op onszelf gericht is, op de grote en kleine zorgen of geneugten die ons geluk lijken te bepalen, kunnen we wat in en om ons heen gebeurt met heel andere ogen bekijken: niet langer als de impulsen van een verdeelde werkelijkheid waarop gereageerd moet of kan worden, maar als een wonderlijk perfect samenspel van elementen die opgaan in één geheel, met name de beleving van dat moment.  Op die manier kan elke ervaring een haikumoment worden: we krijgen dan het gevoel dat alles op zijn plaats valt, de indruk van een zekere onvermijdelijkheid eigenlijk, die de aandacht van de dichter in ons trekt.  Vooral die beleving van volkomenheid in de interactie tussen elk element van de omstandigheden én onze plaats daarin, maakt de beleving van dat concrete ogenblik tot iets wat de moeite waard is om uitgekristalliseerd te worden in een haiku.  Is het dan toch de persoonlijke ervaring van de dichter die van belang is?  In zekere zin wel: geen haiku zonder dichter.  Wat haiku echter onderscheidt van andere vormen van poëzie is dat de persoonlijkheid van de dichter zich niet prominent op de voorgrond plaatst: juist in de ervaring van eenheid, in het herkennen van harmonie in de meest uiteenlopende, zowel banale als pijnlijke omstandigheden, wordt elke persoonlijke emotie overstegen.

© Marc Hendrickx 2001