Foezels worden in twee hoofdgroepen ingedeels nl:  1) de zogenaamde "lage foezels" met een verdampingstemperatuur van 65 tot 70° C en hoofdzakelijk bestaande uit metanol   2) de "hogere foezels" met een verdampingstemperatuur boven de 82° C. Deze "hogere foezels" zijn hoofdzakelijk samengesteld uit amyl- en butylalcoholen en andere vluchtige alcoholsoorten, esters en karbolyxzuren.
De bestandsdelen van de foezeloliën verschillen naargelang de gebruikte grondstoffen waaruit de drank werd vervaardigd. Bij het aanmaken van alcohol uit aardappelen (Vodka) worden sterk stinkende foezels geproduceerd tijdens het gistingsproces. Vodka wordt dus steeds minstens 2 tot 3 maal herafgestookt. Bij gebruik van graansoorten als grondstof ontstaat een foezelolie die aan de graan-brandewijnen hun typische smaak en geur verleend ( bv whisky en whiskey, brandewijn, Jenever en gin). Bij de produktie van alcohol uit druiven en verschillende andere bessen en vruchten bekomt men meestal welruikende foezels die aan deze vruchtenwijnen hun specifiek "boucqet" verlenen.
Al deze foezels zijn echter veel gevaarlijker dan de gewone alcohol (etanol). De hogere foezel-alcoholsoorten bestaan voor het grootste deel uit verschillende pentanolen of zogenaamde amylalkoholern, hoofdzakelijk 2-metylbutanol och 3-metylbutanol (ca 50-80%), isobutanol (ca 20-30%) en n-propanol (ca 5-10%). Deze "hogere" alcoholsoorten zijn giftiger en veroorzaken veel meer problemen dan de gewone alcohol (etanol). Het is reeds zeer lang bekend dat de pentanolen sterke hoofdpijn en misselijkheid veroorzaken bij inademing ervan. In onze lever worden deze alcoholsoorten afgebroken en omgezet in aldehyder en deze aldehyder zijn allen veel gevaarlijker dan alcohol. De "lagere" foezels daarentegen bestaan hoofdzakelijk uit de zeer giftige en gevaarlijke metanol.

METANOL:
Metanol, beter bekend als houtsalcohol, is veruit de bekendste en meest giftige van alle alcoholfoezels. Metanol veroorzaakt zware hoofdpijnen, misselijkheid en andere meer ernstige aandoeningenl.Eigenlijk is het niet metanol zelf dat gevaarlijk is maar wel de metaboliten die ontstaan waneer metanol wordt afgebroken in ons lichaam. Als metanol in onze lever wordt geoxideerd en afgebroken ontstaat metanal (formaldehyd). Dit is een zeer giftige stof die, in bepaalde hoeveelheden,, allerlei sterke allergieën veroorzaakt en bij opname in onze bloedsomloop de zichtsnerven aantast en hierdoor blindheid veroorzaakt. De metanal oxideerd later in ons lichaam tot metanzuur (mierenzuur) hetgeen de ph-waarde van ons bloed verlaagd en hierdoor acidos (verzuring) veroorzaakt. Metanol, kan, indien deze wordt geconsumeerd in grotere hoeveelheden blindheid en zelfs de dood veroorzaken. Maar ook in relatief kleine hoeveelheden veroorzaakt deze foezelalcohol ongemakken in verschillende vormen.
Zo goed als alle alcoholische dranken bevatten meer of minder metanol. Bourbon-wkiskey bevat ca 260mg metanol/ liter drank. Vodka daarentegen bevat slechts 0.04mg metanol/liter drank. Dit is 6500 maal minder dan die Amerikaanse "smeerlapperij-whiskey" !!! Hier vindt men dan ook de verklaring waarom vodka zo populair is bij de meer gerenomeerde beroepszuipers zoals ik.....blablabla

Ook vele andere dranken, wijnen en bieren bevatten relatief veel metanol. Zo bevatten bepaalde biersoorten ook 160 mg/liter (en soms meer) Hierbij mag men de wijnen (meestal rode) zeker niet onderschatten, speciaal dan bepaalde gerenomeerde Franse "klasse-wijnen" die zelfs fier mededelen dat ze op nieuwe eiken vaten werden gefermenteerd (vergist). Dit is, zoals U zeker weet, de uitgelezen methode voor het produceren van metanol of houtsalcohol. Blijf van al die speciale en meestal zeer dure "heksendranken" af. Beter voor de portemoné en voor kop en lever....!!!

