|
Soortelijk gewicht van Water & Alcohol:
SG\alc.%
|
0,0
|
0,7
|
1,3
|
2,0
|
2,7
|
3,3
|
4,0
|
4,7
|
5,4
|
6,0
|
6,7
|
7,4
|
8,1
|
8,7
|
9,4
|
10,1
|
10,8
|
11,4
|
12,1
|
12,8
|
13,5
|
14,2
|
14,8
|
15,5
|
16,2
|
1000
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
260
|
273
|
286
|
299
|
312
|
1005
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
260
|
273
|
286
|
299
|
1010
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
260
|
273
|
286
|
1015
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
260
|
273
|
1020
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
260
|
1025
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
247
|
1030
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
234
|
1035
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
221
|
1040
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
208
|
1045
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
195
|
1050
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
182
|
1055
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
169
|
1060
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
156
|
1065
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
143
|
1070
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
130
|
1075
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
117
|
1080
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
104
|
1085
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
91
|
1090
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
78
|
1095
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
65
|
1100
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
52
|
1105
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
39
|
1110
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
26
|
1115
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
13
|
1120
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0
|
|
Gebruik van de S.G.-tabel:
1) Men meet een S.G. van bv 1070 in het beslag (alvorens gist werd toegevoegd). Om het alcoholgehalte te kennen na volledige vergisting
volgt men de horizontale lijn van 1070 tot aan de 0-waarde. Ga van dit punt recht omhoog en lees de alcoholwaarde (vol%), hier 9,4%. Op de
horizontale lijn van 1000 (eerste lijn onder de afgelezen alcoholwaarde) lees je 182. Dit is het suikergehalte in gram/liter van het beslag.
2) Bij een beslag wordt een S.G. van 1040 gemeten. Hoeveel suiker moet aan het beslag toegevoegd worden om een mogelijk alcoholgehalte
van 12,1 % te bereiken?. Ga op horizontale lijn van 1040 naar rechts tot men de vertikale lijn van 12,1 % bereikt. De afgelezen waarde, hier 130,
is de hoeveelheid suiker in gram/liter die men moet toevoegen aan het beslag om dit te bereiken. Men kan ook de suikerwaarde bij S.G. 1040
(104 gr/ltr) en noodzakelijke waarde voor 12,1 % (234 gr/ltr) aflezen en hiervan het verschil berekenen (234-104= 130 gr/ltr).
3) Tijdens het opvolgen van het fermentatie-proces werd na enkele dagen een S.G gemeten van 1045. Er was gestart bij 1070. Hoeveel alcohol
is reeds geproduceerd? Het max mogelijk alcoholgehalte bij 1070 is dus 9,4 Vol%. Bij 1045 is dat 6%. Ik heb dus reeds 9,4 - 6 0 = 3,4 Vol%
aangemaakt. Bij 1045 gaat men naar 0 en dan recht naar boven. Hier leest men op de 1000-lijn 117. Wij hebben dus nog 117 gram suiker per liter in ons gistend beslag.
De zg. "Wijnweger" :
Een andere tabel die men kan toepassen is deze met zg. Oechsle-graden. Deze "graden" zijn niets anders dan de waarden van de SG-tabel
verminderd met 1000. Dus bv. 1100 = 100 Oechsle-graad. Bij gebruik van deze tabel rekend men dus het verschil uit tussen de begin- en
eindwaarde (bv. vóór toevoeging van gist en na fermentatie van het beslag) en krijgt zodoende het aanwezige alcoholgehalte. Men kan ook
de verschilwaarde delen door 7,5 en krijgt dan een ongeveer juiste waarde van het alcoholvolume. De formule die hierbij wordt toegepast is :
Startwaarde - eindwaarde gedeeld door 7,5 = Alcoholgehalte in Vol%. Men begint bv met een beslag bij de waarde +80 (SG =1080). Na
beindigen van de vergisting meet men -5 Oechsle graden (SG = 995). Het beslag, wijn of stookwijn bezit dan een alcoholgehalte van 80-(-)5 / 7,5 = 85 /7,5 =11,3 Vol% (alle waarden gemeten bij 20° C).
