De Sint-Antoniuskerk van Meerbeek ligt op de rand van het dorp op de grens van of broek- of beemdengebied en van het akkergebied. Deze kerk was waarschijnlijk een hofkapel. Er was immers een weg die het kasteel van  Meerbeek verbond met de kerk. Deze weg ligt nu op de grens van het voetbalveld. De vierkante westertoren dateert uit  de 2de helft uit de 13de eeuw.

Hij is opgetrokken uit de witte zandsteen van de streek. De patroonheilige Sint-Antonius de Eremiet was de beschermer van het vee en vooral van de varkens. De titel van Sint-Antoniuskerk verwijst meestal naar jongere parochies, die in de middeleeuwen ontstaan zijn. In de 15de eeuw werd de kerk voor een groot gedeelte herbouwd in gotiek. In 1731 werd het koor vergroot. In 1888 constateerde men dat de toestand van de kerk rampzalig was. De kerkfabriek dacht aan een volledig nieuwe kerk. Architect A. Struyven verdedigde hetzelfde standpunt. Langzamerhand zag men echter het belang in van de Romaanse toren. In 1891 stelde de kerkfabriek architect J. Langerock aan om plannen te maken. Men zou de kerk vergroten en herstellen. De toren zou behouden blijven, maar er zou een portaal gebouwd worden voor de toren en dat portaal zou de toren versterken. De toren, de hoofdbeuk, het koor en de noordelijke zijbeuk bleven bewaard. In 1895 had men de noodzakelijke gelden voor de werken  in neogotische stijl  gevonden. De zijbeuk aan de zuidzijde werd bijgebouwd en er kwam een zuidelijke kruisbeuk met het altaar van Sint-Antonius de Eremiet. In de noordzijde kwam er een doopkapel bij met een zijtorentje en een zijkapel waar een zijaltaar geplaatst werd. Het meubilair van de kerk was het werk van pastoor Jordens, een ervaren timmerman.

Belangrijk voor de kerk is de Romaanse doopvont. Het houten 16de eeuwse beeld van Sint-Antonius de Eremiet  is jammer genoeg gestolen. In de kerk vinden we ook het schilderij De Emmaüsgangers van Pieter-Joseph Verhaeghen. Tegen de kerktoren langs de buitenzijde ligt de grafsteen van Libertus Joannes Baptist Christijn, die overleed in 1699 als oudste zoon van Jean-Baptist Christijn, de 2de baron van Meerbeek.

Bibliografie

A.WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles. 1855. Heruitgave 1973, deel 8A, p. 419, p. 430-434.

F.MAES. Meerbeek en zijn verleden -Eigen Schoon en De Brabander, 1960.

H. VANNOPPEN. De geschiedenis van Meerbeek, de baronie tussen de Tomme en de Burcht. 1979, p. 47, p. 74-46

H. VANNOPPEN. De Sint-Antoniuskerk te Meerbeek - De Autotoerist, 1980, p. 426-427.

R.NEYS. De Sint-Antoniuskerk van Meerbeek - Tussen Brussel en Leuven, nr. 3, juli 1987.

J.JANSEN. Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kantons Leuven I en II. Brussel, 1980,  p. 113-114.

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 129-130.

naar tabel

Het Vredesmonument van Meerbeek vinden we op het nieuwe kerkhof van Meerbeek, dat achter de Sint-Antoniuskerk in het Broek ligt. Het is een stenen muur bekleed met twee nieuwe gedenkplaten. De eerste plaat draagt het opschrift

‘Vredesmonument van Meerbeek

Opgericht door de gemeente Kortenberg

Koninklijke Maatschappij Prins Leopold 1920-1990’.