ETANOL:
Het is ook mogelijk dat vergiftiging optreedt door de metaboliten die ontstaan waneer in ons lichaam etanol wordt afgebroken. Als etanol oxideerd ontstaat, door inwerking van het enzyme alkoholdehydogene, etanal (acetaldehyd). Daarna wordt etanal omgezet in etanzuur (azijnzuur) door inwerking van het enzyme aldehyddehydrogene. Etanal is gevaarlijker dan etanol maar beduidend minder dan het metanal (formaldehyd) dat ontstaat bij de consumptie en vertering van metanol.
Een grote hoeveelheid etanal in ons lichaam veroorzaakt vermoeidheid en misselijkheid en kan, bij hogere hoeveelheden, aanleiding geven tot misgroeingen bij ongeboren kinderen. Het is daarom dat aan gravide vrouwen het veelvuldig gebruik van alcohol wordt ontraden.

ONTSTAAN EN FILTREER-PROCES:

HET ONTSTAAN VAN FOEZELS:
Foezels ontstaan hoofdzakelijk tijdens het fermenteren (vergisten) op hoge temperatuur van geconcentreerde suikeroplossingen. Bij aanwezigheid van wijnzuur worden veel minder foezels aangemaakt, in ieder geval voor wat betreft amylalkohol. Deze foezel komt dus weinig voor in wijnen maar andere soorten des te meer. De lagere metyl-, gewone etyl- en bytilalcohol alsmede andere ongewenste alcoholsoorten vinden we ook terug in wijnen en bieren en dit zeker, bij het mede vergisten van steeltjes en pitten. Vele foezels ontstaan ook tijdens de zogenaamde "nagisting" op houten vaten. Alle gefermenteerde (vergiste) dranken bevatten dus foezels.
De hoeveelheid geproduceerde "Foezeloliën" in een geproduceerde drank, bier, wijn of stookwijn is ook sterk afhankelijk van de gebruikte gistsoort en de temperatuur en snelheid waarbij het gistproces plaatsgrijpt. De snelle "supergisten" produceren een relatief grotere hoeveelheid Amyl- en Butylalcoholen dan gewone wijn- of broodgisten (meestal biergisten). De beste gistsoort voor het fermenteren van een wijn of stookwijn (normaal dan max ± 200 gram suiker per liter) is een gewone broodgist voor zoet gebak. Het volledig vergistproces duurd dan echter twee tot drie weken tegenover slechts een vijftal dagen voor een supergist. Het toevoegen van wijnzuur of gewoon citroensap aan de te vergisten mengeling verbeterd de kwaliteit ervan aanzienlijk.

Bij het distilleren van alcohol is de geproduceerde hoeveelheid metanolfoezels relatief laag bij bij de aanvang van het proces. De geproduceerde hoeveelheid foezels verhoogd echter sterk bij het einde van de distillatiekampanje (amyl- en butylalcoholen) wanneer de afkooktemperaturen boven de 83° C stijgen. Na elke rektifiëring bevat de geproduceerde alcohol nog een deel water en vervuilingen (foezels). Deze ongewenste bestandsdelen kunnen verschillende vluchtige en slecht ruikende stoffen bevatten die zich gemakkelijk binden met water.
Een hoogklassig distillatieproces voor zuivere alcohol omvat dus een strikte temperatuurkontrole alsmede een twee tot driemaal herhaalde zuivering van het eindproduct.

