De eerste operationele opdracht werd op 5 oktober 2014 uitgevoerd door twee F-16AM’s. Ze bestond uit een gewapende verkenningsvlucht boven posities van DAESH ten westen van Bagdad en duurde ongeveer drie uur. Het Belgische detachement bereikte al op 13 oktober de kaap van 30 missies, die deels uit gewapende verkenningsvluchten bestonden en deels uit grondaanvallen. Op 23 oktober verlengde de federale regering Operatie “Desert Falcon” tot het einde van het jaar. Een bijkomende verlenging tot 30 juni 2015 werd door de ministerraad goedgekeurd in zijn zitting van 19 december 2014. Tijdens de nacht van 27 op 28 december vond de meest besproken opdracht van het Belgische detachement plaats. Die nacht vielen twee F-16AM’s de olieraffinaderij van Al Qaim aan en stelden ze buiten werking met vier lasergeleide 500 pond (225 kg) bommen. Deze raffinaderij was immers een van de voornaamste leveranciers van brandstof voor de voertuigen van DAESH in het westen van Irak. Toen Operatie “Desert Falcon” op 30 juni 2015 eindigde, hadden de zes Belgische F-16AM’s 796 missies gevlogen, goed voor een totaal van 3.552 vlieguren of een gemiddelde van ongeveer 4,5 uur per missie. De Belgische inspanning vertegenwoordigde niet minder dan 5,5% van alle vluchten die in de periode van 1 oktober 2014 tot 30 juni 2015 door de internationale coalitie werden uitgevoerd.

De extremistische militie van salafistische jihadisten, bestaande uit Soennieten uit Irak en Syrië, en haar zelfuitgeroepen kalifaat worden in het Westen gewoonlijk de “Islamitische Staat in Irak en de Levant” of, in het Arabisch, “ad-Dawlah al-Islāmiyah fī 'l-‘Irāq wa-sh-Shām”. De Levant of het Morgenland wijst op een gebied rond de oostelijke Middellandse Zee, ruwweg gaande van Griekenland over Irak tot het oosten van Libië. Om hun tegenstanders aan te duiden, maken de Belgische overheid en militairen gebruik van het Arabische equivalent van het acroniem ISIL: DA'ISH of DAESH. Dit letterwoord is ook wijdverspreid bij de Arabische opponenten van DAESH omdat in het Arabisch verschillende gelijkaardig klinkende woorden bestaan met een negatieve ondertoon, zodat alleen al het gebruik van het letterwoord een aversie opwekt tegenover de extremisten. Voor westerlingen, die voor het overgrote deel geen Arabisch spreken of begrijpen, stelt het acroniem DAESH bovendien niet meer voor dan een klank en houdt het dan ook geen verwijzing naar de Islam in. Dat maakt het woord politiek beter aanvaardbaar omdat het vermijdt de indruk te wekken dat de multinationale coalitie tegen de Islam ten strijde trekt. Het verwijst evenmin naar een staat of natie, een status die de coalitiepartners van Operatie “Inherent Resolve” liever niet aan een als terroristisch beschouwde groepering wensen te verlenen. Dat zou haar immers een hele reeks rechten toekennen, zoals het recht op onderhandelingen tussen gelijkwaardige partners.

