Het Saeftinghedok, een dok te ver?

GVA 5 januari 2016

 

 

Vanavond nodigt de Antwerpse haven 1500 gasten uit in het Hilton Hotel om te klinken op het nieuwe jaar. 2015 was een recordjaar: voor het eerst in haar geschiedenis doorbrak de haven de grens van 200 miljoen ton. Het havenbestuur pleit daarom met nog meer ijver voor de aanleg van het Saeftinghedok. Jan Creve van de actiegroep Doel 2020 heeft zijn bedenkingen.

 

Het record van de 200 miljoen ton wordt niet alleen uitbundig gevierd, het vormt voor havenschepen Marc Van Peel en haven- ceo Eddy Bruyninckx hét moment om nog eens te pleiten voor het Saeftinghedok.  Daarbij negeren beide heren niet alleen de recente uitspraak van de Raad van State die vorige maand de plannen voor het dok heeft geschorst. Maar ook en vooral de economische indicatoren die heel wat vraagtekens plaatsen bij de aanleg van zo’n reusachtig containergetijdendok. Het Antwerps Havenbedrijf ijvert al sedert 1995 voor een verdere uitbreiding van containercapaciteit in de Waaslandhaven.

 

Maar tot op heden bleef er voor de behandeling van containers overcapaciteit bestaan. Het Deurganckdok, gelegen vlak naast Doel, werd in zijn tienjarig bestaan nooit meer dan voor een kwart benut. Dat verandert als rederij MSC volgend jaar haar activiteiten verhuist van het Delwaidedok op de rechteroever naar het Deurganckdok. Daardoor zal het Deurganckdok vanaf volgend jaar voor twee derde benut zijn. Maar de verhuizing heeft tot gevolg dat er aan het Delwaidedok 1,6 km modern uitgeruste containerkaai leeg komt te liggen. Of de plaats – zoals verhoopt door het havenbedrijf – effectief wordt ingevuld met een door de Saudi’s gefinancierd project, valt nog te bezien. Er hangt niet alleen veel mist rond het project, het is bovendien ook erg omstreden.

 

Volgens het Havenbedrijf zal de capaciteit aan het Deurganckdok op termijn niet volstaan om de groei van MSC op te vangen. En daarom is er ook een Saeftinghedok nodig dat dan los over het dorp Doel komt te liggen. Het grootste dok ter wereld, 4,2 km landinwaarts als het ooit voltooid raakt.

 

 

Wereldhandel zit in het slop

 

Daarbij blijft men halsstarrig blind voor de voornaamste economische indicatoren. De wereldhandel bevindt zich in het slop en er is geen beterschap in zicht. Door de groeivertraging in China wordt gevreesd dat het containertransport zelfs zal dalen. In het onwaarschijnlijke geval dat er zich toch een herstel zou voordoen, is er nog altijd voldoende capaciteit beschikbaar. In 2014 heeft de Antwerpse haven 9 miljoen TEU (1 TEU = 1 container) behandeld. De totale capaciteit van de haven bedraagt echter 15 miljoen TEU.

 

Intussen staat de werkloosheid onder containerschepen op zijn hoogste peil sinds jaren. Maersk, de grootste containerrederij ter wereld, kondigde vorige maand aan dat zij 4000 jobs wil schrappen en 250 miljoen euro wil besparen. Het is erg waarschijnlijk dat MSC – momenteel in alliantie met Maersk – het beleid van de marktleider moet volgen. Een zoveelste teken aan de wand dat de gewenste groei zich niet zal voordoen. En toch blijft Antwerpen inzetten op een nieuw containergetijdendok. Een sector die nota bene weinig werkgelegenheid en relatief weinig economische meerwaarde creëert.

 

 

Wegen zullen dichtslibben

 

De noodzaak van het Saeftinghedok wordt gestaafd door de Maatschappelijke Kosten-Batenanalyse (MKBA) die oordeelt dat de eerste fase van het Saeftinghedok een “maatschappelijk zeer rendabel project” is. Maar deze kosten-batenanalyse lijkt de kostenzijde schromelijk te onderschatten en de opbrengsten te overschatten.

 

De onteigeningsvergoedingen worden niet in rekening gebracht. Net zo min als de aan- en afvoer van de miljoenen kubieke meters grond.

Tegelijk rekent men op honderden miljoenen opbrengsten aan zogenaamde transportkostenbesparingen voor bedrijven. Terwijl bedrijven zoals Katoen Natie zich voorbereiden op exact het omgekeerde: hogere transportkosten en een mobiliteitsinfarct.

 

De baten van het Saeftinghedok mogen dan op papier positief zijn, wat zijn ze waard als daarmee de totale stilstand dreigt? Verschillende mobiliteitsexperten waarschuwen dat de mobiliteitsknoop in het Waasland en rond Antwerpen quasi onoplosbaar wordt door de bouw van het Saeftinghedok. Men schat dat er dagelijks 11.000 extra vrachtwagens zullen bijkomen. Met nog meer containers op de wegen dreigen Antwerpen en het Waasland verkeersmatig helemaal dicht te slibben.

 

Behalve het Antwerps Havenbedrijf en MSC zijn weinigen in de haven en de regio gelukkig met de komst van dit dok. Desondanks haalt het Havenbedrijf alles uit de kast om de Antwerpse haven op de Wase Linkeroever uit te breiden met een oppervlakte van 1500 hectare (om u een idee te geven: dit zijn 3.000 voetbalvelden of de stad Antwerpen binnen de Ring).

 

Daar hoort in eerste instantie het dorp Doel bij. Maar ook het hele poldergebied tot aan de Nederlandse grens. Meer dan 800 hectare voor havenuitbreiding, 700 hectare voor zogenaamde natuurcompensatie.

 

Herinnert u zich het Doeldok nog? Dat dok – toen het grootste dok van België – werd gegraven in de jaren 1980. Twintig jaar lang werd het enkel gebruikt door hengelaars. Nadien werd het dok gevuld met het baggerzand afkomstig uit het Deurganckdok. Vandaag is het een tijdelijk natuurcompensatiegebied.

 

Is de Vlaamse regering bereid aan de volgende generaties uit te leggen dat we niets hebben geleerd uit onze fouten en een volledige streek van de kaart hebben geveegd voor alleen méér fileleed?

 

 

Jan Creve - Doel 2020

 

 

[Home page][Overzicht Doel Blijft][Jaaroverzichten][Krantenartikels 2016]