Nu is het wel een feit dat vele sterke dranken, wijnen en bieren hun specifiek aroma (geur en smaak) nu net te danken hebben aan de foezelalcohol-soorten die ze bevatten. De meeste van deze dranken worden dan ook soms alleen gerectifieërd op de "lagere foezels" dwz: metanol en . Alle andere foezels blijven aanwezig.
Bij de aanmaak van de meeste Jenevers, Gin en sommige andere sterke dranken gaat men nog anders tewerk: de stookwijn wordt hier minstens 2 maal normaal gedistileerd. De smaakzetting geschied dan, door de alcohol- en waterdampen doorheen een kruidenmengeling te laten opstijgen tijdens de laatste distilleringsfase die dan wordt uitgevoerd op vol vermogen (hoge afkooktemeratuur). De alcohol uit de eerste fase(s) wordt dan eerst met zuiver water aangelengd tot de gewenste eindsterkte en volledig afgedampt doorheen de specifieke kruidenmelange. Voor meer informatie over deze werkwijze zie hoofdstuk  "Jenever en Gin".

De alcoholsoorten of foezels waar we in het distillatieproces het meest mee te maken hebben zijn hoofdzakelijk:

• 1) Methyl (houtalcohol, methanol): ontstaat door de destructieve distillatie van houterige producten.
  2) Ethyl (graanalcohol, ethanol): onstaat door de vergisting van suiker, zetmeel of sulfietloogafval, synthese van etheen of ethyn en directe hydratatie van etheen.
  3) Isopropyl (isopropanol): ontstaat door de hydratatie van propeen uit kraakgassen en als bijproduct van bepaalde gistingsprocessen.
  4) Normale propyl: ontstaat als bijproduct van het in lucht oxideren van propaan- en butaan-mengsels.
  5) Butyl (n*a-butanol): ontstaat door het gisten van zetmeel of suikers. Ook door synthese, met ethanol of ethyne.
  6) Pentyl (Pentanol of amylalcohol): ontstaat als bijproduct van ethanolproductie door gisting. Hiervan zijn 8 isomeren mogelijk en ook bekend. Drie ervan zijn optisch actief, namelijk 1-methylbutanol, 2-methylbutanol en 1,2-dimethylpropanol, doordat zij een asymmetrisch koolstofatoom bezitten. Sommige amylalcoholen, voornamelijk 3-methylbutanol (isopentanol) en 2-methylbutanol, komen in foezelolie voor. Deze alcoholen ontstaan bij de alcoholische gisting resp. uit de aminozuren leucine en isoleucine. Het zijn onaangenaam riekende en giftige stoffen (maximaal aanvaardbare concentratie in inademingslucht is 100 ppm). Pentanol werd het eerst ontdekt in de foezelolie, die overblijft nadat de gewone alcohol die door gisting uit zetmeel (amylum) is ontstaan, is afgedestilleerd (vandaar de naam amylalcohol).

FILTRERING VAN FOEZELS:

Foezelolie (of finkelolie) is dus eigenlijk geen "olie" maar een aantal alcoholsoorten, hoofdzakelijk amyl- en butylalkohol. Deze ontstaan in kleine hoeveelheden bij het fermentatieproces en zijn terug te vinden zijn in onzuivere sterke dranken, wijnen en biersoorten. Bij de productie van sterke dranken worden de foezels uit de stookwijn onttrokken door verdamping en condensatie tijdens het distillatieproces. De meeste ongewenste foezels ontstaan in het begin van het distillatieproces (onder 72° C) en aan het einde ervan (distillering over 82° C). Deze zogenaamde "olie"is een kleurloze vloeistof met een soms slecht ruikende en scherpe geur. De "hogere" oliën worden gebruikt bij de bereiding van vruchten- of parfume-essencer. Sterke dranken die bepaalde foezels bevatten krijgen hierdoor een eigenaardige smaak en geur.

