DE EMIGRANTEN
van Slawomir Mrozek

't Klein Raamtheater

Naar aanleiding van de Nederlandse première in Den Bosch, schreef het Brabants Dagblad: «Het lijkt onvoorstelbaar dat er meer uit deze boeiende dialoog zou zijn te halen dan dit perfect op elkaar ingespeelde duo doet.»

Bert André als XX, de arbeider, en Lou Landré als AA, de filosoof, allebei emigrant, acteren echt indrukwekkend. Ze kregen van Mrozek schitterend materiaal om mee te werken: de Nederlandse pers spreekt over een subliem stuk, een tragikomedie van het zuiverste water, schrijnend realisme en bijtende humor.

In een als woning ingerichte kelder brengen twee emigranten oudejaarsavond door. Terwijl flarden feestgejoel af en toe doordringen, beschrijft Mrozek de gedwongen relatie tussen ontheemden, land- en lotgenoten. De ene is een intellectueel die aan een stuk door moraal predikt en het bewustzijn van zijn kamergenoot tracht te activeren door hem netelige vragen voor te leggen. De arbeider heeft een soort boerenslimheid die hem door de vereenzaming en het isolement moet helpen. Voor beiden moeten illusies de realiteit van een vreemde maatschappij draaglijk maken.

Hoewel het contrast tussen beiden tot dolkomische momenten leidt, blijft de treurigheid van beider situatie steeds ondergronds aanwezig: tragikomisch zoals alle goede humor, denk maar aan Chaplin.