In het midden van de jaren 1970 werd Al Azraq door de Jordaanse Luchtmacht uitgekozen voor de bouw van een nieuwe, grote luchtmachtbasis met twee kruisende landingsbanen (13/31 en 08/26), een dertigtal vliegtuigshelters en een dozijn quick reaction alert of QRA-shelters. Deze laatste bevinden zich aan de koppen van de startbanen 13/31 en 26 en dienen om bewapende vliegtuigen in klaar te zetten die bij alarm snel kunnen opstijgen om niet-geïdentificeerde of vijandelijke vliegtuigen te onderscheppen of om vijandelijke grondtroepen aan te vallen. Toen het vliegveld in 1980 in gebruik werd genomen, werden er twee squadrons met Northrop F-5A/B “Freedom Fighters” en F-5E/F “Tigers” gebaseerd. De officiële opening van de basis vond plaats op 24 mei 1981. Bij die gelegenheid werd ze naar Muwaffaq Salti vernoemd. Deze jonge luitenant was een Hawker Hunter piloot die op 13 november 1966 tijdens een luchtgevecht met de Israëlische Luchtmacht om het leven kwam. Het luchtgevecht speelde zich af in het kader van een inval van Israëlische troepen in het grensdorp Samu op de door Jordanië gecontroleerde westelijke Jordaanoever naar aanleiding van een incident met een waarschijnlijk door al-Fatah geplaatste landmijn waardoor drie Israëlische militairen werden gedood. De “Freedom Fighters” en “Tigers” werden later vervangen door achtereenvolgens twee squadrons Dassault Mirage F-1CJ/EJ’s en twee squadrons Lockheed Martin F-16’s. Van deze laatste squadrons was er één uitgerust met van de Amerikaanse Luchtmacht overgenomen F-16A/B ADF’s (Air Defence Fighter) en één met F-16-AM/BM’s (MLU of Midlife Update) die voorheen bij de Belgische Luchtcomponent hadden gediend. De zes Belgische vliegtuigen opereerden van een platform juist ten zuiden van de kop van runway 31. Voor de Belgische piloten en technici was Al Azraq Air Base geen volledig onbekend terrein. Zij namen er tussen 14 mei en 1 juni 2007 immers deel aan de “Falcon Air Meet 2007”, een internationale oefening van F-16 gebruikers van over heel de wereld. De afstand tussen het vliegveld van Al Azraq en de Iraakse hoofdstad Bagdad bedraagt ongeveer 750 kilometer of één uur vliegen met de F-16.

Het Belgische detachement op de Luitenant Muwaffaq Salti luchtmachtbasis bestond uit 110 à 120 personen. Ongeveer de helft daarvan waren technici en wapenmakers. De andere helft bestond uit piloten en stafleden, een twintigtal missieondersteunende specialisten (hoofdzakelijk op het vlak van inlichtingen en missieplanning) en om en nabij de 20 à 30 beveiligingstroepen. Tijdens de zes maanden durende operatie ontplooiden in totaal 618 mannen en vrouwen, onder wie 48 piloten. Voor grondpersoneel duurde een rotatie twee maanden. Piloten roteerden na 75 vlieguren. Het personeel was afkomstig van zowel de 2^de Tactische Wing in Florennes als van de 10^de Tactische Wing in Kleine-Brogel, de twee Belgische eenheden die met F-16’s zijn uitgerust. De meeste piloten die aan Operatie “Desert Falcon” deelnamen, hadden eerder al ervaring opgedaan in Afghanistan (Operatie “Guardian Falcon”) of Libië (Operatie “Freedom Falcon”). De Belgen werkten op de luchtmachtbasis van Al Azraq nauw samen met een soortgelijk detachement F-16’s van de Koninklijke Luchtmacht.

Behalve op Al Azraq Air Base in Jordanië, waren er in het kader van Operatie "Desert Falcon" ook Belgische militairen aanwezig op Al Udeid Air Base in Katar. Zij maakten er deel uit van het Combined Air and Space Operations Center (CAOC) van het U.S. Air Forces Central Command (USAFCENT), dat zowat het operationele hoofdkwartier vormde van de luchtmachten van de multinationale coalitie. Een van de Belgische personeelsleden die zich hier bevonden, was de nationale “red card holder”. Deze persoon speelde een sleutelrol in de uitvoering van de Belgische luchtoperaties in die zin dat hij fungeerde als een soort scheidsrechter die er over moest waken dat de inzet van wapens steeds voldeed aan niet alleen de inzetregels van de multinationale coalitie, maar ook aan de bijkomende specifieke beperkingen die door de Belgische regering waren opgelegd. De rode kaart houder was gewoonlijk een actief F-16 piloot. Hij evalueerde niet alleen vooraf geplande zendingen, maar ook zendingen die tijdens de vlucht een nieuw doel toegewezen kregen. In die taak werd hij bijgestaan door een specialist inlichtingen en door een juridisch adviseur. Deze experts hadden vaak een direct zicht op het doelwit via beelden van onbemande verkenningsvliegtuigen van andere coalitiepartners. Zonder de toestemming van de rode kaart houder werden geen wapens ingezet. Dat betekende echter niet dat zodra legitieme militaire doelwitten voor een aanval waren vrijgegeven, ze blindelings door de piloten werd aangevallen. Alvorens de door het CAOC en de rode kaart houder toegestane aanval uit te voeren, evalueerden de F-16 vliegers op hun beurt eerst het doelwit met hun eigen ogen om zodoende burgerslachtoffers of ongewilde randschade (collateral damage) te voorkomen.