De foezels kunnen uit de drank verwijderd worden door filtrering door aktieve houtskool of door meerdere malen te herdistilleren. Bij filtrering door houtskool mag de alcoholsterkte normaal slechts maximum 50% bedragen. Deze filtreringsmethode wordt dus industrieel maar weinig toegepast bij de produktie van zuivere alcohol. Voor meer informatie over filtrering van alcohol door middel van aktieve-houtskool zie hoofdstuk"Aktieve-Koolfilters".

Daarentegen wordt alcohol meestal gezuiverd door herhaalde distilleringen (2 tot 3) en dit bij strikt gekontroleerde afkooktemperaturen. Men verwarmd hier dan de stookwijn eerst tot ± 68-70° C en verwijderd de hierbij geproduceerde methanol. Na ongeveer 15 minuten tot een half uurtje gaat men dan over op 78,6 tot 79,5° C en produceerd dan de gewenste etylalcohol.
De meeste amyl- en butyl-alcoholen bezitten een distillatietemperatuur boven de 83° C en worden dus, bij deze werkwijze, bijna niet of zeer weinig afgescheiden uit de stookwijn waardoor deze niet in de drank terecht komen. Door het 2 tot 3-maal herhalen van dit process is de geproduceerde drank dan volledig zuiver en zo goed als totaal vrij van foezels. Door dit proces worden echter ook veel geur en smaakstoffen verwijderd die een bepaalde drank zijn "bouquet" geven. Dit is onder andere het geval voor bepaalde Whisky- en Whiskeysoorten alsmede voor Cognac, Calvados, Rhum, Ouzo, Slivovitch, Tequila.en vele andere dranksoorten. Deze dranken worden dan ook meestal in een enkelvoudig proces en op hoge temperatuur afgestookt..Het zijn dan ook deze dranken die nog een hoge hoeveelheid foezels bevatten en hierdoor verantwoordelijk zijn voor de zwaarste katers of "hangovers" bij een overmatig gebruik ervan. Al deze dranken worden, tijdens het meestal enkelvoudig rektifiëringsproces, wel gezuiverd van methanol maar de hogere amyl- en butylfoezels blijven in hoge mate aanwezig.
Ook wijnen en andere dranken die veel zogenaamde "lagere foezels" bevatten kunnen hiervan verlost worden door het, in een open behouder verhitten van de dranken tot 68-70° C gedurende een kortere tijd. Meestal is dit 10-15 minuten. De hierbij geproduceerde (en verwijderde) alcoholdampen bevatten dan zo goed als alle aanwezige metanol-foezels. Na afkoeling is de drank dan weer bruikbaar en is dan zogenaamd "gepasteuriseerd". Deze zuiveringsmethode wordt echter slechts zelden toegepast. De etanol alsmede de amyl- en butylfoezels en andere "hogere" esters en karbolyxzuren.blijven hierbij echter wel aanwezig.

De aanwezigheid van foezeloliën in alcohol of bepaalde sterke dranken kan gemakkelijk vastgesteld worden door de slechte geur ervan. Voor het chemisch bepalen van de aanwezige hoeveelheid finkelolie in een drank wordt een proef ervan afgestookt (gedistilleerd). Het distillaat wordt dan in zuiver geconcentreerd zwavelzuur gegoten. Deze mengeling verkleurd blauw bij aanwezigheid van foezels. Naargelang de mate van verkleuring wordt dan de hoeveelheid bepaald (Jfr Cronquist, "Illustrerad ordbok", spalt 223).

Het is een vaststaand feit dat, de welbekende en gevreesde "Katers" of "Hangovers", hoofdzakelijk veroorzaakt worden door de in de drank aanwezige foezels. Snoep dus nooit veel van een dranksoort die zeer veel foezels bevat zoals bv Bourbon-whiskey (foezelkampioen) maar probeer U te houden aan de goede merken Vodka en Gin. Voor meer informatie over katers en andere ongemakken zie hoofdstuk "Katers en Hangovers". Voor een directe overgang aktiveer de onderlijnde titel.