De tweede plaat geeft de namen van de slachtoffers van beide W O en van de oud-strijders uit WO I. Het monument werd opgericht ter gelegenheid van het 70-jarig bestaan van de oud-soldaten van Meerbeek. De muur is een nabootsing van de muur, die opgericht werd te Buken voor de oorlogsslachtoffers van W O I. In 1989 werd de Muur van Berlijn afgebroken en daarom wenste men geen oorlogsmonument, maar een vredesmonument. De Koude Oorlog was immers voorbij. Het Vredesmonument werd plechtig ingehuldigd op 18 november 1990 door burgemeester Dr. Henri Vannoppen.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 146.

naar tabel

De pastorie van Meerbeek ligt op de hoek van de Sint-Antoniusstraat. In deze omgeving stond oorspronkelijk het O.L.Vrouwehuys, een kapelaanwoning voor de kapelaan, die de zaterdagse mis opdroeg. Deze woning behoorde eerst toe aan Aert van Heyste. Ze werd door de Meerbeekse pastoor Aert Van Loon (einde 14de eeuw) aan de kapelanij geschonken en bleef verbonden met de pastoorsfunctie aangezien de pastoor van Meerbeek gewoonlijk voor de fundatie van de zaterdagse mis ter ere van O.L.Vrouw instond.  In 1471 kwamen de kerkmeesters overeen met pastoor Joannes Sweerts van Meerbeek, dat de pastoor van Meerbeek en zijn opvolgers dit huis als pastorie mochten gebruiken. Sonnius, de eerste bisschop van ’s Hertogenbosch, woonde hier in de 16de eeuw. In 1694 brandde de pastorie bij de inval van de Franse soldaten af. In 1741 bouwde de abdij van Affligem de nieuwe pastorie van Meerbeek. Ze was daartoe verplicht als tiendenheffer. Dat was onder pastoor Jacobus-Hiëronymus Bautier uit Mechelen, een neef van kardinaal Boussu d’Alsace. De aartsbisschop van Mechelen was abt van Affligem. De nieuwe pastorie was een twee verdiepingen hoog burgerhuis opgetrokken uit bak- en zandsteen. De afgeschuinde zandstenen sokkel en de speklagen zijn opvallend. De Lodewijk XVI-deuromlijsting in arduinsteen is opvallend. De monumentale eigen trap heeft een trapleuning, die versierd is met het wapenschild van kardinaal Thomas d’Alsace de Boussu, de bouwheer van de pastorie. Pastoor Karel Nerinckx, de missionaris van Kentucky, verbleef er van 1793 tot de Beloken Tijd, toen hij Meerbeek moest ontvluchten. De grote ontvangstzaal is versierd met muurschilderingen van rond 1900. In de tuin van de pastorie vinden we enkele oude taxussen, een notenboom en een es.De pastorie is eigendom van de kerkfabriek van Meerbeek en doet dienst als parochiesecretariaat en als filiaal van de gemeentelijke openbare bibliotheek.

Bibliografie

F.MAES. Meerbeek en zijn verleden -Eigen Schoon en De Brabander, 1960.

H. VANNOPPEN. De geschiedenis van Meerbeek, de baronie tussen de Tomme en de Burcht. 1979, p. 47, p. 

H. VANNOPPEN. Twee beroemde Meerbekenaren: Sonnius en Nerinckx - De Autotoerist, 1980, p. 427-428.

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 131-132.

naar tabel

In 1863 kocht de gemeente Meerbeek een perceel grond op de hoek van de Dorpsstraat en van de Engelbert Moensstraat van Engelbert Vrebos.Hier werden het gemeentehuis, de school en de woning van de gemeenteonderwijzer gebouwd. De plannen waren het werk van architect Van Arenbergh. Het gemeentehuis werd gebouwd onder het bestuur van burgemeester Jan-Frans Van Meerbeeck. Het schoolhuis werd bewoond door de gemeenteonderwijzer. In 1976 werd de speelplaats van de gemeenteschool van Meerbeek overdekt en zo ontstond de feestzaal van Meerbeek.In 1988 werden het gemeentehuis en de feestzaal omgebouwd tot het Cultureel Centrum van Meerbeek. Het draagt nu de naam Atrium. Qua stijl kunnen we spreken van classicistisch eclecticisme.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Meerbeek, een kleine gemeente met een grote geschiedenis in Midden-Brabant -De Autotoerist, 1980, p. 423.

