DE REIS OM DE WERELD IN 80 DAGEN
Cesta kolem sveta za 80 dnu - Le tour du monde en quatre-vingt jours
van Pavel Kohout naar Jules Verne

Raamtheater op 't Zuid

Van deze toneelbewerking zijn Verne, Gagarin, Lohnisky en Hoffmeister de peetvaders. De schrijver Verne omdat hij de roman schreef, de kosmonaut Youri Gagarin omdat hij hem actueel maakte, de regisseur Vaelav Lohnisky omdat hij hem wilde regisseren en de schilder Adolf Hoffmeister omdat hij mij, met zijn collages in de laatste boekuitgave, tot een nieuw genre bracht. Het overige komt ten laste van de zonnige dagen deze zomer: ik wilde me niet laten verbranden. Het overkomt me zeker naderhand. (Pavel Kohout 1961)

Jules Verne, de visionaire wegbereider van de grote reizen naar de diepste diepten van de oceanen, de kern van de aarde, naar de maan en de ruimte. Hij is de profeet van het wetenschappelijk triomfalisme en de grote mythe van de onbeperkte vooruitgang. Uit zijn werk spreekt nog, een haast jongensachtig, vertrouwen in de onuitputtelijke mogelijkheden van wetenschap en techniek, in de menselijke droom die werkelijkheid wordt. Een droom uit de tijd van de onschuld van de techniek, waarschijnlijk daarom blijft de wereld van Jules Verne ons fascineren.

Is de mysterieuze, kille beheersing van Phileas Fogg niet een archetypische wensdroom? Heeft zijn reis niet de fascinatie van een onschuld uit vervlogen tijden die we voor altijd kwijt zijn?
En toch zit er in het rotsvaste vertrouwen van Phileas Fogg in Cooks reisgids en in zijn goed gesternte, in de verwondering van Passepartout, in de verbeten plichtsvervuiling van inspekteur Fix, in de liefde en vitaliteit van Aouda, een kwaliteit die we ais noodzakelijk blijven ervaren om het leven de moeite waard te maken. Het s niet, zoals kapitein Nemo, door de wereld de rug toe te keren en onder te duiken, dat deze tegenstrijdige, redeloze en radeloze wereld ophoudt te bestaan. Nu 100 jaar nadat Verre zijn grote romans schreef beginnen wij de balans op te maken en te merken wat er van die dromen is terecht gekomen. Meer dan hij in zijn stoutste dromen durfde te verwachten. Maar het heeft de mensheid ook meer gekost dan zij verwachtte, aan mensenlevens, angst en zorg om de toekomst.

Pavel Kohout maakte van deze reis een bewerking die een exploot is voor de acteurs en toeschouwers; 10 acteurs spelen 75 rollen: de 200 soldaten van Fort Kearny, Indianen, Chinezen, Indiërs. Het Raamtheater volgt deze wereldreizigers om de aardbol in een koers tegen de tijd. Zij doen dat met de fantasie van Verne, van Kohout en die van J. Stap in een reis met het volgens Cooks reisgids, in 8O dagen om de wereld.

Mark van Steenkiste in De Standaard van 19 november 1988: “Een lange reis” “Een avonturenverhaal als dit naar het toneel omzetten, mag dan een huzarenstukje zijn, Kohout heeft, naar eigen zeggen, getracht de 'grootsheid' van het oorspronkelijke verhaal te bewaren. Zonder daarom een beroep te willen doen op een uitgebreid toneel-technisch apparaat. Regisseur Walter Tillemans heeft dan ook een enscenering opgebouwd met veel ruimte voor de verbeelding van de toeschouwer. Tegen een ijzig tempo wordt de fantasie van de toeschouwer geprikkeld. Speelse vondsten wisselen elkaar af: ongecompliceerd, grappig, soms naïef. Het aanvankelijk boeiende schouwspel stuikt echter ineen door te veel herhalingen en langdradigheid.”
G.C. in De Morgen van 14 november 1988: “Naar aanleiding van zijn 10-jarige jubileum brengt het Raamteater de Reis om de Wereld in 80 dagen in drie uur. Als jubileumvoorstelling is ze erg geslaagd. Ze roept niet alleen reminiscenties op aan de 'goede oude tijd' van August en Cyrano, ook de 'jongste traditie' van erg stereotiep teater wordt gerespecteerd.”
G.V.D.S. in de Gazet van Antwerpen van 14 november 1988: “De reis wordt in de eerste plaats een wonderbaarlijke ontdekkingstocht, waarbij 10 acteurs het klaarspelen om in meer dan 70 rollen alle doorkruiste gebieden te bevolken.”
Ph. T. in De Nieuwe Gazet van 14 november 1988: “Raamteater maakt geslaagde reis rond de wereld” “De première van 'De Reis om de Wereld in 80 dagen' door het jubilerende Raamteater is met veel enthousiasme onthaald. Een terechte appreciatie, want ook na een nachtje slapen blijft de overtuiging dat de bewerking van Jules Vernes roman door Pavel Kohout een schot in de roos is. Met de bedenking dat de 10 acteurs - goed voor ruim 70 rollen! - over een onblusbaar uithoudingsvermogen beschikken. De actie speelt bij momenten zo snel over de scène dat je niet meer weet waar je eerst moet kijken. En toch past enig relativeren. Er draven zoveel episodes voorbij dat je ook wel eens naar rustpunten snakt, zodat je meer houvast krijgt aan het verhaal.”
Ingrid Vander Veken in De Nieuwe Gazet van 5 november 1988: “De productie moet een visitekaartje krijgen voor het theater dat het Raamtheater voorstaat: auteurstheater voor een breed publiek, waarin het spel centraal staat.”

Regie:Walter Tillemans
Vertaling: Jeanne Geldof
Decor: Marc Cnops
Technische begeleiding: Chris Van Goethem
Kostuums: Bob Verhelst
Met: John Willaert, Bert André, Jean Verbert, Anneleen Cooreman, Yves Bombay, Herbert Bruynseels, Eric Kerremans, Roger Van Kerpel, Erik Burke en Hans Van Cauwenberghe

Speelperiode: Van 11 november t/m 23 december 1988