|
BEZIENSWAARDIGHEDEN IN DOEL BINNEN DE DORPSKOM |
||
|
|
De gemeente Doel is gelegen in het uiterste NO van de provincie
Oost-Vlaanderen. Ze telt ongeveer 200 inwoners en heeft een oppervlakte van
2560 ha, bestaande uit een kleine dorpskom en een uitgestrekt grondgebied met
verspreide boerderijen. Doel dankt zijn ontstaan aan de indijkingen van de Schelde, in 1260
begonnen. Het dorp is een zeldzaam voorbeeld van urbanisatie: in 1614 werd
heel de geometrische aanleg op kaart vastgelegd en sindsdien is er niets meer
aan gewijzigd aan het stratenpatroon. Drie straten lopen evenwijdig met de
zeedijk en vier straten staan hier haaks op. Systematisch werden de gronden
binnen de aldus ontstane kwadraten bebouwd, zodat van op de straat geen
enkele tuin te zien was. Deze bereikt men echter langs steegjes en gangetjes
die veelvuldig tussen de huizen zijn aangebracht en die in vroeger jaren
d.m.v. een poortje voor de nacht afgegrendeld werden. Verschillende straten hebben een perspectivisch eindpunt dat de
voormalige straatnaam bepaalde: pastorie, kerk, school. Het gemeenteplein vormt de enige open ruimte van het dorp. In 1845
werd het met bomen beplant, met een haag omzoomd en tot openbare bleekhof
bestemd. Nu doet het dienst als
dorpspark, speelpleintje en parking. Middenin: Kapel van O.L.V der Polders. Een kleine haven gelegen aan de Schelde doet nu dienst als jachthaven. |
|
|
|
Hooghuisstraat nr.2-4 School, voormalig klooster en eertijds kostschool.
XXe eeuw nr.6 Pastorie. Alleenstaande classicistische
baksteenbouw uit de XVIIIe eeuw nr.7 Dubbelhuis, XIXe eeuw – Gesloopt in 2009 Parochiekerk O.L.V.Hemelvaart Niet georiënteerde neoclassicistische kerk, aan de rand van de dorpskom
gebouwd en omringd door het kerkhof waarvan de gietijzeren afsluiting van
1857 nog gedeeltelijk bewaard bleef. De driebeukige kruiskerk met ingebouwde
voorgeveltoren dateert van 1851. De parochiekerk werd ingehuldigd in 1856. Ze bevat talrijke kunstschatten zoals het hoofdaltaar uit het vroegere
Wilhelmietenklooster van Beveren, het geklasseerde
orgel, het houtsnijwerk, het schrijn van Cornelius en de Godslampen uit
1791,geschonken door Doelse dijkwerkers. Het kerkpleintje ervoor is
beboomd met een dreef van linden; voorts oorlogsgedenkteken en dorpspomp. nr.8 Verscholen achter de kerk, staat het Hooghuis. Een
geklasseerd monument opgetrokken in Vlaamse renaissancestijl. Het twee
verdiepingen tellende "Hooghuis" werd gebouwd in 1613. Toen regeerden
de aartshertogen Albrecht en Isabella over de
Zuidelijke Nederlanden in naam van de koning van Spanje. De streek van Doel, Kallo en Verrebroek begon zich
net te herstellen van het zware oorlogsgeweld waarbij Alexander Farnèse, op het einde van de 16de eeuw, de dijken liet
doorsteken en de polders van Doel onder water zette. Begin 17de eeuw besloten
een aantal ondernemende en kapitaalkrachtige zakenlui het vruchtbare gebied
terug in te dijken. Belangrijkste geldschieter voor dit project was Antwerpenaar
Jan Brant, vader van Isabella Brant,
de eerste vrouw van Rubens. Na de inpoldering werd op het domein van Brant het Hooghuis gebouwd dat dienst deed als
vergaderplaats voor het polderbestuur. Isabella Brant
stierf in 1626. Haar vader had geen andere nakomelingen en schonk daarom zijn
gronden aan Rubens en zijn zonen. Rubens had een neus voor zaken. Het geld
dat hij verdiende met schilderen investeerde hij in onroerend goed, o.a. in
Zwijndrecht en Doel. Rubens hertrouwde met Helena Fourment
die na zijn dood het eigendom in handen kreeg. Helena hertrouwde later met
Jan de Broeckhoeven - de Bergeyck.