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 140-141.

naar tabel

Het pachthof van de Zeven Slapers in de Goedestraat was een inkomen voor het Godshuis van de H. Drievuldigheid of van de Zeven Slapers te Leuven. Dit Godshuis werd in 1437 gesticht door Jan Keynoghe, schepen van Leuven. Bij testament van 5 april 1460 schonk Jan Keynoghe zijn pachthof te Meerbeek aan de fundatie der Zeven Slapers. In 1692 pachtte Peeter Neefs dit pachthof. Zijn zoon Gilles Neefs en zijn kleinzoon Jan Neefs, schepen van de baronie Meerbeek, volgden hem op deze hoeve op. De dochter van deze laatste nl. Anna-Maria Neefs huwde Peter Vanden Eynde en zo kwam de familie Vanden Eynde op het pachthof van de Zeven Slapers. Op het einde van de 17^de en in het begin van de 18^de eeuw was het pachthof belangrijk voor de schapenteelt. In 1702 telde het 100 schapen. De asymmetrische schuur dateert uit het einde van de 18^de eeuw. Carolus Vanden Eynde woonde als oude vrijgezel met zijn oude blinde zuster op het pachthof, dat sterk achteruitboerde.In 1876 liet hij het pachthof aan Michel Vrebos over. De familie Vrebos bewoonde het pachthof van de Zeven Slapers tot voor enkele jaren. Het woon- en stalgedeelte stond met de zijgevel naar de straat. De schuur en de paardenstallen vormden een L-vormig blok tegen de Goedestraat. Enkele gebouwen zijn nog 18^de eeuws en nog steeds imposant blijven de schuur met de rondbooginrijpoort evenals de toegangspoort tot de binnenkoer. Het pachthof was eigendom van het O.C.M.W.-Leuven tot 2006. In 2010 kochten Johan Pionet en Hedwig Jenaer het pachthof, dat ze restaureerden. Aan het pachthof van de Zeven Slapers is sinds 2014 een wijngaard met 250 wijnstokken verbonden.

Bibliografie

A.WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles. 1855. Heruitgave 1973, deel 8A, p. 419, p. 430-434.

F.MAES. Meerbeek en zijn verleden -Eigen Schoon en De Brabander, 1960.

H. VANNOPPEN. De geschiedenis van Meerbeek, de baronie tussen de Tomme en de Burcht. 1979, p. 47, p. 74-46

H. VANNOPPEN. De Sint-Antoniuskerk te Meerbeek - De Autotoerist, 1980, p. 426-427.

R.NEYS. De Sint-Antoniuskerk van Meerbeek - Tussen Brussel en Leuven, nr. 3, juli 1987.

J.JANSEN. Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Brabant. Kantons Leuven I en II. Brussel, 1980,  p. 113-114.

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 129-130.

naar tabel

Het pachthof Ulens  is de oude 18de eeuwse hoeve  met de zijgevel naar de straat op de berg van de Dorpsstraat. In het midden van de 19de eeuw was dit pachthof eigendom van Engelbert Vrebos of ‘Pachter Ingeles’. Hij was burgemeester van Meerbeek van 1882 tot 1886.  Op het einde van de 19de eeuw werd het pachthof de eigendom van Petrus-Josephus Ulens, beter gekend als ‘Pikke Ulens’. Hij was in 1872 één van de stichters en de kassier van De Jonge Fanfare of de ‘Sussen’.Rond 1880 was er een kleine  zaal in het pachthof Ulens. Deze zaal lag parallel met het woonhuis , meer nar de Hulstbergstraat toe. Tot rond 1900 was het zaaltje de intrek van de ‘Sussen’.Op dit pachthof werd ook de nalaat gevierd, wanneer de laatste aardappelen binnen waren. Vanaf 1926 bewoont de familie Van Roey dit pachthof, eerst Thomas Van Roey en daarna zijn zoon Engelbert Van Roey, schepen van Meerbeek voor de Duvelen.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. De geschiedenis van Meerbeek, de baronie tussen de Tomme en de Burcht. 1979, p. 264.

naar tabel

De hoeve Storms werd gebouwd op de hoek van de Dorpsstraat en van de Klein Vilvoordestraat. Het jaar 1784 vinden we terug op de deur van het woongedeelte in de binnenkoer. Het pachthof werd waarschijnlijk gebouwd door schepen Louis Van Meerbeeck. In de 19de eeuw was het één van de grote pachthoven, waar de nalaat gevierd werd. Pierre Van Meerbeeck en zijn zoon Louis Van Meerbeeck volgden elkaar op deze hoeve op. Men noemde de  hoeve naar hem ‘Het pachthof van Lewieses’. Zijn neef Louis Storms was één van de stichters van de ‘Sussen’ en was burgemeester van Meerbeek van 1907 tot 1932. Zijn dochter Maria –Theresia Storms gehuwd met Louis Vannetelbosch, volgde hem op in het pachthof van Lewieses. Het is een U-vormig pachthof met de stallen tegen de Klein Vilvoordestraat, de ingang en de woning langs de Dorpsstraat en de schuur in de richting van Everberg.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. De geschiedenis van Meerbeek, de baronie tussen de Tomme en de Burcht. 1979, p. 119-121.