De Oechsle -tabel is een van de meest gebruikte tabellen omdat hier ook rekening wordt gehouden met waarden die lager zijn dan 0 (of lager
dan SG. =1000). Na een volledige vergisting van een beslag meet men meestal gewichtswaarden op van -15 Oechsle (SG = 985) tot zelfs -25 Oechsle (SG = 975).
Oechsle verschil
|
Vol % alcohol
|
Gram / ltr rest-suiker
|
|
Oechsle verschil
|
Vol % alcohol
|
Gram / ltr rest-suiker
|
0,5
|
0,34
|
1,3
|
|
12,5
|
9,21
|
32,3
|
1
|
0,67
|
2,6
|
|
13
|
9,62
|
33,6
|
1,5
|
1,01
|
3,9
|
|
13,5
|
10,02
|
34,9
|
2
|
1,34
|
5,1
|
|
14
|
10,44
|
36,2
|
2,5
|
1,7
|
6,4
|
|
14,5
|
10,87
|
37,5
|
3
|
2,04
|
7,7
|
|
15
|
11,3
|
38,8
|
3,5
|
2,38
|
9
|
|
15,5
|
11,74
|
40,1
|
4
|
2,74
|
10,3
|
|
16
|
12,15
|
41,3
|
4,5
|
3,09
|
11,7
|
|
16,5
|
12,6
|
42,6
|
5
|
3,45
|
13
|
|
17
|
13,05
|
44
|
5,5
|
3,8
|
14,3
|
|
17,5
|
13,48
|
45,2
|
6
|
4,16
|
15,6
|
|
18
|
13,92
|
46,6
|
6,5
|
4,54
|
16,8
|
|
18,5
|
14,38
|
47,8
|
7
|
4,91
|
18
|
|
19
|
14,83
|
49,1
|
7,5
|
5,28
|
19,3
|
|
19,5
|
15,29
|
50,4
|
8
|
5,66
|
20,6
|
|
20
|
15,75
|
51,7
|
8,5
|
6,04
|
22
|
|
20,5
|
16,22
|
53,1
|
9
|
6,42
|
23,2
|
|
21
|
16,67
|
54,4
|
9,5
|
6,81
|
24,5
|
|
21,5
|
17,14
|
55,7
|
10
|
7,2
|
25,8
|
|
22
|
17,6
|
57
|
10,5
|
7,6
|
27,1
|
|
22,5
|
18,54
|
58,2
|
11
|
7,99
|
28,4
|
|
23
|
18,8
|
59,5
|
11,5
|
8,4
|
29,7
|
|
23,5
|
19,1
|
60,9
|
12
|
8,79
|
31
|
|
24
|
19,47
|
62,2
|
De Oechsle-tabel wordt ook toegepast om het alcoholgehalte te meten in bepaalde dranken zoals bv. wijn. Hierbij wordt dan een bepaalde
hoeveelheid wijn opgemeten bij 20° C. Hierna wordt de wijn verhit tot ± de 80° C gedurende minstens een 20-tal minuten. Hierdoor wordt de
in de drank aanwezige alcohol verdampt en verhoogd het soorteijk gewicht van de resterende vloeistof. Na afkoeling tot 20° C wordt weer
gemeten. Het verschil geeft dan via de tabel (of X 7,5) de alcoholinhoud aan van de wijn. Het Oechsle-meetapparaat wordt daarom ook
"wijnweger" genoemd. Men kan natuurlijk op dezelfde wijze ook het alcoholgehalte van andere dranken bepalen. Voor meer informatie mbt. de verschillende meetinstrumenten zie hoofdstuk "Meetapparatuur".
|