PAT, EEN KONINGSSPEL
Patt oder Spiel der Könige
van Pavel Kohout

't Klein Raamtheater

Na de wereldcreatie in Berlijn, vertrouwt Pavel Kohout het Raamtheater als eerste zijn nieuwste stuk toe. Met een topcast: Luc Philips, Julienne de Bruyn en Bert André in regie van Walter Tillemans.

Voor de collega's van de dramaturgie van het Schillertheater schreef Pavel Kohout het volgende omtrent Pat. Eén man, één zin:

Lieve collega's dramaturgen van het Schillertheater, u vroeg me wat ik met mijn nieuwste stuk Pat wil zeggen en verzocht me dit neer te schrijven om in het programmaboekje op te nemen. wat mij in een benarde situatie brengt, want enerzijds is het niet mijn gewoonte dames iets te weigeren, anderzijds ben ik volwassen genoeg, om niet te zondigen tegen de wet die een auteur verbiedt zijn eigen stukken te interpreteren, omdat hij ze dan van hun uitwerking berooft, doordat hij de toeschouwers verklaringen opdringt die hen koud laten en hen verhinderen zelf te ontdekken wat hen aan het stuk interesseert, want in het theater, en daarin ligt zijn wezenlijke charme, ziet de toeschouwer slechts gedeeltelijk, wat hij - naar de zienswijze van de auteur - hoort te zien, integendeel hij ziet hoofdzakelijk, afhankelijk van zijn aard, ervaring, luim van het moment en, ook de tijdsgeest. dat wat hij zelf wil zien, en precies uit de botsing of samenvloeiing van deze gedachtenstromen, die elkaar op het toneel en in de zaal, over het voetlicht heen ontmoeten. ontstaat het evenement van een theateravond en daarom kan ik me over Pat onmogelijk uiten of hetzij louter aan de buitenkant, in één zin, ik kan hoogstens vermelden dat de aanzet tot deze Europese komitragedie, uit het Verre Oosten kwam, uit een kort persbericht, dat ongeveer vijf jaar geleden berichtte over twee Japanse soldaten die, vergeten in de jungle van een eiland in de Stille Zuidzee, de tweede wereldoorlog gewoon verder voerden, omdat het bericht van diens einde hen niet bereikt had, dit zette me aan het denken over andere oorlogen,- die net zo absurd en doodernstig zijn, ook als er geen wapens aan te pas komen, de flits van deze kortsluiting verlichtte de steeds terugkerende wensdroom, uit mijn turbulent leven te ontsnappen, op een geheime plek onder te duiken, om mij, voor iedereen verborgen, uitsluitend aan mijn geschrijf te wijden - wat dan, beide samen, het beruchte kleine steentje werd, dat een lawine in beweging brengt, in dit geval een lawine van herinneringen en ervaringen, verbonden met dat deel van deze eeuw, dat ik mee misvormd heb en dat was het ware begin in dit onwaar verhaal, dat waarlijk kan spelen in elke Europese grootstad, die ooit door nazi's werd bezet, zonder onderscheid of zij vandaag tot het Westen of het Oosten behoort, een verhaal over drie paren, die nochtans uit slechts drie mensen bestaan, die strijden om de overwinning in een eeuwig schaakspel, waarvan de kern het twistpunt is of men het leven met of zonder compromis leeft en ook deze beslissing, lieve collega's dramaturgen van het Schillertheater en eerste schikgodinnen van dit stuk, wordt aan het slot van dit stuk aan de toeschouwer overgelaten, die hij evenzo in zijn dagdagelijkse strijd met de medemens nemen moet, als hij al niet in jammerlijke positie wil blijven steken, in het schaakspel bekend als Pat.

W.J.A. in Het Volk van 18 mei 1988: “Pat: vakwerk in Raamtheater” “Vakkundig opgebouwd stuk, de acteurs zetten alle drie een intrigerend personage op de scène en hun spel draagt in belangrijke mate bij tot het welslagen van deze fijne, maar soms naar het steriele overhellende productie.”
Lil. in De Gazet van Antwerpen van 18 mei 1988: “Een bizarre schaakpartij” “Ondanks, of wellicht juist door al het gesymboliseer, gefilosofeer en gemoraliseer is 'Pat' een taaie bedoening, waar Walter Tillemans (regie) en het (nochtans) gerenommeerd acteurstrio weinig leven in kregen.”
R.B.A. in De Standaard van 18 mei 1988: “Pat werd sober en met een zekere afstandelijkheid benaderd. De onontkoombare rede schenkt de toeschouwer inzicht, maar stemt vooral tot droefheid.”
Ingrid Vander Veken in De Nieuwe Gazet van 16 mei 1988: “Een virtuoze partij schaak” “Pat is virtuoos geschreven (…) met een schitterende monoloog wordt het koningsspel afgesloten.”
W.J. in De Morgen van 16 mei 1988: “Raamtheater met nieuwe Pavel Kohout: verbaal steekspel voor fijnproevers” “Met een vlekkeloze vertaling van Jan Cristiaens, in combinatie met een al even gedegen acteerwerk en dito regie van Walter Tillemans, is Pat een kleine klassieke theatervoorstelling geworden voor fijnproevers.”
W.S.B. in Het Nieuwsblad van 10 juni 1988: “Kohout die zijn stuk als een komi-tragedie omschrijft, maakt het regisseur Walter Tillemans en de spelers niet gemakkelijk. Ze worden geconfronteerd met een tekstueel zwaar geladen stuk dat slechts langzaam op gang komt en vaak het op zich schitterende acteerspel dreigt te overheersen.”

Regie:Walter Tillemans
Decor: Marc Cnops
Decoruitvoering: Chris Van Goethem
Kostuums: Erna Siebens
Vertaling: Jan Christiaens
Met: Luc Philips, Julienne De Bruyn en Bert André

Speelperiode: seizoenen 1987-1989