naar tabel

Op het einde van de 19de eeuw werd de kapel van Sint-Antonius gebouwd op de hoek van de Dorpsstraat en de Goedestraat, recht voor de O.L.Heerestraat. De kapel werd gebouwd door Edward De Wit kort na 1885 tezamen met zijn hoeve. De Sint-Antoniuskapel is een kleine eenvoudige veldkapel opgetrokken in  baksteen. Ze is wit geschilderd. Het nokdak is met pannen belegd. Sint-Antonius de Eremiet is de patroonheilige van Meerbeek en met deze kapel is ook de legende van het gevecht tussen Sint-Antonius en lodder met zijn keet verbonden.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 133.

naar tabel

De kapel van O.L.Vrouw van Scherpenheuvel  in de Dorpsstraat is verbonden met het verdwenen gesloten pachthof Cludts.We vinden de kapel terug op de Kaart van het Militair Geografisch Instituut  van 1891 (1/20.000). In 1908 werd de Dorpsstraat in de omgeving van de kapel rechtgetrokken. De kapel ,die vroeger haar voorgevel had langs de veldweg werd in 1908 herbouwd en omgedraaid door Edward Cludts. Boven de deur langs de Dorpsstraat lezen we ‘Deze kapel is hersteld door Eduard Cludts in 1908’. Deze kapel is een ruime bidkapel met altaar. Ze is opgetrokken in baksteen. De voorzijde en de zijkanten zijn met cement bepleisterd. Qua stijl kan men hier spreken van classicistisch eclecticisme. De kapel van O.L.Vrouw van Scherpenheuvel was een processiehalte met de Sacramentsprocessie of ‘de kleinen toer’. De jaarlijkse bedevaart te voet naar Scherpenheuvel met Pinksteren , georganiseerd door K.W.B.-Meerbeek  vertrok aan deze kapel.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 134.

naar tabel

De kapel van het H.Hart van Jezus staat op de hoek van de Dorpsstraat en de Schoonaardestraat. Ze werd gebouwd in 1913 door Ludovicus Vangramberen (1854-1914) bijgenaamd ‘den Tieter’ Hij bewoonde de hoeve achter de kapel. Hij liet de kapel bouwen om een einde te stellen aan zijn beproevingen. De neogotische niskapel is opgetrokken in kleine rode baksteentjes. De hoek- , plint- en steunstenen zijn in blauwe hardsteen. De luifel is gestut op dwarse steunbalken. Onder de rondboognis vinden we de tekst ‘1913 Mijn Jezus Barmhartigheid (100 dagen aflaat)’.Deze kapel was een processiehalte bij de ‘kleinen toer’.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 135.

naar tabel

De kapel van O.L.Vrouw van Bijstand staat in de bocht van de Dorpsstraat. Ze werd gebouwd door Lambert Meurrens, die daar een winkel had. De kapel werd gebouwd als een bedankeniskapel wegens de genezing van een zieke. Emiel Overloop kocht de woning Meurrens in 1931. Hij verplaatste de kapel in 1950 om de bouw van zijn garage mogelijk te maken. Boven het spitsboograam stond vroeger de tekst ‘O.L.Vrouw van Bijstand’. De kapel was een processiehalte wanneer de processie van de zomerkermis uitging.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 135.