De opdrachten die de federale regering aan het Belgische detachement in Jordanië had toegekend, bestond uit gewapende verkenning (Armed Reconnaissance - AR), slagveldinterdictie (Air Interdiction - AI) en nabije luchtsteun aan grondtroepen (Close Air Support - CAS) boven Iraaks grondgebied.

Het hoofddoel van de gewapende verkenningsvluchten was het vergaren van inlichtingen om zich een beter beeld te kunnen vormen van de posities, bewegingen en mogelijke intenties van DAESH milities, om acties van Iraakse grondtroepen voor te bereiden en om doelwitten voor luchtaanvallen te identificeren. Het voornaamste instrument voor deze opdrachten was de AN/AAQ-33 PANTERA (Precision Attack Navigation and Targeting with Extended Range Acquisition), de exportversie van de geavanceerde Sniper XR (Extended Range) doelaanduidingspod van de Amerikaanse Luchtmacht. Deze pod wordt in de regel rechts onder de luchtinlaat van de F-16 meegevoerd (positie 5R) en beschikt over ultramoderne technologie op het vlak van beeldvorming, die de piloot toelaat tactische doelwitten zoals voertuigen en gebouwen op te sporen en te observeren. Dat gebeurde in Irak van zo grote afstand en hoogte dat de in het oog gehouden personen het vliegtuig zelfs niet konden zien of horen. De beelden van zeer hoge resolutie die door de sensoren van de pod werden geproduceerd, lieten niet alleen een correcte identificatie van de geobserveerde doelwitten toe, maar maakten het de piloot ook mogelijk om ze zonder al te grote inspanning continu te volgen en automatisch de coördinaten van hun positie te bepalen. Op die wijze konden doelwitten gemakkelijk doorgegeven worden aan andere vliegtuigen of aan troepen op de grond.

Sommige gewapende verkenningsvluchten duurden zes uur of langer. Om zulke extreem lange opdrachten uit te kunnen voeren, waren tot vijf tankbeurten in de lucht nodig. Daarvoor werd beroep gedaan op tankvliegtuigen van ander coalitiepartners. Indien tijdens een verkenningsvlucht een doelwit geïdentificeerd werd dat met hoge prioriteit en snel moest aangevallen worden (time sensitive targeting), kon een bewapend vliegtuig in vlucht nagenoeg onmiddellijk ingezet worden na een kort, maar grondig overleg met de rode kaart houder. Het gebeurde ook vaak dat verkenningsvliegtuigen tijdens het uitvoeren van een opdracht op verzoek van het CAOC in Al Udeid meer prioritaire doelwitten toegewezen kregen. Ook die konden enkel na toestemming van de Belgische rode kaart houder aangevallen worden.

Om al deze opdrachten uit te voeren, voerden de Belgische F-16AM’s een paar bommen van 500 pond of 225 kg met zich mee. Meestal ging het om een combinatie van lasergeleide GBU-12 “Paveway II” bommen, GPS-geleide GBU-38 “Joint Direct Attack Munition” (JDAM) bommen of Laser/GPS-geleide GBU-54 “Laser-JDAM” bommen. Het interne zesloops General Electric M61A1 “Vulcan” kanon was eveneens van munitie voorzien, maar werd tijdens Operatie “Desert Falcon” niet gebruikt. Ondanks zijn speciale M70 20 mm munitie, die erg gestroomlijnd is waardoor het korteafstandskanon een wat langere reikwijdte heeft, was deze afstand nog te klein om het kanon veilig in te zetten tegen extremisten op de grond. Om dat te kunnen doen, moesten de F-16’s immers zo laag gaan vliegen dat ze binnen het bereik kwamen van de kleine wapens of het luchtafweergeschut van klein kaliber van DAESH. Dat onnodige risico werd niet genomen, zeker niet na de brutale moord op de op 24 december 2014 in Syrië neergestorte Jordaanse F-16 piloot Luitenant Muath Safi Yousef al-Kasasbeh. Draagbare luchtafweerraketten (MANPADS – man portable air defence systems) of andere, zwaardere types van grond-lucht-raketten (SAM’s – sol-air-missiles) werden door de Belgische vliegtuigen niet waargenomen.

