Uit onderzoek is gebleken dat deze steden al in de preklassieke periode bestonden. Eeuwen later, tussen 800 en 1.000 na Christus ontwikkelden ze zich tot belangrijke centra. De architectuur van deze steden is een weerspiegeling van nieuwe verfijnde en sierlijke vormen van kunstzinnige expressie die bekend staat als de Puuc-stijl, naar de naam van het gebied waarin deze stijl vooral wordt aangetroffen. (Puuc betekent "heuvel".)

Uxmal was in Puuc wellicht het centrum dat de grootste politieke en economische ontwikkeling doormaakte en is nu de best bewaard gebleven archeologische vindplaats.

Bij de bouwwerken staan veel stèles, maar die geven geen enkele historische informatie. Het enige vastgelegde gegeven is de naam van de heerser Chac (wat ook de naam van de god van de regen is), die de stad rond 900 na Christus regeerde.

De overblijfselen van het ceremoniële centrum zijn een verbijsterende getuigenis van een wereld die compleet verschilde van die van de grootste junglesteden. Kenmerkend voor de Puuc-stijl is het steenmozaiek op de bovenste gevels van de gebouwen: ruiten, meanders, gestileerde dieren en halve zuilen vormen friezen die op prachtige geweven stoffen lijken. Monsterachtige stenen en stucmaskers die vooral de god Chac voorstellen wijzen op de betekenis en intensiteit van deze cultus.

De gebouwen hebben over het algemeen een rechthoekige plattegrond. Ze hebben zeer veel kamers rond pleinen en grote binnenhoven. Tot de meest beroemde van de vierhoeken van Uxmal behoren het Schildpaddenhuis, het Nonnenvierkant (foto links) waarvan de vorm doet denken aan een klooster met talrijke cellen rond een grote binnenplaats, en het Paleis van de Gouverneur dat op een groot platform is gebouwd waaronder zich bouwwerken uit vroeger tijden bevinden. Het paleis is zeer nauwkeurig geplaatst: door de hoofdingang konden astronomen Venus aan de horizon observeren terwijl de planeet naar de top van een enkele kilometers verder staande piramide klom.