Op zolder werden rekeningen gevonden waaruit blijkt dat het pand werd gebouwd
door dezelfde ambachtslui die het Rubenshuis in
Antwerpen hadden opgetrokken. Je merkt dat ook aan de monumentale blauwe
hardstenen deuromlijsting in vol plastische barokstijl en het uiterst
interessant interieur met o.a. eikenhouten zolderingen en twee monumentale
barokschouwen uit XVIIe eeuw. Mevr. Colette Hermans, gewezen arts in het Antwerpse Middelheimziekenhuis, kocht in 1970 het Hooghuis in Doel
en liet het restaureren. In 2003 ging zij niet in op het voorstel om haar
eigendom vrijwillig te verkopen. Samen met de juristen Yvo
Porters en Koen Van Hoof vormde ze de kern van de
vzw Hooghuis. In 2014 werd het Hooghuis dan toch vrijwillig verkocht aan de
Maatschappij. Het Rubenshuis in Doel is dringend
aan restauratie toe. Het Hooghuis overleefde de Spanjaarden, de
Oostenrijkers, de Fransen, de Hollanders en de Duitsers. Hopelijk overleeft
het ook de toenemende uitbreiding van de Antwerpse haven. Er bestaan plannen
om het af te breken en opnieuw op te bouwen in Prosperpolder. nr.10 Beschilderd bakstenen huis met opvallende inplanting op de hoek
van het kerkplein, XIXe eeuw nr.12 Alleenstaand statig herenhuis uit de XIXe
eeuw nr.17 Arbeidershuisje uit de XIXe eeuw nr.21 Breed boerenburgerhuis uit de XIXe
eeuw |
|
|
|
|
Camermanstraat nr.4 Gemeentehuis. Hoekhuis XVIIIe eeuw nr.21 Breedhuis met streng neoclassiscistisch geïnspireerde deuromlijsting –
Gesloopt in 2009 nr.27 Enkelhuis XIXe eeuw nr.33 Dubbelhuis – Gesloopt in 2009 nr.39 Herenhuis, Empirestijl XIXe eeuw nr.43 Dubbelhuis XIXe eeuw |
|
|
Liefkenshoekstraat nr.2-10 Beluikje van vijf
huisjes in spiegelbeeldschema onder één zadeldak. XIXe
eeuw nr.24 Boerderij met woonhuis en twee schuren, neoclassicistisch
getint, ca. 1850 te dateren – Gesloopt in 2007 |
|
|
|
Parkstraat Kapel O.L.V.der Polders in neogotische
stijl opgetrokken in 1862., ter vervanging van de bouwvallige kapel van 1682
op dezelfde plaats. Platte grond in de vorm van een Grieks kruis, op de
kruising bekroond door een O.L.Vrouwebeeld van J. Geefs. In de puntgevels bleef het oorspronkelijk
neogotisch maaswerk in witte natuursteen behouden. |
|
|
|
|
Havenweg Smalste straatje van de dorpskom. Karakteristieke aaneengesloten bebouwing van eerder kleine en lage
panden, hoofdzakelijk uit late XIXe eeuw. |
|
|
Jachthaven |
|
|
|
|
Brits
bevrijdingsmonument Dit monument werd op 20 juni 1948 officieel onthuld voor de Britse
troepen. Het is een dankbetuiging voor de luchtafweer die in de laatste
maanden van de Tweede Wereldoorlog talrijke Wase
levens spaarde. Het monument werd op 28/03/2011 afgebroken in opdracht van de
gemeente Beveren. Na veel protest werd het ongeveer 5 km buiten de dorpskom
opnieuw opgericht op de Scheldedijk. |
|
|
Pastorijstraat nr.3 Breedhuis uit de XIXe
eeuw – Gesloopt in 2006 nr.4 Dubbelhuis uit de XIXe eeuw – Gesloopt in
2006 nr.6 Dubbelhuis uit de XVIIe eeuw –
Gesloopt in 2006 nr.8 Dubbelhuis met rococo getinte deuromlijsting. nr.9 Dubbelhuis uit de XIXe. nr.12 Diephuisje uit de XVIIe. nr.13 Dubbelhuis uit de XIXe. nr.16 Enkelhuis met deuromlijsting uit de XIXe. nr.19 Totaal verbouwd rijhuis met arduinen deuromlijsting uit de XIXe. nr.21 Burgerhuis uit de XIXe. nr.44 Hoek hooghuisstraat. Vernieuwd boerenhuis,
doch vermeldenswaardige schuur met gevelzijde aan de Hooghuisstraat. |
|
|
|
Scheldemolenstraat Windmolen. De eerste vermelding van de molen van Doel dateert van 1614 bij de herbedijking van de in 1567 opgeworpen dijken. De
molen is niet op de dijk gebouwd maar zit er a.h.w. in geprangd, zijn
grondvesten gaan derhalve buitengewoon diep. De oprichting mag
geplaatst worden ca. 1600, en waarschijnlijk was het van bij de aanvang een
stenen molen, om die reden beschouwd als één van de oudste stenen molens van
Vlaanderen. Voormalig station, XXe eeuw nr.7 Breedhuis uit de XIXe
eeuw – Gesloopt in 2006 |
|
|
|
Vissersstraat nr.10 Boerenburgerhuis uit de XIXe eeuw nr.11 Vernieuwd woonhuis met vermeldinswaardig
verankerd aanbouwsel onder zadeldak uit de XIXe
eeuw |
|
|
|
Engelsesteenweg nr.8 Voormalig Schoolgebouw ca.1900 nr.14 Dubbelhuis, XIXe eeuw – Gesloopt in
2006 nr.47 Complex villaatje middenin tuin, gevel uit XXe
eeuw met lichte Art Deco invloed |
|