Tijdens hun zendingen boven Irak stonden de F-16AM’s voor hun eigen veiligheid in. Om het vuur van lichte wapens en lichte luchtafweerkanonnen te vermijden, bleven de toestellen op voldoende hoogte. Om zich te verdedigingen tegen mogelijke luchtaanvallen voerden de vliegtuigen twee infrarood geleide AIM-9M “Sidewinder” missiles voor de korte afstand mee, alsook twee radargeleide AIM-120B AMRAAM (Advanced Medium Range Air-to-Air Missile) missiles voor de middellange afstand. Bescherming tegen grond-lucht missiles werd geboden door de AN/ALQ-131 pod voor elektronische tegenmaatregelen (ECM – Electronic Counter Measures) die onder de romp werd meegevoerd en die een aantal dispensers voor chaff (antiradarsneeuw) en flares (lichtkogels) aanstuurde tegen respectievelijk radar- en infrarood geleide missiles. De Belgische F-16AM’s kwamen geen enkele keer in contact met vijandelijke vliegtuigen of luchtafweerraketten.

De Belgische piloten vlogen 796 missies tegen DAESH. In 163 van die missies werden geleide bommen ingezet, waarbij geen enkele vorm van randschade werd veroorzaakt.

De terugkeer van de Belgische F-16AM’s begin juli wil niet zeggen dat België zijn deelname aan Operatie “Inherent Resolve” volledig heeft afgesloten. Het verzorgt nog steeds de veiligheid op de grond van het Nederlandse F-16 detachement op Al Azraq Air Base en zal dat nog minstens tot 31 december 2015 blijven doen. Het is de intentie van de Belgische federale regering om die opdracht later dit jaar te verlengen tot 30 juni 2016. Er blijven ook twee verbindingsofficieren actief aanwezig in het CAOC van de coalitie in Al Udeid in Katar. Op die wijze blijft de Belgische Luchtcomponent goed op de hoogte van de toestand in Irak in afwachting van de waarschijnlijke regeringsbeslissing om de luchtoperaties vanaf juli 2016 te hervatten. In tussentijd werken België en Nederland samen om gezamenlijk een EPAF EAW (European Participating Air Forces Expeditionary Air Wing (EEAW)) detachement in het Midden-Oosten op te richten. Zulk een detachement moet het de twee luchtstrijdkrachten mogelijk maken om de multinationale coalitie blijvend en kostenefficiënt te ondersteunen door elk om beurt een rotatie van zes maanden uit te voeren.

Door de recente ontwikkelingen in Europa en in het Midden-Oosten zou deze planning alsnog herzien kunnen worden. De massale toevloed in Europa van vluchtelingen uit Irak en Syrië en de interventie van de Russische Federatie in het conflict hebben de politieke context immers grondig veranderd.

De standaardbewapening van een F-16AM bestond tijdens Operatie “Desert Falcon” uit een paar precisiegeleide 225 kg bommen (GBU-12, 38 of 54 aan de ophangpunten 3 en 7), een paar AIM-9M “Sidewinder” missiles (aan de ophangpunten 2 en 8) en AIM-120 AMRAAM missiles (aan de ophangpunten 1 en 9), 510 20 mm patronen voor het intern Vulcan kanon, een AN/ALQ-131 ECM pod (aan ophangpunt 5), een Sniper XR doelaanduidingspod (aan ophangpunt 5R) en een combinatie van chaff en flare patronen. Aan de ophangpunten 4 en 6 onder de vleugels werd een paar Sargent-Fletcher brandstoftanks van 1.400 liter elk meegevoerd.

Deze beelden zijn gemaakt met de Sniper XR doelaanduidingspod van een Belgische F-16AM. Zij tonen drie punten (hot spots) die het waard zijn van naderbij te bekijken (links). Het blijken uiteindelijk voertuigen te zijn die met zware wapens zijn uitgerust en die verborgen zijn onder wat camouflagenetten lijken te zijn (rechts).

Om wraakacties door aanhangers van DAESH tegen Belgische militairen te voorkomen, mochten de piloten die op 2 juli de F-16AM’s naar Florennes overvlogen enkel geïnterviewd en gefotografeerd worden met het vizier van hun JHMCS vlieghelm (Joint Helmet Mounted Cueing System) naar beneden, waardoor ze niet identificeerbaar waren.