Historische Kroniek van de beide Baarles in de 14e eeuw


Baarle in de 14e eeuw



1304 Guillelmus de opvolger van pastoor Renerus in Baarle
probeert de overeenkomst tussen parochie Baarle en de Abdis
van Thorn open te breken en de zaken op hun oude voet te
herstellen. Zijn pogingen zullen schipbreuk lijden omdat de
Abdis van Thorn de zaak voorlegt aan de rechtbank van de Paus.
Deze geeft haar gelijk en bekrachtigt de overeenkomst van
1299.
1315 Van 1315 tot 1318 stagneert de bevolkingsgroei in ons
gebied als gevolg van de hongersnood. Die hongersnood ontstaat
doordat de oogsten mislukken door overvloedige regenval.
1328  In 1328 of kort erna wordt de oudste Schepenbank van
Baarle, die van Baarle-Nassau ingesteld. Vanaf dat jaar heeft
Baarle (Nassau) zijn eigen bestuur. Haar schepenen worden
vanaf 1349 zonder nadere aanduiding schepen van Baarle
genoemd. In 1336 treffen we reeds schepenen aan in Baarle.
Zeven schepenen leggen dan getuigenis af over het aandeel dat
Baarle in de hertogelijke bede betaalde. Hiermee wordt de bede
aan de hertog van Brabant bedoeld. Dit geschiedt in de
twaalfjarige periode (1327-1339) waarin de hertog de Heerlijkheid
Breda aan zichzelf houdt. De schepenbank van Baarle-Nassau
schijnt niet geheel zelfstandig te hebben gewerkt. Reeds vroeg
blijkt er een samenhang met de dorpen Alphen (met Chaam ?),
Gilze en Ginneken. Pas na 1404 kunnen de Baarlese schepenen
zich nader aanduiden als schepenen van Baarle-Nassau (zie
1404). De eerste schout wiens naam bekend is, is Jan van
Kockelberch, die in 1369 wordt genoemd.
1331 In een oorkonde van 1331, waarin de 'Paelsteden' van
Turnhout worden vastgesteld, worden het gehucht Zondereigen en
de buurtschap Gel (ook wel Gelle) genoemd.
1333 Castelr‚' wordt voor de tweede maal in een acte genoemd.
Voor het eerst wordt melding gemaakt van het feit dat
'Castelree' hoort onder het Land van Breda. In dat jaar
betaalt 'Castelree' afzonderlijk zijn bede, die door de Heer
van Breda wordt geheven. In 1492 wordt 'Castelree' samen met
Baarle aangeslagen in een bede van 6000 guldens.
1333 De Abdij van Thorn geeft haar hoeve op Loveren in pacht
aan Hendrik Snellaert(s).
1349 Het gehucht Heerle onder Meerle wordt in een acte vermeld
als behorend tot Baarle-Hertog. Later gebeurt dat ook nog in
aktes van 1699 en 1762.
1349 In 1349 wordt melding gemaakt van de eerste molen van
Baarle. Deze molen is eigendom van de heer van Breda en is
gelegen aan de weg naar Oordel op het Oosteinde.
1349 De eerste schepenen van Baarle-Nassau die met name
genoemd worden, zijn: Reynoud Weytssone, Thomaes Michielssone
van Dorst en Heinric van Ghierle.
1349-1350 Een zware pestgolf teistert bijna geheel Europa en
ook onze streek blijft niet gespaard. De plaatselijke
bevolking loopt met ca. 20% terug.
1356 In 1356 is er duidelijk sprake van het Land van Turnhout
wanneer hertog Wencelaus en zijn gemalin Johanna aan hun
(schoon)zuster Marie van Brabant, hertogin van Gelre als haar
aandeel in de nalatenschap van Jan III van Brabant toewijzen
'hunne dorp ende vriheit van Turnhout, met acht dorpen aldaer
omtrent naest geleghen, dats te wetene Oude Turnhout,
Vosselaer, Merxblaes, Beerse, Ravels, Lille, Wechlen ende
Ghyrle met allen heerlicheiden, mannen, dienstmannen, gysten
van benefici%n, gerichten, hoghen en leghen, fourfaiten,
renten, vervallen, chinsen, moelene, tollen, grueten,
bosschen, broeken, waranden, wildernissen, beemden, visscherin
ende mit allen haren andere toebehoirten, hoe die gelegen sijn
of genoemt in natten ende in droghe...' Opmerkelijk is dat
vijf plaatsen niet worden genoemd, te weten; Arendonk,
Baarle-Hertog, Poppel, Vlimmeren en Weelde, terwijl in het in
1374 aangelegde spechtboek van het leenhof van Brabant dit wel
het geval is. Zie ook 1363.
1358 De Abdij van Thorn verpacht haar hoeve op Loveren aan
Peter Sleypstoc. Het betreft de gehele hoeve zoals Hendrik
Snellaert(s) die eerder heeft bezeten. De jaarlijkse
pachtprijs is achte zester rogge, maten van Breda! Peter
Sleypstoc verplicht zich om een huis te timmeren met daarnaast
een stal en een kookplaats. Dit huis en toebehoren is bestemd
voor de Vrouwe van Thorn of iemand van haar kapittel, die dit
dan kan bewonen als zij in de streek is. Een gastverblijf voor
de Vrouwe van Thorn dus met daaraan verbonden het 'recht van
herberg'.
1363 Het oudste stuk waarin Baarle-Hertog uitdrukkelijk als
deel van het Turnhoutse ressort wordt genoemd, is de acte van
bevestiging van een octrooi tot het houden van een zaterdagse
weekmarkt. De acte is gedateerd: 18 april 1363.
1369 De eerste schout van Baarle onder Breda die met name
wordt genoemd, is Jan van Kockelbergh. Schepenen zijn: Ghijsel
van den Heesboom en Jacop Margrietensoen.

Over Ons | Site Map | |

Latest update: 8.4.2006