naar tabel

De kapel van O.L.Vrouw van Bijstand in de Klein -Vilvoordestraat in de Connebien houdt verband met de dubbelhoeve op de hoek van de Engelbert Moensstraat en de Klein Vilvoordestraat, vroeger bekend als de hoeves Van Meerbeeck en Vrebos. De eerste kapel dateert  van 1828. Ze was tijdens het interbellum erg bouwvallig geworden. Ze werd onderhouden door Maria Catharina Vrebos, de echtgenote van Emiel Vogelaers. Bij een razzia op 13 mei 1943 werd de zoon des huizes Maurice Vogelaers als werkweigeraar mee naar Duitsland gevoerd. Zijn moeder beloofde de vervallen oude kapel door een nieuwe te vervangen wanneer haar zoon goed terug zou komen uit de oorlog. Hij kwam terug uit Duitsland op 27 mei 1945. De nieuwe kapel kwam er in 1945. Deze kapel is opgetrokken in baksteen  en heeft een zadeldak.  De inscriptie is in hardsteen ‘Ter gedachtenis van Vogelaers - Vrebos Maria + 1940-O.L.Vrouw Bijstand 1828-1945’. De kapel is een processiehalte met de ‘Processie van Hoogwaardig’.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 136.

naar tabel

De Tomme verwijst naar een tumulus of Gallo-Romeins graf, dat waarschijnlijk in de omgeving lag. Hier was een kleine leefgemeenschap, die in de 17de eeuw bij de Franse invallen verdwenen was. Rond 1970 ontstond er een nieuwe bewoning op Steenberg en de wijk de Tomme werd weer bewoond. Eén van de bewoners van de Tomme nl. Raymond Luyten (+ 1983) vatte het plan op om een kapel te bouwen in de Steenbergstraat. In 1984 bouwden Fernand Vandamme en Jozef Weemaels de niskapel met puntdak. De kapel werd gebouwd in baksteen . Voor de kapel werd een zitbank geplaatst en opvallend is het rode kruis boven de nis.Op 20 oktober 1985 werd de kapel van het H.Hart van Jezus op de Tomme plechtig ingehuldigd.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 136.

naar tabel

De kapel van O.L.Vrouw van Lourdes stond op de hoek van de Hulstbergstraat en van de Klein Vilvoordestraat. In de volksmond sprak men van de Cludtskapel. De kapel bestond in elk geval rond 1840-45 want ze staat vermeld op de Atlas van de Buurtwegen van Meerbeek. De titel van O.L.Vrouw van Lourdes moet van latere datum zijn. Deze kapel was een belangrijke processiehalte bij de ‘kleinen toer’.Bij de aanleg van de nieuwe Erpsestraat, nu de Wijnegemhofstraat werd de kapel met de bijhorende grond onteigend. De eigenaar brouwer Fernand Van Roey  wenste geen vergoeding, maar vroeg dat de gemeente de kapel  zou heropbouwen op een andere plaats. De gemeenteraad van Meerbeek ging hiermee akkoord op 18 oktober 1976.  De uitwerking was werk voor de fusiegemeente Kortenberg. De nieuwe kapel  zou gebouwd worden op de hoek van de Wijnegemhofstraat en van de Klein Vilvoordestraat. Ze was het werk van architect Jan De Vos. Men wou de sfeer van de oude kapel bewaren door o.a. het aanbrengen van de twee colonnes. De nieuwe kapel werd ingehuldigd op zondag 6 oktober 1985.

Bibliografie

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 138-139.

naar tabel

De Tomme roept niet alleen het begrip tumulus op, maar ook het Duivelsbos en de oude weg van Brussel naar Leuven over Everberg en Meerbeek,  zonder de Vijfwegenboom te vergeten. In 1947 werd het waterreservoir van Meerbeek aangelegd op de hoek van de Hulstbergstraat en van de Oude Baan (Heirbaan) dicht bij de Vijfwegenboom door de Nationale Maatschappij der Waterleidingen.. De functie van een reservoir is voor een reserve zorgen, om ingeval van hoog piekgebruik zoals b.v. brand de druk in het net in de mate van het mogelijke constant te houden. Het waterreservoir van Meerbeek had in 1990 een nuttige waterhoogte van 3,5 m, een oppervlakte van 10.000 vierkante m en een inhoud van 35.000 kubieke m. Het waterreservoir werd uitgebreid in 1967 en in 1977. Voor enkele jaren werd er ook een waterreservoir gebouwd  op de andere hoek van de Hulstbergstraat  en van de Heirbaan.

Bibliografie

A.WAUTERS. Histoire des environs de Bruxelles. 1855. Heruitgave 1973, deel 8A, p. 435.

H. VANNOPPEN. Honderd Kortenbergse gebouwen. Op stap door tien eeuwen  verleden. Boek en Vorm. Winksele, 1999, p. 147.

naar tabel